"In 2020 is de
stoel van de
secretaresse
niet bezet
door een
charmant
beeldscherm
rVHA-keurmerk, erkend door
de Raad voor de Certificatie
pagina 4
J. Dosker over kantoorautomatisering:
Flitsen
"Ik denk dat we echt
niet meer zo ver van de
tijd verwijderd zijn dat
dit interview via een
beeldscherm kan wor
den afgenomen. Alle
dingen die ik nu zeg
worden dan onmiddel
lijk vastgelegd. Na af
loop is slechts één
druk op de knop ge
noeg om ieder woord
van mij uit uw comput
er te laten rollen." Met
drs. J(an) Dosker,
hoofd van de afdeling
Beslissende Onder
steunende Systemen
(BOS), praten wij over
het onderwerp kan
toorautomatisering.
Zowel de toepassings
mogelijkheden van
vandaag als die van
morgen komen aan
bod. Als schot voor de
boeg zegt Dosker over
de toekomst: "Ik denk
dat alle kantoormen
sen van Ahold over vijf
jaar een beeldscherm
op him bureau hebben
staan. Wat ze er in de
praktijk mee zullen
doen hangt van hun
functie af."
"Het is allemaal ontzettend
snel gegaan. Vijf jaar geleden
was er binnen Ahold nog
nauwelijks iets dat op
kantoorautomatisering leek.
Eind 1984 telden wij 250 ge
bruikers. Een jaar later kwa
men wij uit op 550 mede
werkers en vorig jaar waren
dat er al 750. Wij hebben nu
uitgerekend dat eind 1987
dit aantal rond de 1100 zal
schommelen. Daar zitten de
(area)kantoren van Albert
Heijn overigens bij." Op zijn
kamer op de twaalfde verdie
ping van het hoofdkantoor in
Zaandam worden wij in
hoog tempo ingelicht over
de marsroute van de Ahold-
kantoorautomatisering. De
afdeling BOS wordt ook wel
het Ahold Informatiecen
trum genoemd en valt onder
het Directoraat Systemen.
De geïnterviewde lijkt de
tijd te nemen voor het ge
sprek. Vlak voor hij van wal
steekt heeft hij namelijk het
knopje 'Uit' op het toetsen
bord van zijn eigen comput
er ingedrukt. "De vlotte in
voering van kantoorautoma
tisering heeft uiteraard zijn
redenen gehad", zo legt Dos
ker uit. "In het begin van de
jaren '80 was de detailhandel
enorm in beweging. De con
currentie was heviger dan
ooit en er waren overal prij
zenoorlogen aan de gang.
Dat betekende dat het man
agement heel snel allerlei
cijfers en gegevens nodig
had om op de marktontwik
kelingen te kunnen reage
ren. Hiervoor is het gebruik
van computer-faciliteiten na
tuurlijk zeer handig. Zo is er
nog wel een aantal factoren
te noemen dat de invoering
van deze faciliteiten heeft
versneld. Zeker, zonder deze
ontwikkelingen waren ze er
ook wel gekomen, maar dan
had het misschien een paar
jaar langer geduurd." De
start in het gebruik van com
puters voor beslissingson
dersteuning is in 1980 bij Al-
bert Heijn bv gemaakt. In
1981 werd voor de overige
werkmaatschappijen en con
cerndiensten, met hetzelfde
doel, de afdeling BOS opge
richt.
Beslissingen
Het persoonlijk computerge
bruik bij Ahold vindt plaats
op zowel een groot centraal
opgestelde computer als op
micro-computers die op het
bureau van de gebruikers
staan. Dosker legt uit dat het
gebruik van computers op
kantoor inmiddels een aantal
belangrijke toepassingen
kent. De computers helpen
de stafmedewerkers en de
managers bij het snel kun
nen nemen van allerlei be
leidsbeslissingen. Wat vroe
ger met pen en papier werd
berekend, wordt nu in een
handomdraai door de com
puter gedaan. Naast het re
kenwerk produceert de
computer o.a. ook grafieken
en staten die van belang zijn.
Dan zijn er de tekstverwer
kers. Deze verwerken zoals
het woord reeds zegt in
hoofdzaak teksten. De tekst
verwerkers zijn voorname
lijk op de kamers van secre
taresses te vinden. Via bo
vengenoemde apparatuur en
beeldschermen vindt binnen
Ahold sinds kort ook elektro
nische communicatie plaats
(zie Flitsennummer 6,
1986). Het "praten" gaat
met behulp van teksten. In
de toekomst is dit wellicht
nog uit te breiden met beeld
en geluid en kan er ook met
mensen buiten kantoor wor
den gecommuniceerd.
Angst
De opmars van het beeld
scherm op de kantoren lijkt
niet meer te stuiten. Toch
hebben sommige medewer
kers nog steeds angst om
daadwerkelijk met een com
puter aan de slag te gaan. Is
die angst terecht? Dosker
vindt uiteraard van niet.
"Veel mensen gaan achter
een beeldscherm of terminal
zitten met het idee van: "Ik
leer het toch nooit." In ne
gen van de tien gevallen
blijkt dat in de praktijk bijna
altijd reuze mee te vallen. Er
zijn echter uitzonderingen
zoals er ook mensen zijn die
niet goed met een telefoon
kunnen omgaan. Een com
puter is niet langer een eng
ding waar eerst jaren voor
gestudeerd moet worden
voordat men één knop goed
kan indrukken. De program
ma's (software) en de appa
ratuur (hardware) worden
eigenlijk met de dag ge
bruiksvriendelijker. "Wat ik
wel een probleem vind is
wanneer mensen naar de an
dere kant doorslaan", zo ver
volgt hij zijn verhaal. "Som
migen zeggen namelijk: Het
komt uit de computer, dan is
het waar. Zo is het niet. Het
blijven toch mensenhanden
die de gegevens in de com
puter stoppen, de program
ma's maken en de computer
apparatuur. De computerap
paratuur maakt op zichzelf
bijna geen fouten meer,
maar van een mens kan je
dat niet zeggen. Daarom
moeten wij altijd de ant
woorden die uit de compu
ter komen tenminste blijven
beoordelen op de redelijk
heid en waarschijnlijkheid.
„Het rVHA-keurmerk",
goedgekeurd door de Ne
derlandse Vereniging van
Huisvrouwen, „is het eni
ge keurmerk in Neder
land dat voor een breed
scala van consumenten
goederen een algemene
„kwaliteitsgarantie"
geeft"
Dit zei voormalig staatsse
cretaris Van Zeil onlangs bij
de erkenning van het IVHA-
keurmerk door de Raad voor
de Certificatie. Deze Raad is
destijds door de overheid
opgericht om orde te schep
pen in een situatie waarin de
consument zo langzamer
hand géén wijs meer kan
worden uit de veelheid van
waarborgen en garantie-
verklaringen die hij tegen
komt als hij iets wil kopen.
Daarom houdt de Raad voor
de Certificatie toezicht op
de deskundigheid, objectivi
teit en betrouwbaarheid van
de keurende instellingen.
Het Keurmerkinstituut IVHA
van de Nederlandse Vereni
ging van Huisvrouwen
beantwoordt aan deze eisen.
Het laat voor hét verlenen
van het keurmerk, het be
kende groene zegel, in labo
ratoria meten of het produkt
doet wat het moet doen, vei
lig is, voldoende lang mee
gaat en handzaam is in het
gebruik. Uniek daarbij is dat
die eisen voortdurend ge
toetst worden aan wat kriti
sche consumenten in de
praktijk van zo'n produkt
verwachten. Daarmee wordt
voorkomen dat het keurings-
onderzoek in laboratoria een
eigen leven gaat leiden en te
ver van de praktijk af komt te
staan. In zijn toespraak legde
de heer Van Zeil de nadruk
op het verband tussen keur
merken en andere vormen
van produktinformatie als
bijvoorbeeld vergelijkend
warenonderzoek. „Voorko
men moet worden dat een
produkt wél als goed uit een
vergelijkend warenonder
zoek komt, maar voor een
keurmerkverlening wordt
teruggewezen. Het belang
van op efficiënte wijze ver
richten van produktonder-
zoek als basis voor verschil
lende vormen van produkt
informatie kan niet genoeg
benadrukt worden. Dit
vraagt om samenwerking
tussen de betrokken organi
saties en géén concurren
tie", aldus de bewindsman
die de hoop uitsprak dat de
betrokken consumentenor
ganisaties binnenkort tot de
ze samenwerking kunnen
komen.
Een vak zoals rekenen, maar
ook taal mag dus nooit van
de scholen verdwijnen. An
ders kunnen wij niet beoor
delen of er ergens nog een
fout in zit. Een computer is
een hulpmiddel. Niets meer,
maar ook niets minder. Eer
lijk gezegd zou ik niet meer
zonder computer kunnen.
Nee, dat heeft niets met ver
slaving te maken. Dat ver
schijnsel doet zich alleen in
het begin voor. Dat is met al
les wat nieuw is. Ik kan nu
veel efficiënter, beter en
sneller werken dan in de tijd
dat er nog geen computers
waren. Ze besparen zeeën
aan tijd in het werken met
cijfers en tekst. Ik ben af en
toe wél vermoeider wanneer
ik 's avonds thuis kom. Dat
komt gewoon omdat er
meer produktie wordt gele
verd. Dat wil zeggen dat je
aan meer problemen op een
dag je aandacht hebt be
steed. Wat we wel in de ga
ten moeten houden is de
ontwikkeling van computers
die net zo snel als of sneller
kunnen "denken" dan de
menselijke hersens. Dat be
tekent dat wij meer op één
dag doen en daardoor vaker
aan de vermoeidheidsgrens
zullen komen. Bij het inten
sief werken mét computers
zou je om dat te vermijden
bijvoorbeeld per dag ruimte
moeten maken voor wat
minder inspannende activi
teiten. Bang voor een ver
gaande invloed van comput
ers hoeven de mensen echt
niet te zijn. De uitvinding
van de stoommachine zou
vorige eeuw volgens de pes
simisten die toen leefden mi
nimaal het einde van de we
reld betekenen. Dat is
achteraf toch allemaal reuze
meegevallen doordat de
mensheid zich heeft ontwik
keld rond de nieuwe moge
lijkheden en het gebruik er
van zelf heeft beheerst en
bepaald."
Vervelende taken
Maar de mensen zijn mis
schien bang voor het verlies
van hun baan omdat een
computer alles veel beter en
sneller kan? "Onzin. Dat heb
ben de vakbonden destijds
ook geroepen, maar die ko
men daar nu geleidelijk op
terug. Bij de uitvoering van
werk zullen mensen altijd
nodig blijven. Computers
zullen vervelende taken uit
handen nemen. De plaats
van een secretaresse is in
2020 niet ingenomen door
een charmant beeldscherm.
Drs. J. Dosker: "Een comput
er maakt geen fouten. Van
de mens kan je dat niet zeg
gen.
Het typen van brieven en het
aannemen van de telefoon
zal blijven bestaan. De baas
zal alleen wat meer dingen
zelf gaan doen. Briefjes die
hij vroeger op een stukje pa
pier schreef typt hij dan zelf
in de machine en verstuurt
ze. Voor een secretaresse
wordt het werk alleen maar
interessanter omdat ze meer
tijd krijgt om leukere dingen
te doen. Wij hoorden het on
langs van iemand bij ons op
de boekhouding die sinds
kort met een computer
werkt. Hij zei: "Ik begin mijn
werk weer echt leuk te vin
den. Het optellen van kolom
men is verleden tijd gewor
den. Ik kan nu iets toevoe
gen aan mijn werkzaamhe
den omdat de computer daar
tijd voor heeft vrij gemaakt.
Een kantoor zonder papier
lijkt me ook onwaarschijn
lijk. De communicatie per
computer is er al, maar het
neemt niet voor alles de
plaats in van papier en de te
lefoon. Vergaderen via een
beeldscherm is ook in ont
wikkeling en zal over een
aantal jaren normaal zijn. Dat
zal tijd en geld gaan bespa
ren. Neem bijvoorbeeld
maar een vergadering met
Nederlanders in Amerika.
Dat kan dan op die manier.
In iedere vergaderzaal staat
dan tevens een micro-com
puter of beeldscherm om
snel vragen te kunnen beant
woorden. Er zijn nog andere
toepassingen te bedenken.
Nu de economie weer aan
trekt wordt het drukker op
de wegen. Wij hebben veel
mensen die constant op pad
zijn en even terug moeten
komen naar kantoor om de
post door te nemen en de
agenda bij te werken. Negen
van de tien keer staan ze in
de file. Dat kost geld en is
constant een bron van irrita
tie. Ik kan me heel goed
voorstellen dat die mensen
thuis een computer krijgen
waar ze dat soort zaken kun
nen regelen. Ik zeg niet dat
wij hiermee het thuiswerken
gaan stimuleren zodat som
mige mensen nooit meer op
kantoor komen. De sociale
functie van het werk en het
contact met collega's zal niet
gauw verdwijnen. Automati
sering moet niet worden
overdreven. Anders schieten
we door naar de andere kant
en dat lijkt mij geen gezonde
situatie."
