'PROEVEN, PROEVEN, RUIKEN,
RUIKEN!'
Jubilaris Geb IJskes:
G. IJskes (1.) en Pedro Heijn (r.)
willen iets recht zetten over koffie
Ch albert heijn
Flitsen
pagina 11
Geb IJskes, inkoper Koffie en Thee bij Marvelo,
was vorige maand 40 jaar bij de zaak. Zijn werk
bracht hem over de hele wereld. Hij draafde op
een paard over de Zuidamerikaanse koffieplanta
ges. In El Salvador dineerde hij onder toeziend
oog van zwaar gewapende soldaten. En samen met
oud AH-directeur Piet Ligtenstein vloog hij een
uur lang schokkend en schuddend in een dave
rende onweersbui boven Brazilië. De totale koffie-
omzet van de Ahold-huismerken groeide onder
IJskes tot 10 miljoen kilo per jaar. Zijn opmerkelij
ke loopbaan leverde hem onlangs een benoeming
op tot Ridder in de orde van Oranje-Nassau.
Op 16-jarige leeftijd trad Geb
IJskes in dienst van Albert
Heijn. Daarvoor had hij nog
een tijdje rentenota's zitten
bijhouden bij de Rijkspost
spaarbank, maar daar had hij
snel genoeg van. Geb werd
bij AH aangenomen als jong
ste bediende, voor f 55,- per 4
weken. Op zaterdagochtend
sorteerde hij de fïliaalpost.
Zo leerde hij de fïliaalnum-
mers met bijbehorende
plaatsen uit z'n hoofd. Hij
kent ze nu nog van buiten.
„Eén Oostzaan, vier Woer
den, zeven Delft, 123 ook
Delft, 85 Zaandam", somt de
jubilaris met gedempte
triomf op. Per bakfiets lever
de hij de post 's middags af bij
het postkantoor. Na 3 maan
den kwam hij terecht op de
inkoopadministratie waar hij
onder andere optrad als ver
vanger van de zieke Jb. Meijn,
inkoper Verpakkingen. Dat
waren nog eens tijden. Als
een externe relatie jubileer
de reed Geb met z'n Baby
Fordje uit 1937 naar de re
ceptie om een mand huis
merken aan te bieden. Komt
hij een keer bij iemand die 40
jaar bij zaak is, dachten ze dat
hij de loopjongen was. „Ik
maakte waarschijnlijk een
nogal verlegen indruk. Wat
denk je? Kreeg ik een kwartje
toen ik de mand had overhan
digd!"
In 1955 werd hij de assistent
van G.J. Hermanides, de inko
per Koffie, Thee, Wijn en Ca
cao. Vanaf die tijd hebben
koffie en thee zijn leven be
heerst. In 1964 werd hij be
noemd tot inkoper Koffie,
Thee en Cacao. Twee jaar la
ter werd hij tevens belast met
de verkoop. In 1976 kreeg hij
een dubbelfunctie-, hoofd In
koop Marvelo en merchandi
ser bij Albert Heijn. Hij kocht
dus met AH-pet de kant-en-
klare produkten waarvoor hij
met Marvelo-pet de grond
stoffen had ingekocht. Sinds
1988 is hij voor 100% in
dienst van Marvelo als hoofd
Inkoop en lid van het mana
gementteam. „Ik zit bij Mar
velo in een jong team. Wat ik
waardeer is dat ze veel van
me accepteren. Aan de ande
re kant leer ik ook veel van
hen. Het is met zo'n manage
mentteam net als met koffie:
een combinatie van belegen
koffie en verse koffie levert
het beste resultaat!'
Baas Gerrit
IJskes kreeg les in koffieproe-
ven van oud-inkoper J. Oos
terhuis. Die kwam twee keer
per week naar Zaandam.
„Proeven, proeven, ruiken,
ruiken", vat Geb samen. „Zo
gaat het nu nog. De melanges
zijn uiteraard wel veranderd
in de loop der jaren, maar het
systeem is in oorsprong het
zelfde gebleven." Ook Gerrit
Heijn, baas Gerrit, zelf inder
tijd ook koffiespecialist,
bracht Geb waardevolle ken
nis van het métier bij. En
kwaliteitsbesef, dat vooral.
Kwalitatief hoogwaardige
produkten moest AH bren
gen, geen rotzooi. Op zater
dag kwam baas Gerrit vaak de
melanges van Geb proeven.
Nooit was het goed. Zei hij
altijd: 't Kan nog effe beter.
En dan probeerde Geb de
melanges nog beter te ma
ken. In 1962 stapte Gerrit
Heijn uit de zaak, maar tot
1980 kwam hij zeker één
keer in de week langs bij Geb.
„De goede naam die Albert
Heijn in koffie heeft is te dan
ken aan die ouderwetse
aanpak. Van Gerrit Heijn ac
cepteerde je dat ook. Hij had
zelf koffie gekocht. Hij wist er
alles van." De jubilerende
koffieman pakt uit zijn bu
reaula een paar oude schrif
ten om zijn woorden kracht
bij te zetten. Het zijn melan
geschriften uit 1923, waarin
baas Gerrit eigenhandig de
Mannen en mannetjes van Albert Heijn - I
„Onder die grote sombrero zit nu
Pedro Heijn", zegt de hoer G, IJskes.
eerste voor- en fijnproever van de vijf
AH-koflïcsoorten, die altijd brandvers
in alle winkels van Albert Heijn staan.
„Pedro Hc(jn is bet exotisch symbool
van al die excellente AH-koffiekwali-
tcilen, waar ik het met u over wil
hebben.
Laat ik eerst een wijdverbreid mis
verstand rechtzetten: koffie met een
AH-melnngc koopt, steeds gcbruikci
w|( vnn verscheidene buitenlandse plan
tages de allerbeste koffies,
Mijn Rabat-koffio b.v. (dubbelpak
van 500 gram voor r2.75) is ongelofe
lijk voordelig, maar heeft toch een
extra pittig karakter,
Vervolgens: het assortirr
Heijri brengt de grootste
ring van Nederland. De
soorten - Perla Guatemala,
it. Albert
Die melanges worden volgens ge
heime recepten samengesteld. In de
eigen volautomatische branderij 'hu
wen' de bonen perfect 'op smaak'. De
koffie wordt bij open raam en Noor
derlicht op kleur bekeken. Dan gaan
de melanges in drie speciale verpak
kingen: pakken met bonen (voor do
zelfmalcrs), blikken met normale of
met meliltn-moling. Altijd gaan bonen
en maling brandvers in pak ofvacuum-
blik.
Dal is
Koffie-cidi •ertentie uit 1966
samenstelling van de AH-kof-
fiemelanges heeft genoteerd.
Die kreeg Geb vlak voor de
dood van baas Gerrit, te za-
men met een inkoopboekje
uit 1934, met nauwkeurige
informatie over de koffiele-
veranties: aantal balen, soort,
leverancier en schip. Geb:
„Zodra een partij binnen was
ging er streep door. En toen
lukte het ook!"
IJskes groeide onder de be
zielende leiding van Herma
nides, Oosterhuis en baas
Gerrit uit tot koffiespecialist
par excellence. Hij was al
snel in staat met het blote
oog een melange bonen te
ontleden. ,Aan een gebrande
boon kan ik zien waar hij van
daan komt. Aan gemalen kof
fie proef ik welke melange
het is", verzekert de expert.
Dagelijks proeft hij, met zijn
collega's Harm Sijpkes en
Ward de Groote, minstens
tachtig koppen koffie in de
proefkamer van Marvelo. Dat
gaat gepaard met duchtig ge
slurp, teneinde de koffie be
ter te verdelen over de
smaakpupillen. „Ik spuug het
daarna wel weer uit, maar je
krijgt genoeg koffie binnen",
meldt de koffieman, die des
ondanks ook buiten het proe
ven nog graag een kop of
twee, drie naar binnen werkt.
Koflïeheren
Overal waar koffie of thee
verbouwd wordt is hij in de
loop der jaren geweest. Cey
lon, India, Indonesië, Mexi
co, Guatemala, Costa Rica,
Panama, Nicaragua, Colom
bia, Brazilië, Angola, Ivoor
kust, Kenia, Tanzania, Oegan
da, noem maar op.
Hij draafde op een paard over
de koffieplantages in Brazilië.
In El Salvador („Zet er wel bij
dat we geen koffie uit El Sal
vador meer verwerken, an
ders krijgen we daar weer ge-
Geb IJskes keurt een vat koffie:
,/zin een gebrande boort kan
'ik, zien waar hij vandaan
komt
donder mee!') dineerde hij
onder bewaking van zwaar
gewapende soldaten. Hij
kreeg geen hap door z'n keel.
In Indonesië onderging hij
een aardbeving toen de vul
kaan Gunung Raun tot uitbar
sting kwam. Ja, achterafzeg
ik: 't was prachtig. Maar op
het moment zelf vond ik het
niet zo leuk") In een zesper-
soonsvliegtuig vloog hij sa
men met oud AH-directeur
Piet Ligtenstein een uur lang
schokkend en schuddend in
een daverende onweersbui
boven de Braziliaanse bin
nenlanden. („Ligtenstein was
niet gelovig, maar hij zei te
gen me: 'Geb, ga nou maar
voor me bidden.' Het was
verschrikkelijk!") In een ho
tel in Bogota sliep hij met een
zware ketting op de deur.Je
kunt er 's avonds de straat
niet op. Levensgevaarlijk. Co
lombia is een prachtig land
qua vegetatie en qua koffie,
maar 's avonds op straat word
je absoluut gepakt. Je leert
van alles. Ik liet een keer m'n
schoenen poetsen in Brazilië.
Pak ik m'n portemonnaie om
die man een tip te geven en
voor ik het wist had hij mijn
hele beurs leeggegrist. Van
dat soort dingen leer je. Ook
vooral niet te deftig kleden
als je de deur uitgaat. Moei
lijk zakendoen in die landen?
Welnee, als je eenmaal een
goede zakelijke overeen
komst op papier hebt ge
beurt er niets. Je moet wel
proberen je in te leven in de
gedachtenpatronen van de
mensen daar. Het is een an
der werelddeel, met andere
gewoonten. Daar moet je aan
wennen. Bij koffie wordt
vaak gewerkt met standaard
contracten. Wel moet je zelf
over de prijs onderhandelen.
En welke prijs de goede is,
dat is toch vooral een kwestie
van vakkennis. Je zult moeten
kunnen proeven wil je ook
kunnen kopen. Ik ken over de
hele wereld iedereen die wat
met koffie te maken heeft.
Het is een aparte wereld, ie
dereen kent elkaar. Koffie is
een redelijk nette handel.
Om het verschil aan te geven:
je spreekt van wijnboeren en
van koffieheren. Dat vind ik
tenminste. Zo spreek je over
het vak. Het zijn heren."
Slurpen
Landelijke bekendheid kreeg
Geb door zijn optreden in
een AH-reclamespot waarin
hij samen met zijn collega
Harm Sijpkes bekwaam kof-
fieproevend en luid slurpend
is te zien. Werd hij vaak over
aangesproken. Zo stapt hij
een keer uit de kerk, staat er
een klein meisje bij de uit
gang en dat zegt: 'U moet niet
zo slurpen.' De geridderde
meesterproever: ,Ja. dat zijn
aardige dingen."
Geb IJskes wordt volgende
maand 57, maar aan stoppen
denkt hij voorlopig nog niet.
„Ik voel me redelijk bevoor
recht dat ik dit vak mag uitoe
fenen. Ik heb veel van de we
reld gezien, veel mensen ont
moet. veel culturen gezien.
Dat vind ik prachtig. In de
VUT wil ik niet. Geef mij
maar de VLUT: vrijwillig later
uittreden!'
