ER WORDT TE WEINIG NAAR DE
DETAILHANDEL GELUISTERD!
A. Heijn krijgt
Sidney R. Rabb-award
Externe Betrekkingen kritisch ten opzichte van Europa 1992
Flitsen
pagina 5
vervolg van pagina 1
deur kan worden geopend,
zullen er nog vele grendels
met kracht moeten worden
weggeschoven. En voorlo
pig, zo constateren hoofd Ex
terne Betrekkingen Aad van
Ewijk en zijn plaatsvervanger
Fons Schmid, die al enige tijd
hun handen vol hebben aan
de Europese problematiek,
voorlopig neemt het aantal
grendels alleen maar toe. „Er
bestaan nog altijd zeer veel
handelsbelemmeringen en er
is zelfs sprake van toene
mend protectionisme in de
verschillende lidstaten", stel
len zij gedreven vast.
Memoranda uit
Frankrijk en
Benelux
Voorbeelden van toenemend
protectionisme zijn de 'me
moranda' die vorig jaar in
Frankrijk en in de Benelux
zijn opgesteld om te voorko
men dat een veelheid van
buitenlandse produkten op
de nationale markt wordt ge
bracht. Met deze memoranda
wordt namelijk getracht de
nieuwe aanpak van de Euro
pese Commissie, om geen sa
menstellingen-wetgeving
meer te maken of te handha
ven, af te remmen.
Ahold heeft - tot z'n spijt -
op dat gebied al de nodige
ervaring opgedaan. Enige ja
ren geleden wilde de Keu
ringsdienst Alberto beletten
om Belgische jenever onder
de naam jenever op de markt
de brengen omdat de Belgi
sche variant 30% alcohol be
vatte in plaats van de in Ne
derland voorgeschreven
35%. Uiteindelijk moest het
Europese hof er aan te pas
komen om de verkoop moge
lijk te maken. Een soortgelijk
geval deed zich voor bij de
Duitse appelmoes en yog
hurt. Albert Heijn mocht die
produkten in eerste instantie
niet verkopen onder de in
Nederland gebruikelijke
naam, omdat deze produkten
een iets andere samenstelling
hadden dan in Nederland
vereist is. Ook in dit geval
stelde de rechter AH in het
gelijk.
Gerechtelijke vonnissen ten
spijt blijven vele lidstaten be
lemmeringen opwerpen om
produkten met een vermeen
de lagere standaard dan het
vergelijkbare nationale pro-
dukt van de eigen markt te
weren, onder het voorwend
sel dat de burgers beschermd
moeten worden tegen mislei
ding en afwijkende kwaliteit.
„Ons standpunt is simpel: de
Euro-burger heeft er recht op
in zijn eigen land alle levens
middelen te kopen die ook in
andere lidstaten te koop zijn.
Dit onder voorwaarde dat de
consument volledig wordt
voorgelicht over de samen
stelling en herkomst van het
produkt en er geen sprake is
van gevaar voor de gezond
heid. De detailhandel wil
wel, maar moet voortdurend
opboksen tegen schaamte
loos protectionisme", aldus
Fons Schmid.
Paniekvoetbal
Ook het milieu-aspect wordt
gebruikt om buitenlandse
produkten te weren. Schmid
Fons Schmidt en Aad Van Eivijck (r)
en Van Ewijk noemen in dit
verband de zogenoemde
'Deense verpakkingszaak'.
Sinds 1981 is het in Dene
marken verboden om bier en
fris in eenmalige verpakkin
gen op de markt te brengen.
Bier en fris mogen alleen in
statiegeldflessen verkocht
worden en bijvoorbeeld niet
in blik De Europese Com
missie spande een proces aan
bij het Europese Hof, maar
tot ieders verbazing werd
Denemarken in het gelijk ge
steld en nu zijn ook de Duit
sers met iets dergelijks bezig.
Van Ewijk: „In Duitsland zijn
kunststofverpakkingen voor
sappen, bier, wijn en water
toegestaan, maar daarvoor
willen ze nu 50 pfennig sta
tiegeld in rekening brengen.
Bovendien moet de leveran
cier garanderen dat de fles
sen of opnieuw gevuld, of
hergebruikt worden. Daar
heb je zo een, twee, drie geen
systeem voor. Het gevolg is
dat de import van water uit
Frankrijk volledig tot stil
stand zal komen. Iedereen is
het erover eens dat het mi
lieu beschermd moet wor
den, maar dat zullen we met
z'n allen moeten doen en niet
door het spelen van paniek
voetbal zoals nu in Duitsland
gebeurt."
Bij Externe Betrekkingen
heeft men niet alleen kritiek
op het protectionistische be
leid van vele lidstaten, maar
ook op de vaak slordige en
gebrekkige harmonisatie van
Europese wetgeving vanuit
Brussel. Schmid: „In de drang
om 1992 te halen, worden er
hals over kop dingen doorge
jaagd. De produktaansprake-
lijkheid bijvoorbeeld. Die is
weliswaar Europees gehar
moniseerd, maar de lidstaten
kunnen zoveel onderwerpen
toch afwijkend regelen, dat
er van echte harmonisatie
geen sprake meer is. Dat zal
straks in de grensgebieden
zeker tot concurrentiever
valsing leiden. De diepvries
richtlijn is er ook doorheen-
gejast. Onze huidige diep-
vrieskasten moeten straks
vervangen worden, maar de
nieuwe kasten bestaan nog
niet eens. Er wordt veel te
weinig naar de detailhandel
geluisterd. Voor de ontwik
keling van een Europees sys
teem voor certificering van
kwaliteit zijn we niet eens
uitgenodigd."
Weinig voortgang
met BTW
Maar hel heetste hangijzer is
ongetwijfeld het probleem
van de omzetbelasting. De
Europese Commissie stelt in
haar tussenrapport vast dat
het zonder harmonisatie van
dit belastingstelsel absoluut
onmogelijk is om de binnen
grenzen open te gooien. En
uitgerekend op dit terrein is
tot nu toe weinig voortgang
geboekt, met name omdat
dergelijke maatregelen van
directe invloed zijn op de in
komsten van de staat. „Er is
veel tijd verloren met steeds
maar weer dezelfde dingen te
bespreken en opnieuw zoge
naamde alternatieven te on
derzoeken die al herhaalde
lijke door de lidstaten zelf
zijn verworpen", heet het in
het rapport. Van Ewijk for
muleert het wat krachtiger:
„Als de BTW en de accijnzen
niet geharmoniseerd wor
den, komt er niets van te
recht! En waarom niet? Om
dat je dan straks in Spanje nog
altijd 1,50 voor de fles wijn
betaalt die hier 8,- kost. Dan
krijg je dat iedere particulier
de Europese markt gaat af
stropen, want grenscontroles
zijn er niet meer. Dat kan de
bedoeling van het Europa
zonder grenzen niet zijn.
Maar goed, zover komt het
toch niet, want als de BTW en
de accijnzen niet geharmoni
seerd worden, gaan de gren
zen helemaal niet open.
BTW-harmonisatie is een mi
nimum-voorwaarde voor de
eenwording."
Doodsbenauwd
Het verdwijnen van de bin
nengrenzen zal volgens
Schmid en Van Ewijk ook ef
fecten hebben waar de Euro
pese Commissie tot nu geen
rekening mee gehouden
heeft. Ze wijzen daarbij met
name op een probleem dat
de fabrikanten van merkarti
kelen zal raken. Aad van
Ewijk: „Neem bijvoorbeeld
wasmiddelen. Veel wasmid
delen van multinationals
worden in heel Europa onder
dezelfde naam verkocht.
Maar dezelfde naam betekent
niet dat de produkten in ie
dere lidstaat dezelfde samen
stelling hebben. Het maakt
namelijk een groot verschil
hoe het middel wordt ge
bruikt: snel of langzaam was
sen, of met de hand. Stel dat
er nu een detaillist op het
idee komt om hier de Spaan
se variant van een merkwas
middel te gaan verkopen,
omdat hij dat goedkoop kan
krijgen. Het gevolg is dat de
consument een heel ander
produkt koopt dan hij ge
wend is en na 1 keer wassen
zegt: dat merk moet ik voor
taan niet meer hebben. Fabri
kanten zijn doodsbenauwd
dat hun eigen goedkopere
merkprodukten straks door
detaillisten uit het buiten
land gehaald worden met alle
gevolgen vandien. Daar is
nog geen oplossing voor."
Concurrentiebeleid
Voetangels en klemmen zijn
er ook op het gebied van
schaalvergrotingen en fusies.
Het kartelbeleid in Neder
land is vrij liberaal. Ahold
heeft hier met Albert Heijn
en Schuitema een marktaan
deel van ongeveer 35%. In
Duitsland en Engeland zijn
dergelijke marktaandelen
wettelijk verboden. Hetzelf
de geldt voor fabrikanten.
Fons Schmid: „Neem een
produkt als appelstroop. Dat
wordt alleen in Nederland
gegeten. Als je als fabrikant
van appelstroop in Neder
land een marktaandeel van
30% hebt, heb je datzelfde
marktaandeel dus ook in Eu
ropa. In het ergste geval zou
je dan verplicht kunnen wor
den om een deel van de pro-
duktie af te stoten omdat je
marktaandeel te groot is."
De Europese Commissie
werkt momenteel aan een
Europese kartelwetgeving en
die zal wellicht strenger wor
den dan de huidige Neder
landse wetgeving. De Com
missie hanteert daarbij vage
criteria als 'relevante markt'.
De vraag is natuurlijk: wat is
relevant en hoe groot mag
het marktaandeel zijn in een
relevante markt? Schmid:Je
ziet op dit moment dat er al
lerlei bedrijven fuseren met
het oog op de eenwording
van de Europese markt. Dat is
precies wat Cecchini in zijn
rapport over de voordelen
van de interne markt heeft
voorspeld: fusies, overnames,
samenwerkingsverbanden,
de opbouw van franchise-
netten. Maar misschien blijkt
straks wel dat dat aan zeer
stringente voorwaarden is
gebonden. Dat hadden ze dan
wel wat eerder moeten be
denken. Er is nu te veel on
duidelijkheid, terwijl de
overname-hausse al niet
meer te stoppen is."
Twijfel
Voordat alle belemmeringen
die de eenwording in de weg
staan zullen zijn verdwenen,
zal er nog heel wat water
door de Zaan moeten stro
men. Dat de interne markt op
31 december 1992 volledig
gerealiseerd zal zijn, wordt
bij Externe Betrekkingen in
twijfel getrokken. „Begrijp
ons goed: Ahold zou niets lie
ver willen dan dat de interne
markt zo snel mogelijk tot
stand komt. Volgens de stu
die die Cecchini in opdracht
van de Europese Commissie
heeft verricht, zal de wel
vaart met 5% toenemen, zul
len de prijzen met 6% dalen
en komen er 2 miljoen nieu
we banen. Daar willen wij
graag aan meewerken, maar
we zullen de ontwikkelingen
daarbij kritisch blijven vol
gen en waar nodig onze de-
tailhandelsstem krachtig ver
heffen."
V.l.n.r. Allen Bildner, voorzitter FM.I., Albert Heijn, Olga Heijnen, Robert Aders, president van
F.M.I. (Food Marketing Inst.)
A. Heijn, president van de
Raad van Bestuur, heeft
tijdens de midwinterver-
gadering van het Food
Marketing Institute (FMI)
op 17 januari in Boca Ra-
ton, Florida (USA), de 'Sid
ney R. Rabb-award' in ont
vangst genomen.
De 'Sidney R. Rabb-award'
is de hoogeste onder
scheiding op het gebied
van de levensmiddelen
distributie. Rabb, de in
1985 overleden directeur
van de winkelketen Stop
Shop, wordt algemeen be
schouwd al s een van de
grondleggers van het su
permarktwezen. De heer
Heijn kreeg de onder
scheiding vanwege de
buitengewone bijdrage
die hij heeft geleverd aan
de positievebeering van
de internationale detail
handel. De prijs werd
overhandigd doro Allen I.
Bildner, voorzitter van het
FMI. Als verdiensten van
de Ahold-president
noemde Bildner o.a. de
verspreiding van het su
permarkt-concept in Ne
derland, de internationale
expansie van Ahold en de
totstandkoming van een
wereldwijde uniforme ar
tikelcodering.
