Magda Babeliowsky bracht Ahold
en Tsjechen bij elkaar
Zingen
Ma na
De Nederlanders
konden 'Tulpen uit
Amsterdam' alleen
meeneuriën
Na 40 jaar dicta
tuur wil iedereen
nu over alles mee
praten
Ze heeft twee nationaliteiten en voelt zich na 21 jaar in
Nederland zowel Nederlandse als Tsjechische. Als Pro
ject Assistent bij Ahold's Euro-Desk heeft Magda Rabe-
liowsky dan ook volledig haar draai gevonden. 'Jij bent
één van ons,' zeggen zowel de Tsjechen als de Nederlan
ders. 'Leg hun eens uit wat we bedoelen.'
n 1970 nam Magda Ba-
beliowsky het besluit om
Tsjechoslowakije te ver
laten. De Praagse Lente
van 1968 was door de
Sovjets met harde hand on
derdrukt en ze zag op korte
termijn geen verbetering. Ze
liet familie en vrienden ach
ter, zonder te weten of ze hen
ooit nog zou kunnen zien.
Maar de band met Tsjechoslo
wakije liet ze niet verslappen.
Ze werd docente Wiskunde op
een lyceum in Overveen, bij
Haarlem. Zodra het kon, be
gon ze met het organiseren
van werkweken in Praag voor
haar leerlingen.
Tien jaar lang heeft ze zich
ingezet om Nederlandse en
Tsjechische jongeren met el
kaar in contact te brengen. In
1988 kwam ze, tijdens zo'n
werkweek, in contact met een
staatsbedrijf dat levensmid
delenwinkels exploiteert.
Magda: 'Ze zochten een part
ner in Europa, en ik dacht
meteen aan Albert Heijn. Bij
Ahold waren ze op dat mo
ment ook bezig met onderzoek
naar mogelijkheden in Oost-
Europa. En op die manier is
het eerste contact tussen
Ahold en de Tsjechen tot
stand gebracht.'
Dat eerste contact heeft, via
vele hindernissen en omwe
gen, in juni geleid tot de ope
ning van de eerste Ahold-win-
kel in Tsjechoslowakije.
Magda is vanaf het allereer
ste moment aanwezig geweest
bij de belangrijkste bespre
kingen. Voor zowel Ahold als
de Tsjechen was ze vertrou
wenspersoon en tolk. Sinds
november 1990 is ze vaste
medewerker van Ahold's Eu
ro-Desk. Ze is assistent van
projectleider Ted Postma.
Magda: 'Ik ben vooral bezig
met het leggen van contacten,
het regelen en voorbereiden
van ontmoetingen. Ik advi
seer hoe je mensen en instan
ties het best kunt benaderen.
Ook lees ik de belangrijkste
Tsjechische kranten en ver
taal ik berichten als het nodig
is.'
Door haar
werk is Mag
da zich sterk
bewust ge
worden van
de cultuur
verschillen
tussen Ne
derlanders en
Tsjechen.
Magda: 'Nederlanders zijn,
vooral in het zakenleven, ge
wend heel direct en zakelijk
te reageren. Ze hechten veel
waarde aan gemaakte afspra
ken. Als je met Tsjechische
instanties te maken hebt, moet
je er altijd rekening mee hou
den dat gemaakte afspraken
weer veranderd kunnen wor
den. Daar komt bij dat de Tsje
chen na 40 jaar dictatuur nu zo
democratisch willen zijn dat ze
iedereen overal over mee willen
laten praten, waardoor afspra
ken vaak herzien worden. Tsje
chen zijn minder direct dan Ne
derlanders. Ze nemen graag de
tijd om de ander eerst wat beter
te leren kennen, het liefst aan
een tafel met goed eten en drin
ken. Er moet eerst een goed
persoonlijk contact zijn voor
een belangrijke
beslissing geno
men wordt. Wan
neer we wel eens
gezellig ergens
zitten te eten of
te drinken, be
ginnen de Tsje
chen vaak een
lied te zingen. Ik
heb het verschillende keren
meegemaakt dat de Tsjechen
na verloop van tijd zeiden: en
nu jullie! Maar dan komt er
niets. De Nederlanders zitten
dan met hun mond vol tanden.
In Tsjechoslowakije vroeg een
muzikant eens wat voor lied ze
wilden horen. 'Tulpen uit Am
sterdam' antwoordden ze. Maar
de tekst kenden ze niet, ze kon
den alleen meeneurieën. Voor
Tsjechen is gezamenlijk liede
ren zingen is iets heel vanzelf
sprekends.'
De opening van de eerste Ma-
na-winkel in mei was voor veel
Tsjechen een emotionele ge
beurtenis. Magda: 'De mensen
die voor de winkel stonden
spraken de minister van Han
del, Vlasta Stepova, aan en be
dankten haar met tranen in de
ogen. De minister zelf was ook
zichtbaar ontroerd. Ze heeft
zich enorm ingezet om de ope
ning mogelijk te maken, terwijl
ze veel tegenwerking kreeg uit
eigen kring. Het is mooi dat de
winkel in de grauwe omgeving
van een gemiddelde woonwijk
in een provinciestadje staat, en
niet in Praag, waar van alles
gebeurt. Ik vind het een prach
tige winkel, die zelfs in Neder
land niet zou misstaan.'
Niet alleen organisatorisch,
ook mentaal is de omschakeling
van een centraal geleide econo
mie naar een vrije marktecono
mie voor de Tsjechen ingrij
pend. Magda: 'De theorie van
het communisme was: we zijn
allemaal eigenaar van alles. In
de praktijk kreeg je het gevoel
dat je geen
macht en
geen invloed
had. Daar
door creëer
de iedereen
een privéwe-
reld rond
zich om daar
in eigen huis
baas te kun
nen zijn. Vriendjespolitiek en
corruptie was vaak de manier
om te overleven. Verantwoorde
lijkheid voelen voor een zaak
waar je samen voor staat en ini
tiatief nemen, dat moeten we
ze nu leren. Het vergt een men
taliteitsverandering die tijd zal
kosten.'
Op de vraag of ze er weieens
aan denkt zich ooit weer voor
goed te vestigen in Tsjechoslo
wakije antwoordt Magda: 'Een
Magda
Babeliowsky: 'Ik
adviseer over hoe
je mensen en in
stanties het best
k'unt benaderen.'
heel moeilijke vraag. Ik ben ge
trouwd met een Nederlander en
ik ben in de meer dan 20 jaar
dat ik hier nu woon echt van
Nederland gaan houden.
De manier waarop ik nu deels
hier en deels in
Tsjechoslowakije
werk, is voor mij
eigenlijk ideaal.
Zo kan ik het bes
te Tsjechen en
Nederlanders bij
elkaar brengen en
samenwerking en
wederzijds begrip
bevorderen.'
In Nederland kent Magda
Babeliowsky veel Tsjechen die
net als zij, na de de inval van
de Sovjets in 1968, zijn ge
vlucht naar Nederland. 'Ze vra
gen mij wanneer er een winkel
van Ahold komt in de plaats
waar zij-vroeger gewoond heb
ben. Ik zou ze stuk voor stuk al
lemaal de komende jaren op
willen bellen met de boodschap:
*het is zover, er komt een mo
derne Mana-winkel voor jouw
familie en bekenden in Tsje
choslowakije!"
