RO-PARADIIS NOG VER WEG
DE COR IN
AMERIKA
(4)
Marvelo kijkt kritisch
naar energie
eu
pagina 8
Flitsen
Het dagelijks bestuur van de COR vergezelde A. Heijn tijdens zijn
rrfcrnnirtctAnrnaa in /la Varanirr/la Pf^D TrrtrtrTlttai- P«« C!nL
af scheidstournee in de Verenigde Staten. COR voorzitter Cor Schoon
doet in vier afleveringen verslag van de trip.
Deze maand het laatste artikel: de arbeidsomstandigheden.
Door alle indrukken die ik heb
opgedaan, zou ik bijna vergeten
dat mijn voornaamste
doelstelling was om iets te weten
te komen over de arbeids
verhoudingen en
-omstandigheden
in onze zusterbedrijven.
Op een dag waande ik mij in de op
namestudio waar de film 'Modern Ti
mes' met Charlie Chaplin werd opge
nomen. Alleen Charlie ontbrak.
Lang, koude, sombere gangen. Be
wakers voor - of moet ik zeggen 'te
gen' - het personeel. Lawaai, arbei
ders wachtend voor de prikklok in de
starthouding, want geen minuut te
vroeg de afdeling af. Snelle produk-
tiemachines, de arbeiders opjagend.
Geen film, geen droom, maar
werkelijkheid in een chocoladefa
briek in HersheyMag ik dit met mijn
Nederlandse bril beoordelen of moet
ik de arbeiders waarderen die hier
nog willen werken? Ik weet het niet.
Hopelijk is dit geen model voor ande
re bedrijven. Wat ziet de wereld er
mooi uit, als je uit deze fabriek naar
buiten stapt. Gelukkig is het geen
Ahold-bedrijf.
Maar hoe is het gesteld met de distri
butiecentra en de winkels? In het dis
tributiecentrum van BI-LO heeft men
geen weet van de Arbo-wet. Veel TL-
lampen laten een irritant snorrend
geluid horen. In de hallen rijden hef
trucks die gas als energiebron ge
bruiken, medewerkers lopen in de
uitlaatgassen. Ze hebben daar geen
last van, omdat ergens boven in het
magazijn een gigantische afzuiger
brullend zijn werk doet. Het Arbo-pa-
radijs is voor onze collega's nog ver
weg. Salarissen van DC-arbeiders
liggen tussen 9,5 en 11 dollar per uur,
overuren kent men niet. Uitzend
krachten evenmin. Als een collega
ziek is, werken anderen harder. De
grootste zorg is het verloop, dat 120%
bedraagt. Wat ik van het vakantie
systeem heb begrepen is dat je bij
één dienstjaar één week doorbetaal
de vakantie hebt. Dit kan bij 10
dienstjaren en meer, tot maximaal 4
weken oplopen. Nu begrijp ik ook
waarom veel Amerikanen Europa in
14 dagen 'doen'.
Salarissen liggen per staat verschil
lend, dit heeft te maken met de hoog
te van de levensstandaard. Een cais
sière bij BI-LO verdient 5 dollar, ter
wijl een caissière bij Finast (Cleve
land) 8,5 dollar verdient. In de grote
winkels van Finast is er een uitge
breid net van camera's aangebracht,
ook boven de kassa. Vanuit een cen
traal punt kan men klanten en perso
neel in de gaten houden. Volgens on
ze begeleiders was het ook wel no
dig. Mij doet het wat eng aan als je
een handeling van een caissière zo
kunt inzoomen dat je de waarde van
de muntstukken kunt onderscheiden.
Hopelijk blijven onze Nederlandse
In het distributiecentrum van BI-LO heeft men geen weet van de Arbo-wet.
winkels hiervan vrij.
Een systeem van medezeggenschap
kent men niet. Het personeel komt
hier om te werken en accepteert
daarmee de arbeidsvoorwaarden,
-omstandigheden en -verhoudingen.
Staat het ze niet aan dan zijn ze vrij
om te vertrekken, zegt de leiding. Het
personeel bevestigt dit. Echte ont
slagbescherming kent men niet, hoe
wel BI-LO nu wel een systeem heeft,
waarbij men een zekere ontslagbe
scherming geniet. Kennelijk kent
men ook geen werktijdbeperking.
Ben je ziek, dan heb je pech gehad,
ziektegelduitkering is slecht of hele
maal niet geregeld. Raakt men bui
ten het arbeidsproces, dan is er maar
weinig voor nodig om door het socia
le vangnet te vallen en in de goot te
belanden.
Wat de arbeidsvoorwaarden betreft,
onderneemt Ahold schuchtere pogin
gen om medewerkers meer aan zich
te binden door o.a. pensioenvoorzie
ning en sociaal beleid. Maar men
staat in de VS niet vooraan in de rij
om dit te veranderen.
De vakbond is alleen aanwezig in de
Finast-bedrijven. Is dat misschien de
reden dat hier de lonen hoger zijn
dan bij BI-LO en Giant?
Aan motivatie van de bedrijfsleiders
wordt de nodige aandacht besteed.
In een volle zaal zaten de bedrijfslei
ders keurig in het pak, of uitgedost
met footballshirt en pet, het meren
deel met kauwgum achter de kiezen;
de motivatiecampagne Teamwork
'89 ging van start, 's Avonds werden
de mensen, die zich in het afgelopen
jaar onderscheiden hebben, voor het
voetlicht gehaald. Een cruise naar
het Caraïbisch gebied viel hun ten
deel. Is het niet in het Oostblok dat
men arbeid ook zo beloont? Lopen wij
in Nederland dan zo achter?
De heer Everaert liet de aanwezige
bedrijfsleiders speciaal voor ons de
yell aanheffen die in de campagne
gebruikt werd om BI-LO uit het dal te
trekken. Om mensen te motiveren
laat je ze plaatsnemen in een zaal,
laat een videofilm van het BI-LO foot-
ballteam draaien en nodigt de ex-
footballspeler Larry Csonka (voor
kenners in de zaal een legendarische
held), uit om een act op te voeren. Hij
verhaalt van zijn moeizame jaren in
een team aan de top. Tot vier keer toe
verweeft hij in zijn verhaal een stuk
dat gericht is op het BI-LO teamwork.
De zaal reageert enthousiast, de
competitiegedachte straalt van de
mensen af. Immers, een tweede
plaats is niks, want daarmee behoor
je al tot de verliezers; winnen is alles!
Dat zie je ook terug in de winkels. Die
dienen de uitstraling te hebben dat
ze de beste zijn. De klant wil nu een
maal bij de beste kopen en in Ameri
ka heeft de klant meer te vertellen
dan het personeel.
Cor Schoon.
kuïr
Op 3 november jl. werd
bij Marvelo extra kri
tisch gekeken naar
energie en energiever
bruik. Op die dag deed
de zogenaamde ener
giebus het bedrijf aan
en werd er onderzocht
wat op deze punten ver
beterd en veranderd
kan worden. Ko Keune,
hoofd Interne Dienst
bij Marvelo: „Binnen
kort hopen wij met een
aantal adviezen voor de
dag te komen, die aller
lei zaken ten aanzien
van energie binnen ons
bedrijf aan de orde stel
len. Doel is om in de
toekomst nog beter om
te gaan met energie, zo
dat onnodig energie
verbruik beperkt kan
worden."
Dat Marvelo in Zaandam in
derdaad kritisch omgaat met
energie, bleek uit talloze me
tingen die door de speciaal
met elektronische appara
tuur uitgeruste bus werden
verricht. De laatste jaren
werd met behulp van de heer
F.J. de Vries van Technische
Services Ahold (TSA) ook al
veel aandacht besteed aan
het energieverbruik.
„Marvelo doet mee aan Pris
ma, een proefproject van de
universiteiten van Amster
dam en Rotterdam. Binnen
dit project wordt aandacht
besteed aan afvalpreventie
en energiebesparing", vertelt
Ko Keune. „Zodoende werd
onderzocht op welke punten
wij tot extra energiebespa
ring kunnen overgaan. Daar
toe hebben we onder meer
gekeken naar zaken als ener
gietarieven, piekbelasting
van elektriciteit, isolatie van
leidingen en de motivatie van
het personeel ten aanzien
van energiebesparende maat
regelen."
Adviezen
„We willen op basis van de
gegevens die uit het onder
zoek naar voren zijn geko
men, met een commissie die-
we speciaal hebben samen
gesteld een aantal adviespun-
ten opstellen", aldus Ko
Keune. „Die leggen we ver
volgens voor aan de directie.
Er is op energiegebied zeker
het een en ander te verbete
ren. Neem bijvoorbeeld het
onderwerp piekbelasting. Je
unt met meer spreiding van
energieverbruik piekbelas
ting van elektriciteit voorko
men. Dat heeft weer tot ge
volg dat de energietarieven
kunnen dalen. Om tot een be
tere energiespreiding te ko
men moet je de mensen na
tuurlijk ook kunnen motive
ren daaraan mee te werken.
Nu, dat laatste zullen we de
komende tijd zeker gaan
doen."
Niet alleen piekbelasting
krijgt bij Marvelo aandacht,
ook punten als isolatie en af
valbeheer zullen kritisch
worden bekeken. Keune:
„Op een aantal plaatsen zul
len leidingen nog beter
geïsoleerd worden, zodat
warmteverlies kan worden
tegengegaan. En op het ter
rein van afvalbeheer zullen
we zeker met behulp van
Prisma nog verbeteringen
kunnen aanbrengen naast de
strakke regels die er nu al
zijn. Kortom, we zullen ons
in de komende periode bij
Marvelo extra met milieuza
ken en energie gaan bezig
houden. Uiteraard hopen we
daarbij op de steun van alle
medewerkers. Het is tenslot
te een onderwerp dat ons al
lemaal aangaat."
