Ahold streeft naar geen enkel monopolie
Het spel...
Flitsen
pagina 3
De feiten
In 1984 blijkt ünigro nv in
het bezit te zijn van 40% van
de aandelen Schuitema. Uni-
gro beoogt een nauwere sa
menwerking met Schuitema.
die zou moeten resulteren in
een compleet samengaan van
beide bedrijven. Na uitge
breide studies en overleg
trekt Schuitema de conclusie
dat het niet in haar belang is
om een samenwerking met
Unigro na te streven. Ünigro
blijft er echter anders over
denken. In de zomer van
1987 zoekt Schuitema con
tact met Koninklijke Ahold,
teneinde de hulp van laatst
genoemde in te roepen bij
het zelfstandig houden van
Schuitema. Ahold had in het
verleden al eens eerder za
ken gedaan met Schuitema.
Dat was in 1982. In dat jaar
nam Ahold een aantal Famila-
vestigingen over van Schuite
ma. Omdat een samengaan
van Unigro en Schuitema niet
in het belang van Albert
Heijn wordt geacht, besluit
Ahold Schuitema te helpen.
In de loop van 1988 koopt
Ahold. op verzoek van Schui
tema en om te voorkomen
dat ze in handen van Unigro
vallen, twee pakketten aan
delen, samen ongeveer 10%,
via een Zwiterse trustmaat
schappij. Op de laatste aan
deelhoudersvergadering van
Schuitema heeft Ahold ge
stemd voor het voorstel om
de directie van Schuitema de
bevoegdheid te geven tot het
uitgeven van preferente aan
delen. Op die manier kunnen
ongewenste overnames wor
den voorkomen. Mede dank
zij de steun van Ahold, wordt
het voorstel aangenomen.
Unigro, die de aandeelhou
ders had opgeroepen om te
gen te stemmen, verliest de
strijd om de macht over
Schuitema.
Voor Schuitema is het niette
min duidelijk dat er. met het
oog op Europa 1992, aanslui
ting gezocht moet worden
bij een grotere partner. Met
bedrijf geeft te kennen dat
Koninklijke Ahold als zoda
nig zeker aanvaardbaar zou
zijn. liet probleem is echter
dat het merendeel van de
aandelen in vaste handen zit.
Op 11 juli komt er bij de di
rectie van Schuitema een
brief van Unigro binnen, die
een compleet nieuwe situa
tie creeert. Unigro schrijft
dat er voor haar drie moge
lijkheden openstaan. Eén van
die mogelijkheden is de ver
koop van het pakket aande
len vóór 1 september aan
door Schuitema aan te wijzen
gegadigden.
Bereidheid
Op geen enkele wijze wordt
in de brief, noch daarna, een
voorbehoud gemaakt over de
eventuele onaanvaardbaar
heid van door Schuitema aan
te wijzen gegadigden.
Schuitema neemt na ont
vangst van de brief contact
op met Ahold en vraagt of
Ahold bereid is het Unigro-
pakket over te nemen. Die
bereidheid blijkt aanwezig.
Medio augustus komen de
onderhandelingen tussen
Ahold en Schuitema in een
zodanige stroomversnelling -
met name omdat Unigro op
onmiddellijke betaling van
de koopsom staat - dat er
geen tijd meer is om het
Het nieuws dat Ahold en Schuitema gaan samen
werken, is vorige maand ingeslagen als een bom.
„Vreugde, droefenis en verwarring in de bran
che", vatte het vakblad Missets Distrifood de reac
ties samen. Vreugde uiteraard bij Ahold en Schui
tema, maar met name bij collega Unigro, die jaren
lang vergeefs heeft gestreefd naar samenwerking
met Schuitema, was men minder gelukkig. Men
aarzelde zelfs niet om de suggestie te wekken dat
Ahold zich onfatsoenlijk had gedragen. Inmiddels
heeft Unigro zelfs een proces aangespannen met
het doel de transactie tussen Ahold en Schuitema
ongedaan te maken. Maar hoe steekt de vork nu
eigenlijk in de steel? Hieronder een interview met
de Raad van Bestuursleden A. Heijn en F.I. Ahlq-
vist, voorafgegaan door een korte terugblik.
A Heijn
l' J AJ:lqvist
voorgeschreven overleg te
voeren. Op 12 augustus be
sluiten Ahold en Schuitema
dat de Credit Suisse-bank het
pakket van Unigro zal ver
werven voor rekening van
Ahold. Op die dag wordt een
samenwerkingsovereen
komst tussen Ahold en Schui
tema getekend. Op maandag
15 augustus worden de cen
trale ondernemingsraden en
de vakbonden ingelicht en
woensdag 17 augustus wordt
het nieuws van de samenwer
king officieel bekend ge
maakt.
Marktaandeel
En dan nu de heren Ileijn en
Ahlqvist.
I Iet marktaandeel van Ahold
is door de deelname in Schui
tema gestegen tot 33%Heeft
Ahold zich daarmee een mo
nopoliepositie verworven?
Ahlqvist: „Er zijn iets van
9-500 kruideniers in Neder
land. Daarvan varen er nu on
geveer 1.000 onder de vlag
van Albert Heijn en Schuite
ma. Daarnaast zijn er nog
eens 6.000 bakkers, 6.000
groentewinkels en 6.500 sla
gers. Ahold heeft dus geen
enkel monopolie en daar
streven we ook absoluut niet
naar. Van een monopolie zou
pas sprake zijn als de consu
ment weinig of geen enkele
keuze heeft. En er is nog keu
ze genoeg. Niet het markt
aandeel bepaalt het monopo
lie, maar het aantal vesti
gingsplaatsen."
Heijn: ..Ons marktaandeel in
Nederland is nu inderdaad
ongeveer 33%. maar op Eu
ropese schaal is het maar
1,4%. Dat valt in het niet bij
de marktaandelen die bedrij
ven als Douwe Egberts. Proc
ter Gamble, Unilever en
Nestlé hebben in Europa. Je
moet zorgen dat je in een
goede positie zit. Dat bete
kent niet dat je altijd en over
al een enorm groot marktaan
deel moet hebben. Ik ken
heel goede regionale groot
winkelbedrijven in de Ver
enigde Staten. Die zijn in hun
eigen gebied allemachtig
sterk. Ahold zou ook best
kunnen blijven bestaan als
we alleen sterk in Nederland
zouden zijn. Alleen hebben
we indertijd om hele goede
redenen gezegd: Nederland
is een relatief klein land en.
het klinkt misschien wat op
schepperig, Ahold wordt te
groot voor dat kleine land.
Als je een te groot marktaan
deel krijgt, zou dat zich wel
eens tegen je kunnen keren.
In Nederland hebben we een
zeer sterke basis. Met de ken
nis die we nu hebben, zou
den wc in de rest van Europa
ook leuke dingen kunnen
doen."
Levensmiddelen
Blijft Ahold een grootwinkel
bedrijf, of gaat het steeds
meer in de richting van een
vrijwillig filiaalbedrijf?
Heijn: Door de franchisers
waren we al enige tijd geen
100% grootwinkelbedrijf
meer. Eigenlijk zijn wc meer
een levensmiddelenbedrijf
met eigen winkels en daar
naast ook franchisers. In an
dere landen zoals Duitsland,
Frankrijk en de Verenigde
Staten had je die combinatie
al langer. In Nederland blijkt
het ook te kunnen, hoewel
we er jaren anders over ge
dacht hebben. I let is ook heel
goed mogelijk dat we met de
kennis van Schuitema in het
buitenland gaan zoeken naar
vrijwillige filiaalbedrijven. Of
dat nu Duitsland is of Portu
gal - om maar twee dwarsstra
ten te noemen - zover zijn we
nog lang niet. Daar zal nog
over gesproken moeten wor
den."
Defensief
Was de aankoop van de eer
ste twee pakketten aandelen
Schuitema al gericht op het
Transacties met enor
me pakketten aande-
Ilen, Zwitserse banken
die miljoenen guldens
transporteren, vrien
delijke dan wel vijandi
ge bedrijfsovernames,
gigantische schade
claims; de berichten op
de economische pagi
na's en in de vakbladen
laten zich soms lezen
als spannende romans.
Vooral als het gaat om
zaken waarbij de emo
ties hoog oplopen. En
dat was zeker het geval
bij de aangekondigde
samenwerking tussen
Ahold en Schuitema.
Als dan ook nog wordt
geschermd met juridi
sche stappen en scha
declaims is dat gefun-
denes Fressen voor
j menige krantekolom.
i Voor je het weet
vliegen de beschuldi-
J gingen over en weer.
De heer Ahlqvist relati
verend: „Ach, dat
schijnt bij het spel te
horen. Ik vind echter
wel dat ook dat spel z'n
grenzen heeft. Als je
mensen bewust kwetst
door onjuiste gegevens
publiekelijk rond te
strooien, dan ga je in
mijn ogen te ver (de
heer Alhqvist doelt
hier op de beschuldi
gingen die Unigro uitte
aan het adres van
Schuitema-directeur I.
Vos. red.). Dan speel je
teveel op de man. En
uiteindelijk is het
nooit één man die een
onderneming verte
genwoordigt. Boven
dien, dergelijke stem
mingmakerij geeft een
verkeerd beeld van het
management in 't alge
meen en van onze
branche in het bijzon
der. Daar is niemand
bij gebaat."
verkrijgen van de meerder
heid?
Heijn.- „Nee. De eerste 10%
hebben we alleen uit defen
sieve overwegingen gekocht.
Op het moment dat we die
10% kochten, hadden we
nog helemaal niet het idee
om ons pakket te vergroten.
In een later stadium kwam bij
ons de gedachte op om een
meer offensieve strategie te
voeren door naar samenwer
king te streven."
Ahlqvist: „Schuitema reali
seerde zich dat er in de toe
komst op grotere schaal ge
opereerd zal moeten wor
den. Er werd naar een part
ner gezocht. Na een paar ge
sprekken groeide bij ons de
belangstelling, zodat we ten
slotte zeiden: „Waarom zou
den wij niet de partner van
Schuitema proberen te zijn?"
Schuitema wilde zelf bijzon
der graag met ons samenwer
ken. Zij menen van ons te
kunnen leren en wij van hen.
De winkels die de Schuitema-
fórmules exploiteren passen
uitstekend in onze netwerk-
filosofie, zeg maar ons twee
potenbeleid: grote winkels in
een filiaalbedrijf, kleinere
winkels eerder richting fran
chisers en zelfstandige on
dernemers. Door de komst
van Schuitema hebben wc de
ene poot zeer behoorlijk ver
sterkt. We komen nu sterker
op de markt te staan en die
sterkte zullen we gebruiken
in het voordeel van de consu
ment. Heeft het proces nog
invloed op de beoogde sa
menwerking? Ahlqvist: „Nee.
wij gaan gewoon door met
het ontwikkelen en uitwer
ken van onze plannen. De uit
komst van het proces zien wij
met vertrouwen tegemoet."
Relatie met
leveranciers
Door de schaalvergroting
kan Ahold betere inkoopcon
dities bedingen bij zijn leve
ranciers. Is de angst bij de fa
brikanten voor wurgcontrac
ten terecht?
Heijn: „Ahold en zijn werk
maatschappijen hebben al ja
renlang een voortreffelijke
relatie met hun leveranciers.
Als ik dat vergelijk met situa
ties in Frankrijk en Duitsland,
waar detailhandelaren en fa
brikanten elkaar als baarlijke
vijanden beschouwen, dan
vind ik dat wij het in Neder
land heel goed doen. Dat is in
het voordeel van alle partijen
en zeker ook in dat van de
consument. Ik denk bijvoor
beeld aan ontwikkelingen op
het gebied van verpakkingen
en logistiek, waarbij AH
nauw samenwerkt met zijn
leveranciers. Dat soort din
gen moet je natuurlijk wel
vanuit een positie van sterkte
doen, want het gaat niet altijd
vanzelfsprekend. En dan niet
in de zin van 'Willst du nicht
mein Bruder sein, so schlag
ich dich dein Schedel ein',
dat hoeft nou ook weer niet,
maar een zekere mate van
kracht moet er toch wel zijn.
Dat geldt ook voor de fabri
kanten. Ze moeten geld aan
ons kunnen verdienen, an
ders is het niét leuk meer.
Niet voor niets staat in onze
'Grondslagen Onderne
mingsbeleid' dat we ten op
zichte van onze leveranciers
een relatie nastreven die
door beide partijen als goed
wordt ervaren."
De concurrentie
Betekent de samenwerking
tussen Ahold en Schuitema
niet de doodsklap voor de
rest van kruidenierend Ne
derland?
Ahlqvist: „Elk bedrijf moet
zich bij een verandering in de
markt afvragen wat voor con
sequenties dat zal hebben,
maar er is absoluut geen spra
ke van een doodsklap. De
concurrentie heeft nog altijd
meer dan 65% van de markt
in handen. Wellicht gaan er
nu meer kruideniers hun
krachten bundelen. Als dat er
toe leidt dat de consument
beter bediend wordt, is dat in
ieders belang. We zijn ge
woon bezig om tot schaalver
groting in de levensmidde
lenhandel te komen."
Heijn: „Als je prijzen laag zijn.
wordt je verweten dat je de
kleintjes wegdrukt. Als je niet
goedkoop bent, terwijl je het
wel zou kunnen zijn. dan
krijg je het verwijt dat je de
klant het vel over de oren
haalt. Kortom, je doet het
nooit goed. Maar uiteindelijk
moeten we toch constateren
dat de klant bepaalt welke
winkel zal blijven bestaan en
welke niet. Dat brengt ons in
een afhankelijke positie. Om
een voorbeeld te noemen.
Vóór de oorlog hadden we
een winkel in Alphen aan den
Rijn. Destijds een zeer gods
dienstig dorp met twee dui
delijke stromingen. Vijftig
procent van de inwoners was
katholiek en vijftig procent
was protestant. Op het mo
ment dat we een protestantse
bedrijfsleider hadden, koch
ten de katholieken niet bij
ons en als we een katholieke
bedrijfsleider hadden, kwa
men de protestanten niet.
Onze voorgangers hebben er
toen een bedrijfsleider ge
plaatst' die noch protestant,
noch katholiek was. Het ge
volg was dat er toen helemaal
niemand in de winkel kwam.
Zó scherp ligt het nu natuur
lijk niet meer, maar het is uit
eindelijk wel de klant die be
paalt of je winkel loopt of
niet."
