WINNAARS FACE
THE FUTURE' NAAR
SMART STORE
TURKSE AH-MEDEWERKERS
VIEREN 25-|ARIG JUBILEUM
AH en Gall Gall
terughoudend met
Beaujolais Primeur
9
Naar de winkel gaat
de klant alleen nog
om ideeën op te doen
SLIMME WINKEL?
WAAR ZUL JIJ ZIJN?
ff
DC Zaandam blij met de 'blijvers'
NOOIT SPIJT
ZWAAR WERK
VOORMALIG IMAM
Spanje profiteert van terugval Franse wijn
AHOLD FLITSEN NOVEMBER 1995
Schets de winkel van de toekomst, vroeg Flitsen in
het voorjaar aan haar lezers. 33 originele inzendin
gen leverden drie winnaars op: Hans Goedege-
buure uit Alphen aan den Rijn, Arno Haarsma uit
Gorinchem en Utrechtse Constance Noij. Zij troffen
elkaar op 20 oktober op Schiphol. Flitsen nam ze
mee naar Londen, waar de Smart Store zijn futu
ristische deuren voor hen opende.
It's simple: je laat je paspoort
zien, stapt in, leest een krantje
met een croissantje en there
you are: Londen. Eigenlijk ben
je er zo. Tenminste, als alles
meezit. De Smart Store-gangers
hadden pech: een uur vertra
ging. En bovendien brandalarm
op het vliegveld in Londen.
Vals, dat wel. De ontvangst op
vliegveld Heathrow maakte
veel goed. Een Nederlands
sprekende heer van de Smart
Store (Mark) stond de Hollan
ders op te wachten, met twee
enorme taxi's in de achterhoe
de. Zij brachten hen spoorslags
naai- Windsor waar, praktisch
naast het kasteel van Enge-
lands koningin, de Smart Store
Europe is gevestigd.
Een 'slimme winkel'? Slim is
het zeker. In het gebouw zijn
het huis en de winkel van de
toekomst ingericht. In de Smart
Store wordt de volgende visie
getoond van boodschappen
doen: zware of onhandige spul
len bestel je via de computer in
de keuken en laatje thuisbezor
gen. Naar de winkel gaat de
klant alleen nog om ideeën op
te doen en om andere mensen
te ontmoeten. Vooral de winkel
ziet er daardoor heel anders uit
dan de winkel van nu. Op veel
plekken waar de toekomst is
uitgebeeld, zijn tafels en zitjes.
Want de bezoekers van de
Smart Store benutten deze plek
om na te denken over de toe
komst. Arno, Hans en Constan
ce checkten er hun fantasieën
over de winkel en de klant van
de toekomst.
De rondleiding begint met een
reeks dia's: de twintigste eeuw
in 2,5 minuut. Rampen, de eer
ste auto en vliegmachien en de
computer trekken voorbij. Het
jaar 2000 komt in zicht. 'Waai-
THE COURT JESTER
De prijswinnaars van de wedstrijd 'Face the Future': Arno, Hans en Constance. Op naar de
Smart Store in het pittoreske Windsor
zul jij zijn?' is de vraag die de
kijker op het eind wordt ge
steld. De diawand blijkt te be
staan uit panelen die om hun
as draaien. Zo wordt de keuken
van de toekomst onthuld. 'Ik
dacht eerst dat het een dia
was', zegt Arno, lichtelijk over
donderd.
Acht Turkse collega's die eind jaren zestig in hun eigen land door Albert
Heijn werden geworven voor een baan bij het Distributiecentrum Zaandam,
vieren dit jaar hun 25-jarig jubileum. Terwijl de meesten toch echt niet had
den gedacht zolang in Nederland te blijven. 'Terugkeren was het uiteindelij
ke doel', bekent één der pioniers, de heer Özdemir. 'Maar de kansen voor
mijn kinderen waren hier veel beter.' Bij elk jubileum wordt stilgestaan en
is er tijd voor een feestje!
In 1969 vertrokken de toenma
lige PZ-chef en het hoofd Admi
nistratie van het AH Distribu
tiecentrum in Zaandam naar
Turkije. Met een maquette van
het DC onder de arm en wat
testmateriaal in de tas gingen
ze op zoek naar nieuwe mede
werkers. AH maakte immers
een flinke groei door en op de
Nederlandse arbeidsmarkt was
nauwelijks personeel te vinden.
Kort na de eerste voorlichtings
bijeenkomsten in Turkije wer
den honderdvijftig kandidaten
geselecteerd. Een derde van
hen doorstond een cursus, een
examen en een medische keu
ring en kwam in 1970 naar Ne
derland.
De Turkse jubilarissen van het
DC Zaandam kwamen onlangs
bij elkaar. Een middag om her
inneringen uit de afgelopen 25
jaar op te halen en weer eens
bij te praten. Een van de 'pio
niers' was Faruk Özdemir: 'In
Turkije werkte ik als wegen
bouwer. Ik had nooit gedacht
zolang te blijven. Terugkeren
was het uiteindelijke doel.' Toch
bleef hij in Nederland, kocht
V.l.n.r. de jubilarissen B. Dönmez, S. Oszoy, E. Sahara,
Y. Karaarslan, R. Ölmez en C. Celik. Met vakantie en dus niet
op de foto: F. Özdemir
een huis in Zaandam en liet
zijn gezin definitief overkomen.
'Ik heb daar nooit spijt van ge
had', zegt hij terugkijkend op
die beslissing. 'De kansen voor
mijn kinderen waren hier veel
beter. Drie van de vier hebben
gestudeerd aan de Universiteit
of Technische Hogeschool. Gek
eigenlijk. Ze hebben een veel
hogere opleiding dan ik en spre
ken perfect Nederlands. Het is
het mooiste wat mij ooit is over
komen. Terugkeren? Daaraan
denk ik niet meer!'
De Turkse medewerkers woon
den de eerste jaren in een pen
sion. Een voormalige basis
school op een steenworp af
stand van het DC. Ook Yünüs
Karaarslan, een collega van Öz
demir, weet daarover mee te
praten: 'We deelden met meer
dere mannen één kamer en er
werd gezamenlijk gekookt en
geboend. We draaiden onregel
matige diensten in drie ploegen
en het werk was zwaar. In het
begin ging het met name om
het laden van vrachtauto's.
Verder veel buitenwerk, houten
fusten sjouwen enzo. Nee, de
omstandigheden waren niet
ideaal. Maar in 1973 kon ik wel
een eigen huis kopen. Gelukkig
zijn de werkomstandigheden te
genwoordig veel beter. De
meeste 'blijvers' werken nu als
heftruckchauffeur of orderver
zamelaar. Ikzelf ben corveeër
op de afdeling Houdbaar 1.'
Ook Karaarslan's zonen wonen
in Nederland. De een volgt een
opleiding in Utrecht, de ander
werkt in het DC. 'Afscheid ne
men van je geboorteland valt
niet mee', zegt Karaarslan. 'Ook
nu nog is Turkije heel belang
rijk voor me. Mijn enige dochter
en mijn 87-jarige moeder wonen
er. Ik luister daarom vaak naar
de Turkse radio- en televisie
zenders.' Als voormalig 'imam'
(voorganger in de moskee)
neemt hij dagelijks ruim de tijd
voor gebed. 'Volgend jaar als ik
in de VUT ga, hoop ik naar Tur
kije te kunnen. Ik wil dan meer
tijd aan mijn moeder en mijn
oude werk besteden.'
Als het hele gezelschap na een
2,5 uur durende rondleiding en
half gaar weer op straat staat,
blijkt dat iederéén onder de in
druk is. 'Het mooiste? Dat je be
gint met foto's en voorwerpen
uit de vorige eeuw', zegt Con
stance. 'Een broodkar waarmee
de bakker thuisbezorgde en fo
to's waarop je een winkel van
vroeger ziet, met heel veel ser
vice; zitjes voor de klanten en-
zo. Eigenlijk keren we daarnaar
terug. Alleen nu met allerlei
moderne middelen.' Bij Hans
was een lampje gaan branden
bij alle manieren van thuisbe
zorgen. 'In Delft bezorgen we
ook aan huis, maar dan moeten
De Smart Store is onderdeel
van Andersen Consulting, een
internationaal adviesbureau
met kantoren in 47 landen.
Het bureau richt zich op re
search en ontwikkeling voor
de levensmiddelenindustrie.
mensen eerst hun boodschap
pen uitzoeken en betalen aan
de kassa', zegt hij. TSn hier heb
ben ze het over: bestellen via de
computer en dan bezorgen op je
werk, bij het benzinestation
waar je toch al tankt, thuis of
in een boodschappenkluis. Als
klant kun je kiezen. En dat is
inderdaad hartstikke handig.'
Anders dan voorgaande jaren zullen de winkels van
Albert Heijn en Gall Gall dit jaar niet bol staan van
de Beaujolais Primeur. De wijn die traditioneel vanaf
de derde donderdag in november te koop is, wordt
met terughoudenheid aangeboden. Reden daarvoor is
de kritische houding van veel klanten ten aanzien van
Franse produkten. En dat heeft weer alles te maken
met de kernproeven die de Fransen nemen in de Stille
Oceaan.
Helemaal verdwijnen doet de
Beaujolais Primeur niet. Unit
manager Snacks en Dranken
Jan Kempenaar van AH: 'We
laten de klant de keus. Er zijn
voldoende alternatieven. Maar
we zullen met de Beaujolais
niet, zoals gebruikelijk, groot
adverteren in de krant en op tv.
Dat geldt trouwens ook voor de
andere Franse wijnen.' Op basis
van dat besluit en de te ver
wachten terughoudendheid van
de consument hebben de AH-
winkels 30% minder van de
populaire Beaujolais Primeur
besteld. Gall Gall bestelde
40% van vorig jaar. Op de derde
donderdag van november ad
verteerde de drankenspecialist
bovendien met Spaanse wijn. Al
met al lijken de Spaanse wijn
producenten het meest te pro
fiteren van de terugval in ver
koop van Franse wijnen. Ook
andere produkten, zoals Franse
kaas, merken een terugslag. De
omzet in buitenlandse kaas,
waarvan 60% Frans is, loopt
met 8% terug. Hoelang het boy
cotgedrag zal aanhouden, is on
duidelijk. Kempenaar weet ech
ter dat er nog steeds telefoon
tjes binnenkomen van klanten
die aangeven acties met Franse
artikelen niet te waarderen.
'Als marktleider moet je daarop
reageren.' Als de koopstemming
anti-Frans blijft, venvachten
AH en Gall Gall ook een aan
zienlijke dip in de verkoop van
champagne aan het eind van
het jaar.
