Hoe werkt scanning?
AHOLD EN
AUTOMATISERING
Eerste microcomputer voor
kassaverwerking
pagina4 Flitsen
712345
6789
Nabije toekomst
In dc resterende 12 winkels
wordt ervaring opgedaan
met kassasystemen die een
grote rol in de nabije toe
komst zullen gaan spelen.
Die winkels zijn namelijk uit
gerust met een scanningsys-
teem. Dat betekent dat de
prijs van een artikel niet
meer op de kassa behoeft te
worden aangeslagen, maar
dat in plaats daarvan de cais
sière de streepjescode die
op artikel of weegschaalbon
is afgedrukt, over een lees-
venster in de check out kas
sameubel) haalt. De compu
ter waarmee de kassa is ver
bonden „leest" die code
waarin de naam en de prijs
van het artikel „zitten" opge
slagen en geeft de kassa „op
dracht" deze gegevens op de
kassabon af te drukken.
Voordelen
De voordelen voor direct
betrokkenen zijn duidelijk:
de caissière hoeft niet meer
bang te zijn voor het maken
van aanslagfouten op het kas
register of omdat zij de prijs
van een onbeprijsd artikel
niet precies zou weten; de
wachttijden aan de kassa
worden iets korter en de
Als proef u enl enige tijd gele
den in All filiaal 1186 te Ca-
stricum de eerste microcom
puter geplaatst voor de kassa
verwerking. Na de invoering
van de order entiy is dit de
belangrijkste stap op bet ge
bied van de winkelautomati
sering tot nu toe. Naast de to
tale kassa verwerking wordt
de computer ook gebruikt
voor order entry waarmee
bepaalde nadelen van de tot
dat moment toe gevoerde be
stelprocedure komen te ver
vallen. Projectleider winkel
automatisering, de beer P
Langerhorst (midden) stelde
in samenwerking met de beer
Boerlijst, bedrijfsleider van fi
liaal Castricum, de micro
computer onder bet toezietzd
oog van de projectmedewer
kers in gebruik.
winkelbedrijf is dat fabrikan
ten, groothandelaren en win
keliers dezelfde streepjesco
despecificatie gebruiken.
Niet alleen in Nederland,
maar ook in zo'n 25 andere
landen. Reuze gemakkelijk,
want het pakje Engelse thee,
de doos Belgische bonbons
en het pakje Franse kaas kun
nen zonder meer in het win
kelassortiment worden op
genomen en in elk land wor
den „gelezen".
De code die wij gebruiken
wordt FAN genoemd. EAN is
een afkorting van European
Article Numbering. (In het
Nederlands vertaald door
UAC: Uniforme Artikel Code
ring). De code wordt ver
meld in streepjes en in cij
fers. De streepjes zijn be
stemd voor de scanner, de
cijfers voor de caissière die
ze kan intikken als het artikel
niet kan worden gescand
door bijvoorbeeld een be
schadiging van de streepjes
code. Geheel links staat het
landennummer bestaande
uit twee cijfers - Nederland
is 87 - daarnaast in vijf cijfers
de gegevens van de fabrikant
of leverancier, dan vijf cijfers
voor het artikelnummer en
geheel rechts in één cijfer de
code die de juiste kassahan
deling controleert. De
streepjes die bij dat cijfer ho
ren, veroorzaken het piepje
dat opklinkt als de scanner
het artikel accepteert. Zoals
in één van de vorige afleve
ringen van deze rubriek is
verteld, kan de computer al
leen werken met woorden
en getallen die in nullen en
enen zijn vertaald. Als we
het nummer van de streep
jescode op de kassa zouden
intikken, dan codeert de
computer de cijfers in nullen
en enen. De door het lees-
venster gelezen streepjes
worden eveneens gecodeerd
in nullen en enen, want met
die nullen en enen kan de
computer wat doen. Elk cij
fer van het artikelnummer
wordt in de streepjescode
voorgesteld door streepjes
in zwart of wit. De streepjes -
ze lijken allemaal zwart,
maar het wit ertussen zijn
ook streepjes - bestaan uit
modules. Elke module stelt
een nul of een één voor en
kan daarom door de compu
ter worden gelezen. Als de
computer de streepjescode
heeft gelezen, haalt hij het
artikelbestand uit zijn geheu
gen op en de voor de kassa
afhandeling belangrijke ge
gevens, te weten artikel en
prijs worden op de kassabon
afgedrukt.
Alleen maar
voordelen?
Computers en automatise
ring zijn voor veel mensen
negatieve begrippen. Oorde
len zonder te weten waar
het precies om gaat, is dom.
Een computer is gewoon
een stuk gereedschap dat al
leen maar doeltreffend kan
worden gebruikt als de men
sen die ermee werken vak
bekwaam zijn en daartoe
worden opgeleid. Compu
ters maken van een slechte
organisatie geen goede. Dat
kunnen mensen efficiënter
doen met behulp van een
computer. Daarom moeten
mensen heel geleidelijk op
automatisering worden
voorbereid. Stap voor stap.
Dat geldt in het winkelbe
drijf niet alleen voor mede
werkers, maar ook voor de
klanten. Dat zijn ook direct
betrokkenen. Door automa
tisering heel geleidelijk in te
voeren, worden zowel me
dewerkers als klanten er ook
heel geleidelijk vertrouwd
mee. En dat is ook gebrui
kersvriendelijkheid!
Het Europese artikelnummer
op de verpakkingen. Zowel
m streepjes als in cijfers.
Links het landennummer
van twee cijfers, dan het
aansluitnummer van de
fabrikant (vijf cijfers) en
daarna het specifieke
artikelnummer, eveneens
vijf cijfers. Helemaal rechts
het cijfer voor een automa
tische controle op de juist
heid van het ingelezen
nummer.
Elk streepje bestaat uit
modules. Een module stelt
een 1 of een nul voor, al
naar de kleur. Met die code
van enen en nullen zoekt de
computer de artikelgege-
vens op in zijn geheugen.
In de vorige aflevering van „Ahold en automatise
ring" is uitgelegd dat „scanning" - het inmiddels
redelijk ingeburgerde woord voor geautomati
seerd afrekenen - noodzakelijk is, wil Albert
Heijn 's Lands grootste kruidenier blijven. Com
puters en automatisering zijn onderwerpen die
ruim aandacht krijgen in dag- en weekbladen en
op radio en TV. Prima, want automatisering is een
onderwerp waar iedereen dagelijks mee heeft of
krijgt te maken. Zelfs bij het kopen van een pot
pindakaas. Maar wat zit er allemaal technisch aan
scannen en streepjescodes vast en hoe werkt
scanning? Op deze vragen wordt in deze afleve
ring ingegaan.
gcnlijk de linkerarm), maar
met twee handen over het
kassameubel en leesvenster
geschoven. Ook die verande
ring is prettiger voor de cais
sière.
Al met al is dc overgang van
de traditionele kassa naar het
scanningsysteem <x>k uit er
gonomisch oogpunt, dus
vanuit de leer die zich bezig
houdt met de „lichamelijke"
omstandigheden, een verbe
tering.
In het geheugen van een
computer worden de gege
vens ingevoerd die voor de
kassabehandeling belangrijk
zijn. Dat zijn het artikelnum
mer, de prijs en de omschrij
ving daarvan. Het totaal van
die gegevens heet in compu
tertaal een artikelbestand.
Om te zorgen dat de compu
ter het artikel met naam en
prijs op de kassabon afdrukt,
moet hij een opdracht krij
gen. Dat geschiedt dus door
de streepjescode van het ar
tikel over het leesvenster te
halen. Met die informatie
duikt de computer in zijn ge
heugen en diept daar de be
nodigde gegevens op. De
winkelcomputer weet aan
de hand van de informatie -
het artikelnummer - waar in
het geheugen vol artikelbe
standen hij prijs en ben;
ming van het betreffende ai
tikel kan vinden.
Gebruikers
vriendelijk
De acht- of dertiencijferigt
codenummers zouden moe
ten worden ingetikt om door
de computer te kunnen wor
den verwerkt. Een menselij
ke handeling waarbij het ge
vaar op fouten levensgroot
aanwezig is. Daarom is het
veel veiliger en eenvoudi
ger - gebruikersvriendelijker
heet dat in computertaal -
om de computer zelf het ar
tikel te laten lezen. De com
puter kan met behulp van
een leesvenster feilloos
streepjes lezen door ze met
een - absoluut ongevaarlijke
- laserstraal af te tasten. Door
elk getal of elk begrip te co
deren met groepen bepaalde
streepjes die van andere
streepjes in dikte verschil
len, stelt dc laserstraal in het
leesvenster dc verschillen
vast en de computer weet
exact wat er wordt bedoeld.
Wat stellen de
streepjes voor?
Eén van de aardige kanten
van automatisering in het
7 modules
In alle winkels van Albert
Heijn wordt het bestellen
van goederen grotendeels
geregeld met een elektro
nisch bestelsysteem dat „or
der entry" heet. Dat systeem
hebben we al in een vorig ar
tikel van deze rubriek behan
deld. Door het werken met
order entry is de streepjes
code voor de medewerkers
een verschijnsel geworden
dat inhoud heeft en dat iets
vertegenwoordigt. Aan de
kassa is dat nog niet altijd het
geval. In de winkels van AH
zijn op dit moment verschil
lende afrekensystemen in ge
bruik. Zo zijn er winkels met
mechanische kassa's, winkels
met elektronische kassa's en
winkels met groepentoets-
kassa's. Door bij die laatste
soort kassa's eerst het num
mer van een artikel, of de
voorkeurstoets van het arti
kel in te toetsen, krijgt men
een overzicht van hetgeen in
die artikelen wordt ver
kocht. Van de 450 AH-win-
kels werken er 438 met eer
dergenoemde systemen.
klant kan de kassabon ge
makkelijk controleren en zal
vervolgens zien dat alles
klopt omdat een computer
geen fouten maakt. Er zijn
echter nog meer direct be
trokkenen tevreden. De me
dewerkers behoeven niet
langer elk gesymboliseerd
artikel te beprijzen, zodat er
minder verlies optreedt
door beprijzingsfouten. De
bedrijfsleider heeft boven
dien de gelukkige weten
schap dat bij iedere kassa-af
handeling zijn voorraad au
tomatisch wordt bijgewerkt.
Bovendien worden centrale
prijswijzigingen direct in de
computerterminal inge
voerd. Dat gebeurt ook met
de wekelijkse aanbiedingen.
De actieprijzen worden dan
op de juiste datum weer op
het normale niveau terugge
zet.
Minder vermoeide
caissières
Het scanningsysteem biedt
meer mogelijkheden om de
caissière in een lichamelijk
meer verantwoorde houding
te laten werken. Daardoor is
de vermoeidheid aan het
einde van de werkdag min
der dan bij de andere kassa's.
Alle handelingen vinden im
mers plaats vóór de caissiè
res, die dus tijdens het afre
kenen niet meer moeten
draaien. Daarnaast worden
de af te rekenen goederen
niet meer met één hand (ei-
