Speculaas
'Je wordt uitgetest, daar moet je natuurlijk tegen kunnen'
Spiegelbeeld
Veel speculaas koopt Sinterklaas
Een koekje van eigen deeg. Want nergens ter wereld kent men dit
typisch Nederlandse koekje. Een koekje waar heel Nederland
gek op is en vooral tijdens Sinterklaas.
Recept
Drie vrouwelijke slagers bij VC Groenlo
Liesstukje
iiïïii
Gevoel
Fotoboek
AHOLD FLITSEN NOVEMBER 1991"
Drie soorten speculaas zit
ten standaard in het as
sortiment van Albert He-
i ijn. Het oude, vertrouwde
bakkersspeculaas, het iets chi
quere amandelspeculaas en de
nieuwe topper: het volkoren
speculaas. Maar rond oktober
neemt het speculaas-assorti-
I ment een heuse vlucht.
Gevulde speculaas, speculaaspop
pen en -brokken vliegen de klant
in allerlei soorten en maten om de
oren. En dat de klant er ook wer
kelijk oren naar heeft blijkt wel uit
de omzet. Oktober, november en de
eerste week van december zijn
goed voor een verkoop van onge
veer 5.5 miljoen pakken speculaas.
'Waarom speculaas gekoppeld is
aan Sinterklaas is moeilijk te zeg
gen', zegt Erwin Weerink, commer-
cieel medewerker zoetwaren. 'Feit
is natuurlijk dat iemand iets lek
kers koopt om zichzelf of anderen
te verwennen. Daar kun je de link
met een feest als Sinterklaas wel
t leggen. Er is niet voor niets zoveel
te snoepen in december.'
Speculaas en Sinterklaas horen al
heel lang bij elkaar. In een recep
tenboekje voor 'Niecolaasgoed' uit
1829 van Jan Hendrik Grimberg
staat een recept voor speculaas.
Ook is bekend dat rond 1800 veel
vrouwen van vooraanstaande bur
gers in de periode voor Sinterklaas
in bakkerswinkels hielpen bij het
ale vormen, komt overigens al voor
bij de Egyptenaren, in 1175 voor
Christus. De armere bevolking,
niet in staat levende dieren te offe
ren, bracht bakwerk in diervormen
als offers. Koek is dus een oude
lekkernij. Overal in de geschiede
nis duiken koeken op. Van sesam-
koeken bij de Grieken tot room-
vlaaien bij de Romeinen en van
beignets bij de Chinezen tot peper
koeken in de kloosters rond 1100.
Maar waar en wanneer in de Ne
derlandse geschiedenis het specu- j
laas zijn intrede doet is niet pre
cies duidelijk. Verwante koeken als
taaitaai en honingkoeken duiken
rond 1600 op in Duitsland en Zwit
serland, dat is zeker. En het zou
heel goed kunnen dat speculaas in
diezelfde tijd in Nederland ont- i
stond.
vergulden van speculaaspoppen.
Die poppen werden gemaakt met
behulp van speciaal hiervoor uitge
sneden koekplanken, die 'prenten'
werden genoemd. Dit verklaart
ook de naam 'speculaas', die afge
leid is van het latijnse 'speculum'
spiegelbeeld). De plankensnijders
van rond 1800 waren meesters in
het bewerken van hout. Een vak
apart.
Het bakken van koek in speci-
Het recept is in al die jaren niet
veel veranderd. En hoewel wij spe
culaas verslinden, zullen de ingre
diënten ons wat vreemd, ouder
wets in de oren klinken. Behalve
suiker en boter zijn verschillende
soorten kruiden als kaneel, karde-
mon, foelie, witte peper en kruid
nagel ook anno 1991 de smaakma
kers van het speculaas. En
kennelijk is de formule van de on
bekende uitvinder een gouden for
mule. Want hoewel smaken ver
schillen en veranderen zijn wij
eeuwen later nog steeds gek op
speculaas.
'Een prachtig vak. Ik zou nooit meer anders willen.' Dat zeggen
Marina Boscher (22) Jolande Dollekamp (24) en Miriam Lodder
(22), de drie eerste vrouwelijke slagers bij VC Groenlo. Ze voelen
zich prima thuis in de door mannen gedomineerde slagerswereld.
De drie vrouwen werken sinds en
kele maanden bij VC Groenlo. Ma
rina en Jolande zijn in opleiding.
Miriam is al volleerd slager en
heeft zelfs enkele jaren in een
slachthuis gewerkt. Ze is de eerste
vrouwelijke, volleerde slager die in
Groenlo werd aangenomen. Mari
na Boscher werkte al geruime tijd
in de Groenlose inpakafdeling. 'Ik
had echt geen zin om dat mijn hele
leven te blijven doen. Het slagers
vak trok me wel. Ik maakte er al
kennis mee via mijn opa, die een
slagerij had. Toen er een vacature
voor slager kwam, heb ik gesollici-
teerd.tMarina is klein van stuk.
De 1.60 m. haalt ze nog net niet.
'Toen ik vertelde dat het slagers
vak me wel wat leek, hoorde ik dat
ik te klein was. Ik heb toen ge
praat met enkele slagers uit het
bedrijf. Volgens hun was het onzin
en gewoon discriminatie. Ik heb
toen meteen een brief geschreven.'
Inmiddels heeft ze een plaats
verworven aan de "band'. Tussen
allemaal mannen. 'Tja, ik hoor wel
eens: hé kleintje. Maar daar trek
ik me niets van aan. Het gaat goed
en als ik eens iets zwaars moet til
len, dan vraag ik een van mijn col
lega's. Samen moeten we toch het
werk klaren?'
Jolande Dollekamp is het met dat
laatste niet eens. 'Ik ben gewoon te
trots en te eigenwijs om anderen
om hulp te vragen. Ik vind: je kiest
voor een vak. Je stapt in een man
nenwereld, dan moet je weten wat
je doet.' Ze is overigens puur bij
toeval in het slagersvak terechtge
komen.
Als uitzendkracht kwam ze bij VC
Groenlo 'in' de karbonadesnippers.
'De jongens aan tafel zeiden dat de
opleiding voor slager wel iets voor
me was.' Jolande heeft haar hore-
capapieren. Maar ze is op de hore
ca "heel erg afgeknapt'. 'Bij VC
Groenlo klikte het gewoon met de
jongens. Geen enkel probleem. Ja,
je wordt wel uitgetest, maar dat
doen de jongens onder elkaar ook.'
Ze kreeg op een gegeven moment
een platte bil met liesstukje op
haar tafel gegooid. 'Ik haalde het
liesstukje eraf en deed dat blijk
baar goed. Meteen daarop zeiden
r
v.l.n.r.
Miriam Lodder
Jolande Dolle
kamp, Marma
Boscher
ze lachend: Je mag blijven.' Even
als Marina en Miriam vindt ze
rund snijden het leukst.
'Als 17-jarige kwam ik via het ar
beidsbureau in de slagersopleiding
voor de winkel. Daar heb ik de in
dustriële opleiding gedaan en
kwam ik terecht bij een slachthuis.
Daar was ik aanvankelijk echt het
allereerste meisje. Nu werken er
vier. In het begin kreeg ik veel
commentaar. Ik dacht toen: ik zal
ze laten zien wat ik kan. Een var
ken doorhakken? Kan ik dat niet?
Nou, ik heb ze 't laten zien.'
Van het slachthuis naar VC
Groenlo was voor Miriam nogal
een overgang. 'Bij het slachthuis
gaat 't er nogal grof aan toe. Hier
is het rustiger.' Miriam wil zich
niet op de borst kloppen, maar ze
is met de beste cijfers geslaagd. Ze
is destijds krachttraining gaan
doen om beter te kunnen functio
neren. Nu doet ze het nog wel om
dat ze het leuk vindt, maar niet
meer voor de kracht. 'Die heb je als
slager niet nodig. Het gaat om het
gevoel van snijden. Ik denk zelfs
dat vrouwen secuurder werken
dan mannen. Ze hebben er gevoel
voor. Mannen denken er soms te
makkelijk over.'
De drie vrouwen staan niet bij el
kaar aan de band. Ze willen dat
ook eigenlijk niet. T)an dan krijg je
zo'n groepsvorming', zijn ze una
niem van mening.
Die mening sluit perfect aan bij de
filosofie van VC Groenlo's PZ-man
Henri Aalbers. 'Vrouwen worden
geïntegreerd in de afdeling. Het
moet een algemeen geaccepteerd
beeld worden dat vrouwen ook heel
goed slager kunnen zijn. In het
verleden was er geen aanbod van
vrouwen, of ze sneeuwden onder
bij al die 26 kerels aan de band.
Een vrouw moet daar natuurlijk
wel tegen kunnen. VC Groenlo
vraagt niet uitdrukkelijk naar
vrouwen in advertenties, maar wel
proberen we meer vrouwen aan te
trekken. Bij uitzendbureau's heb
ben we een fotoboek liggen waarin
belangstellenden kunnen zien hoe
ons mooie bedrijf eruit ziet. We
proberen duidelijk te maken dat
het vlees waar hier mee wordt ge
werkt hetzelfde vlees is als thuis
op het aanrecht. Daar is niks engs
aan.'
