Gefascineerd door de dynami
van de detailhandel
De Raad
van
Commissa
rissen
-Interview-
Ahold-commissaris Jan de Koning
'De detail
handel klom
als eerste uit
het crisisdal
omhoog'
Redelijk bezet
AHOLD FLITSEN AUGUSTUS 1991"
Ruim 20 jaar heeft De Koning
doorgebracht in de politiek. In
1969 werd hij voor de ARP lid van
de Eerste Kamer. Vanaf 1977 was
hij twaalf jaar aan een stuk minis
ter van achtereenvolgens Ontwik
kelingssamenwerking, van Land
bouw en Visserij en ruim zeven
jaar van Sociale Zaken en Werkge
legenheid. In 1989 hield hij op 62-
jarige leeftijd de actieve politiek
voor gezien.
Stilzitten past niet in de levensbe
schouwing van De Koning. Hij is
lid van de Raad van State, heeft
naast zijn commissariaat bij Ahold
nog een viertal andere commissa
riaten alsmede
een indrukwek
kend aantal lid
maatschappen
van besturen van
instituten en
stichtingen. "Ik
ben redelijk be
zet. Maar ik vind
niet dat na twin
tig jaar over
heidsdienst mijn
taak erop zit. Als
je na een aantal
jaren als minister 'vrij komt', krijg
je veel aanbiedingen voor dit soort
functies. Zo ging het ook bij Ahold.
Hoe dat in zijn werk gaat? Je
krijgt een brief waarin je wordt
uitgenodigd!"
Overheidsbeleid
Voor een commissaris bestaat geen
functieomschrijving. Iedereen geeft
op zijn eigen wijze invulling aan
die baan. De Raad van Commissa
rissen (RvC) bij Ahold is een colle
giaal bestuur. "Er is geen sprake
van een taak- of portefeuille-verde
ling. We zijn met z'n allen verant
woordelijk voor alles.
Wel heeft elke commissaris bij
Ahold natuurlijk zijn specifieke
terrein. Commissaris Nelissen is
als ex-minister van Financiën en
voorzitter van de RvB van de Am-
ro-bank binnen de RvC een expert
op het gebied van bankzaken.
Overheidsbeleid behoort min of
meer tot mijn specialisme."
Inleiding voor de COR
De kennismaking met Ahold be
stond voor De Koning uit gesprek
ken met de COR en een aantal
I Ahold-functionarissen. Voor de
Centrale Ondernemingsraad hield
hij een inleiding over medezeggen
schap in Europa. "En uiteraard
veel lezen en het bestuderen van
stukken als kwartaal- en jaarcij
fers. Ook de krant ga je anders le
zen. De berichtgeving over de
Ahold-winkels in Tsjechoslowakije
lees je dan toch met andere ogen."
Slagvaardig
De vergaderingen van de Raad van
Commissarissen vinden plaats op
het hoofdkantoor in Zaandam. Er
zijn vier vaste vergaderingen per
jaar. Als er een grote overname op
stapel staat of bij andere belangrij
ke beslissingen (zie ook apart ka
der over het werk van de Raad van
Commissarissen)
kan er een tus
sentijdse vergade
ring worden uit
geschreven: "Dat
was het geval met
de overname van
de supermarktke
ten TOPS in de
Verenigde Staten.
Zoiets is maar
één keer te koop
en dan moet er
snel gehandeld
worden. Dat is voor mij tekenend
voor de dynamiek van het bedrijfs
leven, die doortastendheid en slag
vaardigheid. En dat maakt dit
commissariaat voor mij extra aan
trekkelijk. Een groot verschil met
het beleid van de overheid. Daar
neem je beslissingen voor 14 mil
joen inwoners. Het bedrijfsleven
daarentegen kan veel preciezer op
een bepaalde markt mikken."
Interesse
De interesse van De Koning voor
de detailhandel dateert al uit een
ver verleden. Om precies te zijn uit
de tijd van zijn eerste baan in de
jaren zestig als algemeen secreta
ris van de Nederlandse Christelij
ke Boeren- en Tuindersbond. "Als
je zo nauw betrokken bent geweest
bij de agrarische sector, blijf je al
tijd met bepaalde ogen in een win
kel rondkijken. Je vergelijkt hoe de
Nederlandse landbouw het doet in
vergelijking met de buitenlandse
concurrenten.
Dan zie je in de loop der jaren de
opkomst van de Franse kaas en de
Duitse worst, maar ook hoe bij
voorbeeld HAK met groente in glas
een formule heeft gevonden."
Jan de Koning:
'Boeiend hoe ze
bij Ahold naar
winkels kijken.'
In Nederland zijn grote ven
nootschappen, zoals Ko
ninklijke Ahold nv, bij wet
verplicht om een Raad van
Commissarissen in te stel
len. De belangrijkste taak.
van de RvC is: toezicht hou
den op het beleid van de
Raad van Bestuur èn op de
algemene gang van zaken in
het bedrijf. De RvC heeft
aanzienlijke bevoegdheden:
zij mag tot haar taken reke
nen kwesties als het benoe
men of ontslaan van be
stuurders, het vaststellen
(goedkeuren) van de jaarre
kening, en het goedkeuren
van bepaalde grote beslui
ten, zoals fusies en reorgani
saties.
Een full-time commissaris
bestaat niet; naast het com
missariaat vervult de be
treffende persoon altijd één
of meer andere functies.
Bij Koninklijke Ahold nv be
staat de Raad van Commis
sarissen uit negen leden.
Onderstaand een overzicht
van hun belangrijkste huidi
ge of vroegere functie:
Ir. J.H. Choufoer (President
commissaris Ahold) - oud-di
recteur Shell
Drs. A, Spaander (Plv. Voor
zitter. RvC Ahold) - oud-di
recteur Samas
A. Heijn - voormalig presi
dent Ahold
Drs. J. de Koning - ex-minis
ter Sociale Zaken
Ir. A.J. Kranendonk - oud
voorzitter hoofddirectie cc-
Friesland
Prof. Dr. R.F. Meyer -Hoog
leraar aan de Harvard Uni
versiteit (USA)
Mr. R.J. Nelissen - voorzit
ter Raad van Bestuur
ABN/AMRO Holding
Mw. Drs. N. Rempt-Halm-
mans de Jongh - Tweede-
Kamerlid, WD
Dr. J.F.A. de Soet - Voorma
lig president-directeur KLM
Adviseur:
Prof. Dr. J. Kreiken - emeri
tus hoogleraar en oud rec
tor magnificus Universiteit
Twente
Jan de Koning verheugt zich nu al op zijn kennismaking
met de winkelvloer. Begin dit jaar werd de voormalige mi
nister tot commissaris benoemd bij Ahold. De komende
maanden gaat hij de geur van het bedrijf opsnuiven. "Met
enkele leden van de Raad van Bestuur gaan we dan ook
winkels bezoeken. In Nederland én in Amerika. Ik kijk
daar naar uit. Vooral de dynamiek van de detailhandel
heeft mij altijd zeer gefascineerd."
Sociaal paradijs
Tijdens zijn periode op Sociale Za
ken en Werkgelegenheid kreeg De
Koning vooral bewondering voor de
voortvarende wijze waarop juist de
detailhandel heeft gezorgd voor
werkgelegenheid. "In de jaren ze
ventig was het Nederlands be
drijfsleven de vitaliteit en dyna
miek behoorlijk kwijtgeraakt. Als
gevolg daarvan zat Nederland aan
het begin van de jaren tachtig in
een diep dal. Maandelijks kwamen
er in 1982 maar liefst 15.000 werk
lozen bij. Het is als eerste de de
tailhandel geweest die uit dat cri
sisdal omhoog is geklommen en
arbeidsplaatsen creëerde. De in
dustrie en de dienstverlening volg
den naderhand. De dynamische rol
die het bedrijfsleven kan spelen is
van veel waarde. Je kunt nu een
maal geen sociaal paradijs bouwen
op een economisch kerkhof. Overi
gens kun je ook geen economisch
paradijs op een sociaal kerkhof
bouwen."
Werkgelegenheid
Het spanningsveld tussen sociale
voorzieningen en economie brengt
het gesprek op werkgelegenheid.
Nog steeds het stokpaardje van de
oud-minister: "Werkgelegenheid is
het allerbelangrijkst voor de econo
mie. Dat stond en staat voor
mij nog steeds voorop. Wat
houdt dat in voor het bedrijfsle
ven, dat uiteindelijk moet voor
zien in werkgelegenheid? Dat
het over goede produkten moet
beschikken én over de juiste
mensen om die produkten aan
de man te brengen. Gemoti
veerd en geschoold personeel is
heel beslissend. Dat bereik je
door te zorgen voor een aan
trekkelijk en inspirerend werk
klimaat, door redelijk te beta
len, door medewerkers de kans
te geven hogerop te komen en
door een sfeer te creëren waar
in zij geholpen worden presta
ties te leveren."
Winkelchef
Binnenkort gaat De Koning op
bezoek bij verschillende bedrij
ven van Ahold. Onder deskun
dige leiding, en dat spreekt
hem aan. "Het is boeiend te er
varen hoe ze bij Ahold naar
winkels kijken. Zij zijn de spe
cialisten, waar ik nog wat van
kan leren. Ik ben dan ook niet
van plan in mijn rol van com
missaris de winkelchef te advi
seren. Die man weet 't drie keer
beter dan ik, en dat moet zo
blijven."
