Maria bevalt het wel hier in Nederland
AH koek- en
snoep
winkeltje in
nieuw jasje
AH MEDEWERKER
ROB VAN TERGOUW
VOOR EEN BRIEFKAART
OP DE EERSTE RANG
van tergouw
FLITSEN
pagina 9
Die eerste juni van het jaar 1970 zal Maria Delgado niet
gauw vergeten. Ze was amper elf dagen in Nederland -
waar al twee getrouwde broers woonden - en maakte haar
opwachting bij Ahold. Op de dropafdeling van Marvelo,
om precies te zijn. Wél gezellig, maar nou niet direct het
schoonste werk dat een jonge vrouw zich kan voorstellen.
Ik kom s avonds thuis vertelt ze, "vraagt mijn schoon
zusje: én hoe heb jij het gehad vandaag? Nou, ik barst
daar in tranen uit! Ik heb gehuild gehuild vreselijk!
Ik zeg: ik ga terug naar Portugal. Maar ja, teruggaan kon
niet, en de volgende ochtend ben ik maar weer gaan wer
ken, want ik dacht: je wou toch zo graag op eigen benen
staan? Dan moet je ook doorzetten. Nou ja, een maand
later had ik nergens meer last van.
verdische Eilanden misschien eer
restaurantje-of-zo willen beginnen
Daarginds is dat heel wat eenvoudi
ger dan hier, omdat Nederland ni
eenmaal papieren en kapitaal vraagt
Zelf heeft Maria zo af en toe maai
vlagen van heimwee, al duren zulk»
buien meestal een maand. Het gekk»
is alleen, dat ze na drie weken vakan
tie alweer naar haar huisje in Zaan
dam verlangt. Met een van de buur
vrouwen daar heeft ze ook al alleraar
digst contact kunnen opbouwen.
Toch begint telkens weer dat gevoel
van heimwee te knagen. "Immigran
ten hebben het echt niet zo makke
lijk", zegt Maria Delgado. Het komt
er weliswaar niet met zoveel woorden
uit, maar vooral op hoogtijdagen - en
"Het was er trouwens een hele fijne
afdeling. Wel smerig werk, je ogen.
je neus. je mond alles kwam vol te
zitten, maar erg gezellig. En ik had
het geluk, dat ik al gauw een Neder
lands meisje als vriendin kreeg, waar
door ik vrij snel de taal leerde spre
ken. Daarnaast was er op de afdeling
ook een Kaapverdiaans meisje die
mij precies vertelde wat alles was en
hoe het er bij Ahold toe ging. Ze is
jammer genoeg later naar Tilburg
verhuisd en sinds die tijd heb ik
eigenlijk geen echte vriendinnen
meer. Hele fijne collega's, dat wel,
maar geen vriendin met wie je alles
kan bepraten."
vrolijk
Eenzaam voelt Maria Delgado zich
desondanks niet. Getrouwd met een
landgenoot van de Kaapverdische Ei
landen - kolonie van Portugal - die al
langer bij Ahold werkte, en volledig
opgenomen in de lokale gemeen
schap. Na drie jaar drop kwam ze
trouwens in het personeelsrestaurant
van Marvelo terecht en vooral aan de
kassa zijn daar heel wat gezellige
babbels met andere mensen moge
lijk. Maria houdt van praten, is uit
vrolijk hout gesneden - om het eens
anders te formuleren - en voelt zich
Rob (24) is de collega, die meedeed aan
de laatste aflevering van de tv-filmquiz
"Voor een briefkaart op de eerste rang."
We spreken Rob een dag na de opname
en hij heeft nog een beetje de pest in.
Zijn optreden is namelijk niet zo'n suc
ces geworden, vertelt hij met een zuur
lachje.
"Ik heb zwaar verloren, met 1400 tegen
500 gulden. Dat kwam vooral door de
zenuwen. Mijn tegenstander, Frans van
Eersel uit Antwerpen, deed al voor de
vierde keer mee en voor mij was het de
eerste maal." /egt Rob. "Vooral in het
begin ging het slecht met me. Op een ge
geven moment stond het zelfs 700 tegen
100 in mijn nadeel. Maar gelukkig heb
heel erg op haar plaats bij Ahold.
Ook al omdat ze buitengewoon goed
Nederlands spreekt, bijna accent
loos, en het hier in alle opzichten
beter vindt dan op de Kaapverdische
Eilanden of in Portugal, waar ze twee
jaar als hulp in de huishouding, later
kookster, in een sjieke villa werkte.
tegenvaller
Dat laatste beeld stond haar eigenlijk
voor ogen toen ze richting Nederland
toog. "Ik dacht dat iedereen hier hele
mooie badkamers had, en dat ieder
een telefoon had maar dat was
niet zo. Dat viel me wel tegen. Toen
ik hier voor het eerst was zei ik tegen
m'n schoonzusje: ik wil douchen, en
toen zag ik een hele gewone douche.
Daar had ik me wel iets anders van
voorgesteld. Net als in Lissabon."
Maria geeft echter onmiddellijk toe,
dat hier in Nederland geen echte ar
moede heerst, zoals dat op de Kaap
verdische Eilanden en in Portugal zo
hier en daar wel degelijk het geval is.
zelfstandig
Drieëntwintig was ze toen moeder
thuis te horen kreeg, dat Maria geen
zin had nog langer geld te vragen
wanneer ze kleren wilde kopen, en
dat ze dus ging werken. In haar ge-
ik het tegen het eind nog wat kunnen op
halen."
Rob. die zich sinds een jaar of zeven se
rieus in films interesseert, had zich ruim
anderhalf jaar geleden voor de quiz op
gegeven. "Een tijdje geleden ben ik al
een keer bij een opname geweest, als re
servekandidaat voor als een ander niet
komt opdagen. Maar nu was het menens
en dat viel dus niet mee. Als je rustig
thuis zit, lijkt het een stuk gemakkelij
ker."
De opnamen duurden een hele dag. "Je
wordt geschminkt en ze leggen je hele
maal uit, wat je wel mag zeggen en wat
niet. Ik mocht bijvoorbeeld de naam
Albert Heijn niet noemen, daar moest ik
Maria Delgado
boorteland bestaan zowat geen ba
nen - bijna iedereen werkt daar als
kleine zelfstandige - dus reisde Maria
ten slotte naar Lissabon. Ze moest
echter heel lang praten voor moeder
bereid was het geld voor die overtocht
op tafel te leggen. Als weduwe vond
ze het des te bezwaarlijker dat spruit
nummer zoveel - "Ik kom uit een ge
zin met zeven kinderen", vertelt Ma
ria - naar het buitenland zou vertrek
ken. Wel begrijpelijk, want in de der
tien jaar dat ze nu al weg is heeft Ma
ria slechts twee keer haar moeder
kunnen opzoeken. De reis is veel te
kostbaar. De oude vrouw is echter
niet bereid in Nederland te komen
wonen.
heimwee
Maria's man praat soms wel over een
terugkeer. Hij zou dan op de Kaap-
"een grootwinkelbedrijf" van maken",
aldus de filmhobbyist.
Rob, die nu een half jaar in de
Poortstraat werkt, nadat hij eerst in een
ander AH-filiaal in de stad had gestaan,
is de laatste zeven jaar elke week één of
twee keer naar de bioscoop geweest.
"Het begon als een gewone hobby, maar
het is toch steeds meer een manie gewor
den. Ik lees alles wat ik kan vinden over
film. Boeken, recensies in kranten, tijd
schriften, ik verzamel foto's van filmac
teurs, noem maar op."
Zijn collega's in de zaak vinden het wel
leuk, dat Rob heeft meegedaan aan de
tv-quiz. "Ze dachten eerst dat ik een
grapje maakte, toen ik het ze vertelde,
maar ze waren later toch wel enthou
siast. Natuurlijk zijn ze niet zo erg in
films geïnteresseerd als ik, maar bij die
dan zeker met Kerst - zal het echt
paar Delgado zijn familie missen.
"Wij vieren dat altijd op de avond
van de 24e". licht ze toe. "De 25e is
eigenlijk al een hele gewone dag, en
de 26e ja, die is bij ons eigenlijk
helemaal niks." Sinterklaas? Dat
woord brengt een nieuwe herinnering
boven: "Ik heb voor Zwarte Piet
gespeeld! De kinderen dachten, dat
ik het écht was. Ik sprak Spaans. Ja,
dat was heel erg leuk."
idee
Over leuk gesproken: de naaimachi
ne is haar grote liefde. Kleren ont
werpen voor zichzelf, patronen teke
nen, en dan zelf alles in elkaar zetten
is haar uitgesproken hobby. Ontwer
pen voor boetieks? Ze vindt het een
prima idee, heeft daar nog nooit zo
bij stilgestaan, maar durft niet goed
naar binnen te stappen. Wat zullen
die mensen wel niet denken? "En
dan die taal. Stel je voor dat ik niet
begrijp wat ze precies bedoelen. Lijkt
me toch wel een beetje eng. En bij
ons op de Kaapverdische Eilanden
denken ze gauw dat je wilt opvallen.
Dan vinden ze je een uitslover. Ik heb
nü al het een en ander te horen ge
kregen toen ik vertelde van dit inter
view
proefopname zijn er toch een paar colle
ga's meegeweest. Gisteren heb ik mijn
ouders meegenomen, die hadden zo'n
studio nog nooit van binnen gezien. Het
gaat daar trouwens streng aan toe. We
moesten ons allemaal legitimeren, an
ders kwamen we er niet in," aldus de
Utrechter. In ieder geval heeft Rob aan
zijn televisie-avontuur 500 gulden over
gehouden. Daarvoor heeft hij al een
bestemming.
"In januari ga ik op vakantie naar een
vriend van me, die in Zuid-Afrika
woont. Dus dat geld kan ik heel best ge
bruiken. Trouwens, je moet niet denken
dat het nu is afgelopen met mijn hobby,
hoor, ondanks die zware nederlaag. Ik
blijf me gewoon voor films interes
seren."
Het Albert Heijn filiaal aan de Amster
damse Helmholtzstraat is een van de
eerste winkels die voorzien werd van een
koek- en snoepwinkeltje, volgens de
definitieve versie. Deze "winkel-in-een-
winkel" wijkt dermate af van de traditio
nele presentatievorm in de overige
filialen, dat Flitsen besloot te gaan pra
ten met de geestelijk vader, de heer Dick
Onrust, verkoopleider kruidenierswaren.
"Ja. hoe ontstaat zo'n idee? Klanten
hebben bijvoorbeeld wel brood en bleek
middel op hun boodschappenlijst staan,
maar koek- en zoetwaren zijn meestal
zg. impulsaankopen. Men is van te vo
ren niet van plan die te kopen, maar
besluit daartoe pas in de winkel.
Ik voelde dat impulsaankopen gestimu
leerd zouden kunnen worden door de
presentatie te verbeteren. Prijs is dan ten
opzichte van de presentatie van onder
geschikt belang. Het eerste idee werd
uitgewerkt en op proef aangebracht in fi
lialen in Nuenen, Eindhoven en Leider
dorp. De resultaten in die winkels waren
verrassend. Naar aanleiding van de erva
ringen in de winkels werd in samenwer
king met de Dienst Technische Projecten
en Ahead een definitieve vorm gekozen.
Alles werd goed doorgepraat. Vooral bij
impulsaankopen is de sfeer erg belang
rijk: je moet zorgen voor een goede kleu
rencombinatie, juiste inventaris etc.
Het uiteindelijk resultaat kwam dus in
de Helmholtzstraat te staan."
Daar kwam enkele weken geleden een
koek- en snoepwinkeltje dat duidelijk
verschilt van soortgelijke afdelingen in
de overige filialen. Rollen drop, repen
e.d. liggen niet langer in kille ijzeren
vakken, maar zijn nu te vinden op iets
schuin gelegde "warme" planken.
Aan het einde van de stellingen werden
ook ronde hoeken aangebracht waar
door de artikelen nog beter gepresen
teerd konden worden. Het licht werd
aangepast en, tot slot, werd veel pastel-
kleurig hout aangebracht. De eerste
reacties van de klanten zijn erg enthou
siast.
Bedrijfsleider N. Buis: "Het is een
prachtig strakke straat geworden die de
kooplust van de mensen wekt. Uit eigen
ervaring kan ik zeggen dat het ook om-
zetvergrotend werkt. Het is net wat de
heer Onrust zegt, de verkoopmogelijk
heden waren vroeger niet voor de volle
honderd procent uitgebuit. Nu wel en de
klanten geven daarvoor een blijk van
waardering!"
Voor het einde van dit jaar zal een
tiental supermarts van dit zoetwarencon-
cept worden voorzien: in 1982 zullen nog
meer winkels volgen.
Als we op de afgesproken tyd, 's middags om vier uur, binnenstappen by het AH-
filiaal aan de Poortstraat in Utrecht, blijkt dat we eigenlijk erg ongelegen komen.
Rob van Tergouw heeft handenvol werk achter de kassa, want het is erg druk, zo ach
ter in de middag. Toch heeft hij wel even tijd voor ons.
