IIETS TE VERTELLEN
OR DE OR'
'Geen jabroers
of dwarsliggers'
'We hebben een stevige,
volwassen relatie'
,clrferb
pe M
Oud-bestuurder Albert Heijn
finger in de pap
'Ik heb altijd mijn
stinkende best gedaan
om de OR vroegtijdig
bij plannen te
betrekken.'
ipetters
veel meer een
meespeler dan een
controlerend orgaan.'
wingsraadi
hereon eell
De oud-bestuurder
m. Gerrit Heijn was een autoritai-
l! baas. Hij had altijd gelijk. Als
sij zijn mond open deed zat ieder
een vol ontzag te luisteren. Alleen
vakbondsleden in de OR trok-
3>n wel eens aan de bel. Soms wil
len we wel eens apart, zonder
raas Gerrit, vergaderen. Maar dat
eerd ons niet in dank afgenomen,
oat vond hij achterbaks. Daar
avam dan ook snel een eind aan.
liet OR-werk was ook niet zonder
levaar. Veel leden gaven er voortij-
Aig de brui aan uit angst voor hun
arrière. Niet ten onrechte. Het is
ebeurd dat OR-leden die in de OR-
ïgadering kritiek uitten een dag
iter door hun baas op het matje
nerden geroepen. Het kostte dan
tuk veel moeite om kandidaten
nor de OR te vinden. Meestal
lioesten de mensen door de direc-
ie dringend verzocht worden.'
iffi eerste OR had weinig krediet
Jij de kiezers. Henk van Petten:
rVe werden niet serieus genomen,
elensen waren niet geïnteresseerd,
ij werd geen enkel onderwerp
ingedragen door de achterban,
seels ook uit wantrouwen. Dat
was een van belang
rijkste redenen dat
de OR zo slecht
functioneerde.' Om
de vergaderingen
meer inhoud te ge
ven gaf Gerrit Heijn
van te voren onder
werpen op aan de OR.
"Dan hoor ik wel hoe
jullie erover denken."
Op die manier is bijvoor
beeld het reglement
voor de ideeënbus tot
stand gekomen. Een van
de schaarse wapenfeiten
van de eerste OR. Henk
van Petten stelde de regels eigen
handig op. 'Voor een goed idee
kreeg je voorheen een schijntje,
een rijksdaalder of zo als aanmoe
digingspremie. Volgens het nieu
we reglement kregen de indieners
van een idee een bepaald deel van
de winst die het bedrijf daarmee
behaalde. Toen ging het in ene om
bedragen van tweeduizend gul
den. Dat reglement is nog steeds
van kracht. Daar ben ik wel trots
op, ja.' Van Petten hield het na
drie jaar OR voor gezien. 'Vooraf
was de indruk gewekt dat je als
OR-lid een vinger in de pap zou
krijgen. Maar daar is me niets van
gebleken. Naderhand is dat na
tuurlijk wel beter geworden, maar
ik liet het OR-werk voortaan graag
aan anderen over.'
Voormalig Ahold-president
Albert Heijn heeft ruim 25
jaar ervaring met de OR. Hij
was bestuurder van 1962 tot
1989 en als zodanig ge
sprekspartner van de OR AH
en de Centrale Onderne
mingsraad (COR).
'De OR was nou eenmaal wettelijk
verplicht. Dan moet je proberen
om eruit te halen wat erin zit. We
Henk van Petten
De bestuurder
Jan Andreae heeft al vanaf 1980 als bestuurder te maken
met ondernemingsraden. Hij was onder meer gesprekspart
ner van de OR Marvelo en de OR Operations. Sinds hij pre
sident van Albert Heijn is, overlegt hij met de Groepson-
dernemingsraad.
'Medezeggenschap heeft altijd een
serieuze plaats ingenomen bij Al-
bert Heijn. Dat zit in de open cul
tuur van het bedrijf. Maar er is na-
lijn we momenteel trouwens aan
get onderzoeken.' Bij de OR Sales
.1 Services hebben ze dezelfde er-
aringen. Ger Lammers: 'Iedereen
raat elkaar naar de mond. Het is
sen soort van papegaaiencircuit,
iieel funest voor het bedrijf. Tij-
itens het veranderingsproces is er
jlogal wat misgegaan in de filia-
pn. De directie wist dat niet. Via
en enquête hebben we aange-
joond dat er problemen waren.
sJervolgens is er ook wat aan ge
l}aan. De OR is een uitstekend ka-
Ijaal om signalen op te vangen.'
.n de afgelopen veertig jaar is de
rnvloed van de OR steeds groter
[^worden. Die ontwikkeling gaat
^orlopig door. In Den Haag
ïordt gewerkt aan nieuwe wets-
yijzigingen die de OR nog dit jaar
peer bevoegdheden zullen geven,
^aarnaast blijven de OR'en zelf
tlruk bezig met de verdere profes
sionalisering van hun organisatie,
jfolgens BOR-hoofd Frans Petra zal
[Ie nadruk in het OR-werk de ko
kende jaren meer op de kwaliteit
van de arbeid komen te liggen.
De komst van zelfsturende groe
pen bij Albert Heijn zal gevolgen
hebben voor de OR'en. Petra: 'Met
de zaken die zo'n groep zelf re
gelt, moet je je als OR niet meer
bemoeien. Wel bepaalt de OR, sa
men met de managers, de kaders
waarbinnen zelfsturing plaats
vindt. Ik verwacht ook dat er ta
ken van de vakbonden bij de OR
komen te liggen. Het is best moge
lijk dat een deel van de CAO
straks door de OR wordt ingevuld.
Er blijft zat werk voor de OR. De
medezeggenschap heeft duidelijk
toekomst.'
Die conclusie wordt onderschre
ven door de OR-voorzitters. Ger
Lammers: 'Iedereen heeft belang
bij de OR. Onze toegevoegde waar
de blijft de signaalfunctie. Wel is
daarvoor een betere wisselwer
king met onze achterban nodig.
Daar gaan we aan werken. Ik ver
wacht dat de verhouding tussen
bestuurder en OR harmonieuzer
zal worden. Dat wil echter niet
zeggen dat de spetters er niet
meer vanaf zullen vliegen.'
tuurlijk wel veel veranderd.
Vraagstukken zijn nu ook van
een andere orde dan zeventien
jaar geleden. Toen kreeg de OR
adviesaanvragen die tot in de de
tails waren voorgekauwd. Daar
kon dan 'ja' of'nee' tegen gezegd
worden. Tegenwoordig komt er
veel meer in samenwerking tot
stand. Hoogtepunt was voor mij
het convenant dat we met de
GOR hebben afgesloten over de
koers van Albert Heijn. Dat gaf
ons de kans op weg te gaan zon
der exact te hoeven aangeven
waar we zouden uitkomen. Dat
is ook onmogelijk in zo'n dyna
misch proces. We hebben afge
sproken dat we de koers regelma
tig toetsen. Zo'n afspraak kun je
alleen maar maken op basis van
wederzijds vertrouwen.
De OR is tegenwoordig veel meer
een meespeler dan een controle-
Ltgmwuunug
rend orgaan. Die nieuwe
rol wordt steeds duidelij
ker. Voordeel is dat de OR
vroegtijdig geïnformeerd
is; nadeel is dat er minder
gescoord kan worden. Het
werk van de OR is in afnemende
mate te verkopen aan de achter
ban, terwijl de invloed juist toe
neemt. Een lastig probleem. Er zal
dan ook veel energie gestoken
Jan Andreae,
president Albert Heijn
achterban. Botsingen met de GOR?
Nou ja, zo nu en dan ontkom je
daar niet aan. Maar dat hoort er
ook bij. We hebben een stevige,
volwassen relatie.'
stonden er positief tegenover. Ik
heb ook het gevoel dat we het spel
daardoor redelijk snel onder de
knie hadden. Natuurlijk was er
een verschil in kennis. Ik heb wel
eens gezegd: "Het is eigenlijk hart
stikke oneerlijk: we stellen vragen
aan de OR waarvoor ze de deskun
digheid niet hebben en dan ver
wachten we nog antwoord ook."
Later is de invloed van de OR na
tuurlijk flink toegenomen. Door
ruimere bevoegdheden, maar ook
door het feit dat mensen mondi
ger zijn geworden en beter opge
leid. Ik heb altijd gevonden dat
een positief kritische OR gezond
voor de onderneming is. Daar valt
beter mee te werken dan met ja
broers of dwarsliggers. Ik heb ook
altijd mijn stinkende best gedaan
om de OR vroegtijdig bij plannen
te betrekken. Er is me wel verwe
ten dat ik met plannen bij ze
kwam waarvan de consequenties
nog niet te overzien waren. Het al
ternatief was dat ik met een ge
heel uitgewerkt plan zou komen
waar de OR niets meer aan zou
kunnen veranderen. Dat leverde
soms verhitte discussies op.
Mijn opstelling ten opzichte van
de OR is in de loop der jaren ver
anderd. In het begin was ik gema
tigd optimistisch. Later had ik iets
van: "Goed dat er een OR is. Je
kunt er veel mee." Dat is bijvoor
beeld gebleken bij de integraties
van Simon de Wit en Miro. Dat
waren ingrijpende gebeurtenis
sen. We moesten tegen de Simon-
en Miro-mensen zeggen: "Als je Al-
bert Heijn op de deur zet, wordt je
omzet twee keer zo hoog". Ga er
maar aan staan. Toch hebben we
die klussen goed voor elkaar ge
kregen. De rol van de OR'en is
daarbij van onschatbare waarde
geweest. Daar denk ik met groot
plezier aan terug."
'Ergens is het wel goed dat er een OR is, maar ze moe
ten hun gezicht meer laten zien. Ik heb de laatste tijd
weinig van ze gemerkt. Voor de verkiezingen kwam de
gene op wie ik gestemd heb nog wel eens langs. Nadat
hij gekozen was, heb ik hem nauwelijks meer gezien.
Komt misschien door de ploegendienst. Dat heeft de
communicatie er niet eenvoudiger op gemaakt. Maar
dat er een OR is waar je op kunt terugvallen, is een
geruststellend idee. Dat gevoel heb ik zeker. Ik weet
waar ze mee bezig zijn. De notulen lees ik altijd door.
Zelf ben ik een keer kandidaat geweest. Ik ben niet ge
kozen, nee. Daarna dacht ik: bekijk het maar.'
Henk Last, medewerker Retourencentrum DC Zwolle
