Levensloop prof. dr. J. Kreiken
President-Commissaris:
„COR moet zorgen voor
meer dan één talent"
Mïiijyyil
Opiniepeiling winkelsluiting
Flitsen
pagina 7
„Overjarig"
Autoritair
Zeeleeuwen
OR-verkiezingen
niet uitgesteld
_v ;v
1
Als de Centrale Ondernemingsraad
serieus bezig wil zijn, dan zal hij een
samenstelling moeten krijgen die meer
continu en meer consistent is dan nu het
geval is. Het blijft anders een toevallige
verzameling aardige mensen, die alle
maal hun best doen en na drie jaar
weer verdwenen zijn!" Dat zei prof. dr. J.
Kreiken, president van de Raad van
Commissarissen van Ahold, vorige
maand tijdens een bijeenkomst met de
COR in hotelDe Hoofdige Boer" in Al-
men. De bijeenkomst met de heer Krei
ken was georganiseerd met het oog op
diens eventuele herbenoeming als com
missaris. Zijn zittingstermijn loopt bin
nenkort af. De Raad van Commissaris
sen zal bij herbenoeming het advies in
winnen van de COR. Reden voor de
COR om nader kennis te maken met de
President-Commissaris, teneinde een
gefundeerd advies te kunnen geven.
Professor Kreiken vertelde allereerst zijn
levensverhaal, hield vervolgens een
doorwrocht college over management,
gaf en passant Engelse les,
beantwoordde vragen, stak een betoog
af over investeringen en gaf als toegift
zijn opvattingen over de status van een
commissaris. Hij sprak op persoonlijke
titel. De heer Kreiken putte tijdens zijn
presentaties uit een rijk arsenaal aan
anekdotes en praktijkvoorbeelden.
Schijnbaar moeiteloos slaagde hij erin
om de aandacht van de COR-leden de
hele dag gevangen te houden. COR-
voorzitter Cor Schoon kon zich aan het
slot van de bijeenkomst dan ook goed
voorstellen dat wordt overgegaan tot
herbenoeming van de heer Kreiken. Die
herbenoeming was voor de President-
Commissaris zelf echter allerminst
vanzelfsprekend
Ik ben verschrikkelijkoverjarig"
stelde Kreiken, die al ruim 17 jaar
commissaris bij Ahold is, hoewel hij in
een artikel eens heeft betoogd, dat een
commissaris na uiterlijk 16 jaar zou
moeten verdwijnen. Deze opvatting
bleek hij in principe nog altijd aan te
hangen. ,,De duur vaneen
commissariaat zou beperkt moeten
worden. Of in elk geval periodiek
geëvalueerd. Elke functie zou trouwens
tijdelijk moeten zijn. Het land zit vol met
eeuwigdurende benoemingen als
Commissaris van de Koningin en
hoogleraar. Ook die functies zouden
periodiek geëvalueerd moeten worden.
Zelf ben ik uit verschillende
commissariaten gestapt en ik zou ook bij
Ahold onmiddellijk opstappen als ik zou
denken, dat ik niet meer objectief
tegenover de Raad van Bestuur stond.
Bij lang zitten ontstaat het gevaar van
„vriendschap" met de bestuurders,
hoewel ik toegeef dat dat uiteindelijk
toch meer een kwestie van karakter is. Ik
vind dat er van een herbenoeming een
serieuze zaak gemaakt moet worden,
ook door de Raad van Commissarissen
zelf. Het gebeurt zelden dat de RvC een
commissaris adviseert om op te
stappen."
Dat een dergelijk advies in sommige
gevallen niet geheel misplaatst zou zijn,
illustreerde de spreker met een
anekdote uit de tijd dat hij zelf nog
directeur was. „Tijdens de
vergaderingen met de commissarissen
was er altijd één die nooit wat zei. Toen
hem een keer bij een belangrijke zaak
om zijn mening werd gevraagd, keek hij
op en zei alleen maar: .Koffie!"
Prof. dr. Kreiken baande zich met groot
gemak een weg door het programma.
Het enige dat hem problemen
opleverde, was de vastzittende dop van
Onder verantwoording van de COR
een viltstift. Over het verschil tussen
Europese bedrijven enerzijds en
Japanse en Amerikaanse bedrijven
anderzijds zei hij: „Europese bedrijven
liggen op één punt voor. Ze denken en
doen in democratische
organisatievormen. Japanse en
Amerikaanse worden nog altijd
autoritair geleid.
En over het verschil tussen het werken
met een doel of met een principe: „Hoe
principiëler je bent, hoe meer kans op
splitsing."
Over investeren: „Investeren is alleen
interessant als een bedrijf al een groot
marktaandeel, een hoge
produktkwaliteit en een hoge
arbeidsproduktiviteit heeft en er
daarnaast sprake is van een groeiende
markt. Als er geen marktgroei is, moet
je oppassen met investeren. Dat wordt
op grote schaal niet geloofd, maar het is
wel uit onderzoek gebleken.
Investeringen zou je dus niet moeten
regelen via de WIR, hoewel Ahold er
wel veel gemak van heeft."
Over veranderingen: „Toen Arie
Groeneveld jaren geleden
aankondigde dat er een 36-urige
werkweek zou komen, geloofde
niemand hem. Daarna kwam er protest
tegen, vervolgens bezinning en ten
slotte de aanvaarding. Die vier stadia
treden bij elke verandering op. Hoe
eerder je de verandering aanvaardt,
hoe beter het is."
Over de Centrale Ondernemingsraad
merkte hij verder op, dat de raad
samengesteld zou moeten worden uit
mensen die een bepaald eigen talent
bezitten. „Met de huidige procedure is
het theoretisch mogelijk dat er in de
COR allemaal administrateurs gekozen
worden. De COR moet echter zorgen
voor meer dan één talent om de tafel. Er
zou van tevoren bepaald moeten
worden welke talenten je nodig hebt en
aan de hand daarvan zou de COR
samengesteld moeten worden. Door
dingen anders te organiseren, zou je al
een heleboel kunnen oplossen."
Voor enige pakkende verhalen over zijn
belevenissen in Afrika, en dan met
name over het.zeilen tussen de
zeeleeuwen", bleek de tijd helaas niet
toereikend. De heer Kreiken besloot zijn
optreden met een presentatie, die hij
eerder al voor een geleerd gezelschap
in Den Haag had gehouden over de
status van een commissaris. Hij was van
mening dat een commissaris in
bepaalde gevallen medebeslisser is, in
tegenstelling tot minister Korthals Altes,
die vindt dat een commissaris altijd en
alleen toezicht houdt. „Commissarissen
kunnen een veto of hun goedkeuring,
ergens over uitspreken. Ik vind dat een
bestuursdaad.
De COR zal binnenkort advies
uitbrengen over de herbenoeming van
prof. dr. Kreiken.
—Tl III 'HM' I r'HHH II
De OR-verkiezingen van 1987 worden
niet verschoven naar 1988. De COR had
zich tijdens een vergadering in oktober
jl. uitgesproken voor uitstel van de ver
kiezingen in verband met de viering
van het 100-jarig jubileum in 1987. Na
der onderzoek heeft echter uitgewezen
dat een verschuiving formeel niet mo
gelijk is. Als de COR desondanks tot
uitstel zou besluiten, dan zouden er
meer aanwijsbare bezwaren zijn dan
herkenbare voordelen. Met het oog
hierop is besloten om de verkiezingen
definitief niet uit te stellen. De verkie
zingen zullen volgens schema gehou
den worden in maart of april 1987. De
OR-voorzitters en secretarissen komen
binnenkort bijeen om de precieze da
tum vast te stellen. Op die bijeenkomst
zullen tevens de eerste ideeën over een
mogelijke campagne worden bespro
ken.
Prof. dr. J. Kreiken werd in 1925 in Rot
terdam geboren. Na de oorlog studeer
de hij Bedrijfseconomie aan de Eras
mus Universiteit in Rotterdam. Hij was
de eerste student in Nederland die ten
tamen deed in het vak Verkeersecono-
mie. Zijn scriptie betrof het Rotterdam
se havengebied. Na een korte periode
bij Unilever vertrok hij naar Zuid-Afri-
ka, waar hij o.a. werkzaam was als
verkoopdirecteur van Bruynzeel en
J.W. Jagger Comp. Ltd. Hij promo
veerde er op een proefschrift over het
grootwinkelbedrijf en trouwde er met
een Nederlandse KLM-stewardess.
Toen de apartheid door de wet werd
geregeld en de rassenscheiding steeds
groter werd, besloot hij het land te ver
laten.
Op 1 oktober 1960, de dag dat de Unie
van Zuid-Afrika werd omgedoopt in de
Republiek Zuid-Afrika, keerde hij met
vrouw en twee kinderen terug in Euro
pa. Voordat hij definitief in Nederland
terugkwam, werkte hij eerst nog enige
tijd bij Diebold in Parijs. Terug in Neder
land werd hij president-directeur van
Onder verantwoording van de COR
Sitos (de groep M&S, Hus, Lensvelt, Ca-
rels, Paul C. Kaiser, Patria en Beukers
Rijneke). Hij was de „uitvinder" van het
King Corn brood. Het echte brood,
zonder chloor en kaliumbromaat", al
dus de heer Kreiken.
In 1968 verliet hij deze sector om hoogle
raar te worden aan de Technische Ho
geschool Twente, waar hij in de jaren
'70 tot Rector Magnificus werd be
noemd. Namens het Ministerie van Eco
nomische Zaken zat hij de.Commissie
Kreiken" (bedrijfsvoorlichting) voor en
namens het Ministerie van CRM was hij
indertijd kroonlid van de NOS, waar hij
het nieuwe televisie-indelingssysteem
ontwierp. In de jaren '60 was hij com
missaris van Tornado, Den Duik en Pan
der; daarna, in de jaren '70, bij Van
Leer en Bührmann-Tetterode.
Om verschillende redenen, o.a. na een
zware medische ingreep, heeft hij zijn
werkzaamheden op een aantal terrei
nen moeten beperken. Hij was onder
meer president van het IUC en mede
oprichter van Management Centre Eu
rope, beide in Brussel; hij publiceerde
artikelen over management en be
drijfseconomie in binnen- en buitenland
en schreef een boek over objectieve
winstberekening.
Vanaf 1968 is hij commissaris bij Ahold
en vanaf 1978 bij de Nationale Investe
ringsbank in Den Haag, waar hij tevens
gedelegeerd lid van de commissie van
toezicht is. Hij acht deze twee commissa
riaten het meest inhoudsvol en het
meest aansluitend bij zijn vakgebied.
De COR gaat in overleg met de OR'en
van Albert Heijn, Etos, Miro en Alberto
de mening van de filiaalmedewerkers
peilen over een eventuele verschuiving
van de winkelsluitingstijd van 18.00
naar 19.00 uur.
De COR besloot hiertoe tijdens de ver
gadering van 7 januari jl., naar aanlei
ding van een door D'66 ingediende ini-
tiatiefwet, die winkeliers de mogelijk
heid biedt om hun winkels langer open
te houden. De initiatiefwet zal binnen
kort in de Tweede Kamer behandeld
worden. Op basis van de resultaten van
de opiniepeiling zal de COR een stand
punt over de verschuiving van de slui
tingstijd formuleren. „Het lijkt ons goed
als vertegenwoordigend orgaan van
werknemers in de detailhandel een
standpunt in te nemen. Temeer daar de
heer A. Heijn, als voorzitter van de
Raad voor het Filiaal- en Grootwinkel
bedrijf, zich heeft uitgesproken voor een
grotere vrijheid bij de openstellings
uren", aldus de COR.
Tijdens de vergadering bleek duidelijk
dat de COR vooralsnog niet staat te
springen om het wetsontwerp aangeno
men te krijgen vanwege de consequen
ties die dit zal hebben voor het perso
neel. Ook in het parlement bestaan nog
grote twijfels over de verschuiving van
de openingstijden, terwijl er uit werkge
vers- en werknemershoek inmiddels af
wijzende geluiden zijn gekomen.
De COR sluit de mogelijkheid niet uit
dat er binnenkort met de COR'en van
KBB en Vendex gezamenlijk actie zal
worden ondernomen om invloed uit te
oefenen op de besluitvorming in de
Tweede Kamer. Een en ander zal uiter
aard afhangen van de uitslag van de
opiniepeiling.
