lï
AÉ
A
X
Voor twee kwartjes terug naar
19e eeuw
de
VOORKOM ONGEVALLEN, DAT
IS OOK UW VERANTWOORDING
Niet zo:
Maar zo:
Flitsen
pagina 9
Museumwinkel van Albert Heijn 23 februari weer open
Wie een bezoek brengt
aan de Museumwinkel
van Albert. Heijn aan de
Kalverringdijk 5 in de
Zaanse Schans te Zaan
dam, waant zich enige tijd
terug in de 19e eeuw. De
ca. 24.000 toeristen die
hier jaarlijks hun voet
over de drempel zetten
en het originele winkel
belletje hebben horen
rinkelen, zullen dat be
vestigen. Men kijkt er zijn
ogen uit en kan zich ver
gapen aan de manier
waarop in de vorige eeuw
bij de grootvader van
„meneer Albert" bood
schappen werden gedaan.
Allerlei gebruiksvoorwerpen
uit de toenmalige grutters-
winkel zijn er nog terug te
vinden. Bijna ieder attribuut
vertelt z'n eigen verhaal. Ie
dereen kent het spreek
woord „aan de strijkstok blij
ven hangen". Maar wist u dat
dat afkomstig is van de krui
deniersbranche? Een strijk
stok was voor een kruidenier
een onmisbaar hulpmiddel.
Meestal was hij vervaardigd
uit eikehout. Met deze stok
werd een „kop" peulvruch
ten afgestreken. Ze werden
door de Dienst voor het IJk
wezen geijkt op echtheid.
Aan een krom exemplaar
zouden namelijk onvermij
delijk hoeveelheden blijven
hangen. Wanneer je in de
Een ongeluk zit in een
klein hoekje, maar ver
oorzaakt soms veel pijn
en kost bovendien nogal
eens veel geld. Het is
daarom nodig met regel
maat te wijzen op de ver
antwoordelijkheid die we
voor ons onszelf en voor
elkaar hebben, want veel
ongelukken ontstaan
door slordigheid of door
onnadenkendheid. An
ders gezegd, veel ongeval
len kunnen worden voor
komen.
Twee soorten ongevallen die
hoog scoren ontstaan door:
a. vallen
b. verkeerd tillen
Een gedeelte van het inter
rieur van de Museumwin
kei. Links staat de lessenaar.
Rechts de koffiemolen en de
kopboter. Boven de toon
bank hangt de zakkendra
ger en de zeeslang. Dit sytn
bool gaf aan dat hier ge
neeskrachtige kruiden wei
den verkocht.
19e eeuw in de winkel
kwam voor 'vuurmakers',
dan werd je van achter de
toonbank niet met verbaasde
ogen aangekeken. Het waren
namelijk in hars gedoopte
houtkrullen die tussen kran
ten en aanmaakhoutjes wer
den gelegd om met een
brandende lucifer een begin-
vuur in de kachel te kunnen
maken. Wat te denken van
de stenen testjes die 's win
ters vol gloeiende kooltjes
onder blikken stroop, raap-
en boterolie werden gezet.
Het doel was om ze schenk-
baar te houden. Van schenk-
stroop hadden ze in die tijd
nog niet gehoord. En wat
moet je met kiezelstenen in
een winkel? Het wordt ons
uitgelegd. Ze werden ge
bruikt om te tarreren. An
ders gezegd, het in balans
brengen van de weegschaal
Koffie kostte in de 19e eeuw
75 cent per pond. De voor-
raadkussen ivaren voor kof
fie en thee. De onderste zijn
japans beschilderd.
als tegenwicht voor de „tar
ra" (het potje dat men ge
vuld wilde hebben met
stroop of zachte zeep). Op
welke school wordt nog ge
leerd dat bruto min tarra het
nettogewicht oplevert? Be
halve al dit soort - en dit is
nog slechts een kleine greep
- wetenswaardigheden is een
bezoek aan deze winkel al
leen al aardig voor de pro-
dukten en de prijzen die je
er ziet. Een pond koffie
kreeg je voor 75 cent, een
kop bruine bonen 14 cent,
een pond zout 4 cent, twee
pepermuntstokken 1 cent,
twee eieren 3 cent en een
kop boter kostte 35 cent. In
de schitterende stopflessen
staan de produkten van wel
eer: ulevellen, Hollandsch
wit, vanillestokjes, anijszaad,
pijpkruid en laurierbladen.
Opvallend zijn ook de sym
bolen die in de winkel zijn
terug te vinden. Bijvoor
beeld de beeltenis van de
Griekse God Bacchus gaf te
kennen dat hier sterke drank
werd verkocht. De uit hout
gesneden zeeslang beteken
de zoveel als: geneeskrachti-
x ge kruiden worden hier ver
handeld. Het bleek in die da
gen beslist geen overbodige
luxe te zijn met deze symbo
len te werken, want het me
rendeel van de klanten kon
niet of nauwelijks lezen. In
de winkel staat op een plank
je een borrelglaasje. Het on
derschrift veroorzaakt een
glimlach bij de meeste be
zoekers. „In de jaren om
streeks 1900 dronk baas Al-
bert tijdens zijn bezoek aan
het filiaal Oostzaan uit dit
glaasje zijn borrel."
Boven de toonbank hangen
ook nog de zakken waar de
produkten in werden ge
daan.
De historie leert ons dat de
Op beide willen we nader in
gaan. Uitglijden en vallen
kan vrijwel overal, maar ex
tra aandacht dient te worden
besteed aan het drooghou-
den van vloeren van winkels
en magazijnen. Denk maar
bijvoorbeeld aan slagerij en
de groente- en fruitafdeling,
waar de vloeren vaak voch
tig zijn na een schoonmaak
beurt, of omdat er is gemorst
met vet, groente-afval etc.
Het is vooral hier dus zaak
de vloeren droog en schoon
te houden. Als er iets valt,
dient dat onmiddellijk te
worden opgeruimd. Ook in
gangpaden en winkelentrees
moeten geen obstakels staan
zoals dozen en pallets. Een
gestruikelde klant kan grote
zorgen geven. De sleutel tot
voorkomen van letsel door
uitglijden en vallen is, dat el
ke medewerker op zijn hoe
de moet zijn voor mogelijke
gevaren. Alle mogelijke
gevaaropleverende situaties
moeten onmiddellijk wor
den aangepakt. Niet denken:
dat ruimt een ander wel op,
maar meteen afdoende maat
regelen nemen. Dat kost wat
tijd en inspanning, maar de
gevolgen van een valpartij
kosten meestal méér.
Wij moeten er
zwaar aan tillen
Blessures door een verkeer-
eigenaar aanvankelijk zelf de
zakken plakte. Later werd dit
uitbesteed aan weeshuizen
en gevangenissen. De uit
spraak, wanneer iemand naar
de gevangenis moet, „hij
gaat zakjes plakken" heeft
dus deze achtergrond. Of het
doeltreffend was weten we
niet, maar de kaarsen ge
maakt van schapevet die bo
ven de toonbank hangen
werden gebruikt tegen de
verkoudheid. De borst werd
hiermee ingevet. Op de 200
jaar oude toonbank staat een
uit 1764 daterende lesse
naar. Hierop hield baas Al-
bert zijn boekhouding bij.
De afscheiding was bedoeld
om het nieuwsgierige klan
ten onmogelijk te maken te
zien hoeveel poffende klan
ten in het krijt stonden. Aan
de andere kant van de toon
bank zien we een twee-wieli-
ge Amerikaanse koffiemolen
uit 1890 staan. Ervoor be
vindt zich een boerenteintje
met kopboter. In het midden
een blaasbalgje om op hygië
nische wijze zakjes te ope
nen voordat ze werden ge
vuld. Geïnteresseerden die
een bezoek willen brengen
aan deze Museumwinkel,
kunnen dat doen vanaf eind
februari tot en met oktober.
De winkel is dagelijks ge
opend van 10.00 tot 13-00
uur en van 14.00 tot 16.00
uur (in het hoogseizoen tot
17.00 uur). (Zondags geslo
ten). De toegangsprijs be
draagt twee kwartjes per
persoon. Kinderen tot 14
jaar betalen één kwartje. Het
geld komt ten bate van de
Stichting „De Zaanse
Schans".
de manier van tillen komen
vaak voor en kunnen ernsti
ger zijn dan misschien op
het eerste gezicht lijkt. Ver
rekkingen van nek- en rug-
spieren kunnen immers het
begin zijn van blijvend letsel.
De enige manier om dat te
voorkomen is tillen op de
juiste manier.
Tillen op de juiste - maar ook
op de makkelijkste - manier,
is die waarbij de benen wor
den gebruikt. Beenspieren
bieden namelijk veel meer
hefvermogen dan spieren in
rug, nek en buik. Om een
lang verhaal kort te houden:
de tekeningen van de goede
én foute tilhouding spreken
voor zich.
Het is natuurlijk niet moge
lijk om ongelukken in ons
bedrijf te voorkomen, maar
het moet wel mogelijk zijn
het aantal te verminderen.
Dat kan alleen als iedere me
dewerker zich bewust is van
de noodzaak van veilig
werken en van een juist ge
bruik van materiaal en ge
reedschap. Veiligheid dus in
denken en doen.
a. buig de rug niet;
b. ga niet te ver van het op
te tillen voorwerp af
staan;
c. til niet met één kant
van het lichaam;
d. draai niet het bovenli
chaam als u het voorwerp
in draaghouding heeft;
e. til in één vloeiende be
weging en niet schoksge
wijs.
1. Ga dicht bij het op te til
len voorwerp staan, houd de
voeten gespreid en zorg
voor een goed evenwicht.
2. Buig de knieën. Houd
hoofd en rug in één lijn, dat
I geeft steun aan de wervelko-
I lom en vermindert de span
ning op de maagspieren.
3. Pak het op te tillen voor
werp met beide handen (en
niet alleen met de vingertop
pen) vast.
4. Til op door de benen te
strekken. Armen en lichaam
dienen slechts als begelei
ding en niet als krachtbron.
Schat uw vracht; hoe
zwaar is die en heeft u bij
het tillen hulp nodig? Zijn
er scherpe randen of uit
stekende spijkers waar
aan u zich kunt bezeren?
Heeft u handbeschermers
nodig? Is de af te leggen
weg vrij en goed verlicht?
En denk erom: til met uw
benen en niet met uw
rug.
5. Houd de lading stevig vast,
verdeel het gewicht over
beide benen en belast het li
chaam zo min mogelijk.
