HET VERRE PARADIJS
voor altijd een vreemde wereld?
VOOR DE VADERS
EN DE MOEDERS
PM#
Beter laat dan nooit
pagina 4
FLITSEN
Voor onze volwassen lezers vertellen we nog even dat nevenstaande
prent van Peter de Smet eigenlijk een personeelsadvertentie is. In
de wolk waar nu de kinderen hun naam en adres ènz. mogen
schrijven, komt de tekst van de advertentie te staan. In het kader van
de wervingscampagne dit voorjaar voor het DC in Zaandam zal de
advertentie in een aantal Noordhollandse dagbladen worden ge
plaatst. Deze wijze van werving wordt door Ahold al anderhalf jaar
met succes toegepast. Het idee voor de advertentie is van de heer A.
van Kampen, hoofd media bij Ahead Advertising b.v.
De Flitsenredactie heeft deze gelegenheid aangegrepen om met
toestemming van Ahead de tekening te gebruiken als kleurwed-
strijd voor de kinderen van alle medewerkers van Ahold n.v. De
kinderen worden verdeeld in twee leeftijdsgroepen: 6 tot en met 8
jaar, en 9 tot en met 11 jaar. Bij de beoordeling van de prestaties
wordt met de leeftijd rekening gehouden. Er is een jury gevormd uit
leden van de redactie.
Wat betreft de begeleiding van de kinderen die een uitnodiging
ontvangen om naar Zaandam te komen: één begeleider(ster) per kind
wordt mee uitgenodigd, dat kan de vader of moeder of iemand
anders zijn. Het is echter niet de bedoeling dat de begeleider de hele
dag op het kind let. Nadere bizonderheden zullen nog aan de ouders
van de hoofdprijswinnaartjes worden meegedeeld.
"Hoe komt het dat Noord-Afrikanen zichzelf anders zien dan
wij hier in Nederland?"
Dit was één van de vele vragen die op 5 en 6 januari aan de orde
kwamen in de opleidingsschool in Zaandam. Een twintigtal
leidinggevende mensen van de Óentrale Slagerij, het Produktie-
bedrijf en het Distributiecentrum kregen hier twee dagen lang
informatie over de Turkse en 'Marokkaanse werknemers met
wie ze elke dag te maken hebben.
Initiatiefnemer hiertoe was de heer C.
Manné, personeelsfunctionaris op het
Distributiecentrum. "We werken al ja
ren met veel buitenlanders," vertelt hij,
"en in de loop van de tijd kregen we
steeds meer behoefte aan wat informatie
over ze. Waarom zijn ze zo, waarom
gedragen ze zich zo? Ik heb eens een
artikel daarover van iemand gelezen, en
toen dacht ik: zo iemand moeten we eens
uitnodigen. Er kwam een contact met de
Peregrinus Stichting hier in Zaandam,
en zo kwamen we terecht bij de Stichting
voor Turkologie en Turkijekunde in
Leiden. Voor de Marokkanen vonden we
het Nederlands Centrum Buitenlanders
in Utrecht."
Zo kon het gebeuren dat 21 mensen uit
het Ahold-concem op 5 januari een
stukje Turkse les te verstouwen kregen
dat duidelijk maakte waarom er voor
mensen uit dit land om te beginnen al
grote taalproblemen te overwinnen zijn.
Maar daar bleef het niet bij. Tot negen
uur 's avonds werd men bedolven met
gegevens over het denken, leven en
werken van de Turken, hun cultuur
patroon, hun principes, kortom, "een
kluit informatie waar je benauwd van
werd", aldus de heer Manné.
Marokkanen
Ter illustratie een greep uit de lezing van
de antropoloog Dolf Hamming, die don
derdagmorgen gewijd was aan de Ma
rokkanen. Hij zette uiteen welke waar
den deze mensen voorop stellen: eer en
aanzien in andermans ogen, verkregen
door zichtbaar gedrag. "Neem bijvoor
beeld wat deze mensen verstaan onder
het man zijn: een man is onafhankelijk,
dapper, een man klaagt niet, bedelt
niet. Anders komt er schande over
hem."
Erg belangrijk voor het krijgen van enig
begrip voor de Marokkaanse wijze van
denken en handelen is het kennen van
hun gezinsleven: "Binnen een Marok
kaans gezin is geen plaats voor indivi
dualisatie. Alles gebeurt voor de eer en
het aanzien van de familie. De hele
opvoeding is gebaseerd op het zich
conformeren aan het gezin. Daardoor
leven ze in een bepaalde schijnwereld.
Ze laten naar buiten een ideaalbeeld
zien. En dan ga je jezelf ook zo zien. Je
ziet jezelf zoals anderen je zien."
drie fasen
In het thuisland heerst armoede en
werkloosheid, en dan liggen er ineens
mogelijkheden in het verre buitenland:
"Het buitenland is het paradijs. Ze
weten niets van wat ze hier te wachten
staat. Ze gaan het gewoon maken in Ne
derland. En dan komen ze hier, en de
eerste maanden wanen ze zich nog
steeds in een paradijs. Ze lijken ook ont
zettend aangepast: men is aktief, gaat
uit, leert de eerste woorden Nederlands,
alle wensen worden verwezenlijkt. Dat is
de ideaalfase."
Die duurt een paar maanden, en dan
volgt wat de heer Hamming de "dilem
ma-fase" noemt: "Als we een maand of
drie verder zijn, zij ze uitgekeken op alle
nieuwe dingen. De individuele gevoelens
komen aan de oppervlakte. Ze ontdek
ken dat er niets van sparen komt als ze
mee doen aan onze consumptiemaat
schappij. Ze trekken zich terug. Er
ontstaat een geprikkelde sfeer. Ze gaan
ook merken dat de Nederlanders anders
over hen denken dan ze eerst dachten."
Na een half jaar komen we in de "her
oriënteringsfase": "Hij wordt zich be
wust van zichzelf, van z'n positie in de
Nederlandse samenleving. Hij heeft z'n
eigen huisvesting gevonden, kiest z'n
eigen vrienden, kookt z'n eigen gerech
ten. Hij is dan ook meer op z'n gemak."
Dat wil niet zeggen dat dan de proble
men uit de wereld zijn. De buitenlandse
werknemer merkt dat hij een outsider is.
Op z'n werk is hij vaak hét middelpunt
van grapjes. Ook buiten z'n werk wordt
hij niet opgenomen in de Nederlandse
samenleving. "Hij gaat dan een soort
subcultuur ontwikkelen, geënt op z'n
eigen cultuur. Zijn eigen gewoonten
komen weer boven. Hij gaat positiever
denken over z'n eigen cultuur, hij ziet de
Nederlander niet langer als superieur."
terugkeer haast onmogelijk
Een frustratie ontstaat door de omstan
digheid dat het voor een Marokkaan erg
moeilijk is om naar zijn land terug te
keren en er een nieuw bestaan op te
bouwen. Dat kan alleen als hij erg veel
geld gespaard heeft, en dan nog zeer
moeizaam. Bovendien wordt hij zich be
wust van de politieke situatie in zijn
land. Het heet er een democratie, maar
de koning voert er een dictatoriaal
bewind. Hamming: "Dan gaan ze zich
organiseren. Ze willen het regime be
strijden. Maar dat wordt weer bestreden
door een vereniging die vanuit Marokko
hier gesticht is, de Amicale. Daar
moeten ze lid van worden, anders
worden bij terugkeer represailles getrof
fen. En dat stelt het gastarbeiderschap
voor een nieuwe dimensie."
Tót zover de inleiding van de heer
Hamming. Na hem zouden andere inlei
ders weer andere aspecten onder de loep
nemen. Eén van hen, Philip van der
Meer, vertelt: "We houden erg veel
lezingen, voor werkende jongeren, voor
de politie, voor vormingsleiders. Toch is
het pas sinds een jaar dat deze connectie
ontstaan is "tussen de mensen die deze
landen kennen en de instanties die
behoefte aan voorlichting hebben." De
voorlichtingsdag in Zaandam was de
eerste kennismaking met het bedrijfs
leven. Van der Meer: "Het is inderdaad
een primeur wat Albert Heijn hier heeft
georganiseerd."
we gaan ermee door
Hoe kwan de voorlichting die ze geven,
bij de mensen over? "Er wordt levendig
gediscussieerd. Er leven problemen, en
daar willen ze een oplossing voor zien.
Die proberen we zo goed mogelijk te
geven."
Het zal niet bij deze twee dagen blijven.
In april komt een andere groep afde
lingschefs aan de beurt. Men hoopt op
deze wijze meer onderling begrip tussen
Nederlanders en Buitenlanders mogelijk
te maken. De sfeer in het bedrijf kan
daar alleen maar plezieriger door wor
den.
Op 17 november 1976 vond de heropening plaats van de AHZB te Venray. Boven
staande foto had kort na die datum in Flitsen geplaatst moeten worden, maar hij was
spoorloos.
Kort geleden kwam hij boven water en de heer G. J. v. d. Broek, groepsleider ZB,
zond hem aan de redactie met de vraag alsnog tot plaatsing over te gaan.
Vandaar deze foto, waarvan de UVD eigenlijk al verstreken is.
