tl
Automatische kassa op
proef te Heemskerk
SUPERVERPAKKING NIET ALLEEN VOOR HYPERMARKT
Displaycontainer en -box veraangenaamt en bespaart werk
EERSTE MIJLPAAL IN OPERATIE SIGMA BEREIKT
pagina 4
FLITSEN
Dozen uitpakken geeft in winkels nogal wat rompslomp. Het
kost tijd en geld. Maar omdat ook de zelfbediening daarmee
begonnen is en men er gewoonlijk niet buiten kan, is dit werk
als noodzakelijk geaccepteerd.
Toch is er nu een uitweg. In steeds meer gevallen biedt een
grote transportverpakking, die tevens winkelverpakking is,
mogelijkheden om het werk te veraangenamen en werk te
besparen. We doelen hier op displayboxen en -containers, die
gebaseerd zijn op palletmaten.
Een displaybox is een verpakkingseenheid, waardoor artikelen,
met de minst mogelijke kosten, van de producent via de winkel
bij de consument komen.
Vervoer van de produkten in het alge
meen en levensmiddelen in het bijzonder
vereist een beschermende, hygiënische
verpakking. Maar verpakking vormt een
belangrijke kostenfactor. Bovendien zijn
inpakken en uitpakken routinehande
lingen. die niet goedkoop zijn. Om deze
reden zijn dan ook steeds meer fabri
kanten hun inpaklijnen gaan automati
seren. Maar uitpakmachines bestaan
niet en levensmiddelenbedrijven blijven
dus met een lastig karwei zitten, dat met
de hand moet worden gedaan.
Zo is het tenminste tot nu toe in grote
trekken geweest. Maar er is een nieuwe
ontwikkeling gaande, waarin detail
handelsbedrijven, produktiebedrijven en
de organisatie-afdeling van Ahold ieder
een belangrijk aandeel hebben gehad.
De oplossing van het uitpakprobleem,
lijkt nu het ei van Columbus. Want wat
lijkt eenvoudiger dan de verzendverpak-
king in de winkel neer te zetten? Dan
hoeft er immers vanzelf niet meer uitge
pakt te worden?
Als het zo simpel was geweest, zou dit al
lang gebeurd zijn. Maar er zitten veel
haken en ogen aan, zodanig dat nu nog
lang niet ieder produkt in aanmerking
komt voor een dergelijke displayverpak
king. die vanwege de omvang ook dis
playcontainer of displaybox wordt ge
noemd.
gevolg
"Dat we nu met die displaycontainers en
-boxen kunnen werken, is een logisch
gevolg van de veranderingen in de le
vensmiddelenhandel," verklaart de heer
E. de Groote, directeur verkoop Simon/
Miro levensmiddelen, "We zijn gegaan
naar steeds grotere winkels. Een kern
punt daarbij is de stijging van de loon
kosten geweest. Daarmee hebben we
trouwens nog steeds te maken. We moe
ten dus scherp op onze efficiency letten.
Belangrijke kostenposten zijn het voor-
prijzen van de artikelen en het vullen
van de schappen. Behoeven we alleen
maar een displaybox met voorgeprijsde
artikelen in de winkel te zetten, dan
scheelt dat viervijfde van de handelings-
kosten. We besparen dan het prijzen en
rond tweederde op het vullen."
Maar het is duidelijk dat je niet zomaar
alle winkels vol kunt zetten met metalen
draadcontainers, houten pallets of box
pallets van golfkarton. Zo'n display
container of -box vraagt flink wat ruim
te. "In Nederland zijn circa tachtig tot
honderdenveertig artikelen geschikt
voor verzending op pallets. Wil je in je
assortiment vrij volledig zijn en toch zo
veel mogelijk pallettiseren, dan zou je
dus zo'n tachtig pallets moeten plaatsen.
Maar dan heb je alleen daarvoor al meer
oppervlakte nodig dan waarover de ge
middelde Nederlandse levensmiddelen
winkel beschikt." zegt de heer De Groo
te.
De tien Miro's, met gemiddeld ruim
tweehonderd palletplaatsen, lenen zich
uiteraard het gemakkelijkst voor dis
playboxen. Hier neemt deze ontwikke
ling dan ook de grootste vlucht. Dit jaar
wordt meer dan een kwart van alle te
leveren goederen op pallets of in dis
playboxen in de Miro's geplaatst. Dat is
anderhalf keer zoveel als in 1976 en drie
keer zoveel als in 1975. Volgens de heer
De Groote kan het aantal nog wel ver
dubbelen ook: tot 50 procent van de
goederenstroom.
Voor de S-discount, met een assortiment
van 600 artikelen, biedt de displaybox
ook goede mogelijkheden. Maar moei
lijker wordt het als er meer artikelen per
vierkante meter verkocht moeten wor
den. De AH-Supermart heeft evenveel
"droge kruidenierswaren" te presente
ren als de Miro - rond 2500 - maar op
minder dan de helft van de ruimte: 700
m2 tegen 1.500 m3. In een aantal Simon
SM's met eveneens een oppervlak van
700 m3, maar met een assortiment van
zo'n 1100 artikelen, is de displaybox ge
makkelijker toe te passen.
Op de vraag, welke artikelen voor deze
superverpakking de voorkeur verdienen
antwoordt de heer De Groote: "In de
eerste plaats natuurlijk volume-artike
len. die toch al veel plaats vragen, en ten
tweede artikelen met een hoge omzet-
snelheid. Aardappelen, melk die er elke
dag vers in en uit moet, zijn voorbeel
den, maar ook voor aktie-artikelen geldt
dat. Dan gaan de hoge omzetsnelheid en
speciale presentatie hand-in-hand."
onderzoek
Maar een onderzoek dat Ahold's pro
duktiebedrijven en de organisatie-afde
ling gezamenlijk instelden, heeft de mo
gelijkheden voor de displaybox verder
verruimd. Het resultaat is de kwart dis
playbox van 50 x 60 cm, met een hoogte
van 75 cm, vervaardigd van zeer stevig
golfkarton, met een aantrekkelijk uiter
lijk en volledig afgestemd op de behoef
ten van het vervoer per vrachtauto en op
de plaatsruimte en presentatie in de
winkel.
Voor een produktiebedrijf is het tegen
woordig belangrijk mee te denken met
het winkelbedrijf," meent ir. W. Wach
ter, directeur van de operationele een
heid kruidenierswaren te Zaandam:
"Het probleem van de handlingskosten
speelt daar al lang en in eerste instantie
is een oplossing gezocht door middel van
draadcontainers en rolcontainers. Maar
daaraan kleven nogal wat nadelen. Ze
zijn duur qua investering en vervoer: de
beladingsgraad van de vrachtwagens is
maar 65 procent en je zit met het retour
transport. Bovendien heb je kans op
breuk van de kleinverpakkingen: je kunt
er bijvoorbeeld nooit koffie in vervoe
ren."
Dus moest, gedacht vanuit het moderne
winkelbedrijf, er een betere oplossing ko
men voor dit facet van het kostenvraag-
stuk. De marge daarvoor was smal, want
een kostenstijging bij de produktie zat er
wel in en die moest natuurlijk duidelijk
beneden de kostenverlaging voor het de-
De eerste palletboxen op kwart-formaat in dg-Miro te Purmerend. In februari begint
de toepassing hiervan op grote pc haal.
Het plaatsen van de displaybox in de winkel met het hefwagentje, het zgn.
"Olifantje".
tailhandelsbedrijf blijven. Deze afwe
ging lag dan ook als voornaamste punt
ten grondslag aan het onderzoek. "Dat
dit, ondanks allerlei detailhandelspro
blemen die aan de orde kwamen, binnen
negen maanden gerealiseerd werd, is in
belangrijke mate te danken aan de in
spanning van onze organisatie-afdeling
en aan de medewerking die we voor tests
hebben gekregen van de Miro in Pur
merend," aldus de heer Wachter.
De eerste beslissing die genomen moest
worden, was om welke pallet het zou
gaan. Ook op dit gebied - zoals op het.
gehele terrein van verpakking en vervoer
- is het gebrek aan standaardisatie ter
gend. "Je begint al meteen met drie ma
ten: 80 x 100, 80 x 120 en 100 x 120 cm.
Die eerste pallet is in de handling 50
procent duurder dan de laatste; de
tweede is 25 procent duurder. Daarom
hebben we gekozen voor de Europallet
van 100 x 120 cm," licht de heer W.
Haeser, hoofd van de organisatie-afde
ling toe.
"De volgende stap," vervolgt hij, "was
te onderzoeken of we een displaybox op
hele, halve of een kwart maat moesten
Zoals al in Flitsen werd aangekondigd is
Ahold een proef aan het nemen met het
IBM volautomatische afrekensysteem,
de zgn. IBM 3660 met scanning. Scan
ning wil zeggen dat de van een code
voorziene artikelen aan de kassa alleen
nog maar over een lees venster geschoven
hoeven te worden, - en de kassa doet de
rest: omschrijving en prijs verschijnen
op een schermpje en worden meteen af
gedrukt op de kassastrook. De computer
houdt tegelijk de voorraadadministratie
en de geldbeweging in het filiaal bij.
De uiterst gecompliceerde systeemana
lyse is inmiddels zo ver gevorderd dat op
10 januari 1977 het eerste automatische
kasregister in gebruik kon worden geno
men in de AHSM te Heemskerk. De
proef verloopt in twee fasen: de eerste
fase (met intoetsen van de artikelen)
duurt tot half april; de tweede fase (met
scanning) duurt tot circa 11 november
1977. Voor de scanning is nodig dat de
artikelen vooraf zijn voorzien van een
nummercode in de vorm van een streep
jessymbool dat door de computer gele
zen kan worden, onverschillig in welke
stand dit symbool over het leesvenster
passeert. De computer haalt de bij deze
code behorende artikelbenaming en
prijs uit zijn geheugen en drukt ze af op
de kassastrook. Voordeel voor de klant
is dat hij niet alleen prijzen maar ook
omschrijvingen van de artikelen op zijn
kassabon vindt.
Dit proefproject van Ahold staat bekend
als de operatie Sigma (dat is de griekse
letter! -, in de wiskunde het symbool
voor som). De code die op de artikelen
gebruikt wordt is gebaseerd op het
Amerikaanse UPC-system (Universal
Product Code), dat ook als uitgangspunt
zal dienen voor de uniforme artikelco
dering in Europa, die thans in voorbe
reiding is.
onze EGV
Op pagina 6 7 van dit blad hebben
wij speciale aandacht gewijd aan de
huidige stand van zaken in onze elek
tronische gegevensverwerking. De re
dactie is zich bewust dat dit nu een
maal een onvermijdelijk onderwerp
is in onze tijd; zij heeft haar uiterste
best gedaan de artikelen zodanig lees
baar te maken dat iedereen, van hoog
tot laag, er iets aan heeft.
hebben. Qua levensduur en voorraad
bleek de kwart palletbox het meest ge
schikt. Als materiaal was golfkarton het
beste, omdat dit er mooi blijft uitzien, je
er met stickers eealeuke presentatie mee
kan maken en omdat je geen probleem
van retourvracht hebt. Maar karton mag
niet nat worden bij schoonmaken van de
vloeren in de winkels en daarom zijn we
aan een kunststofpalletje gaan werken."
prototypen
Al deze aktiviteiten hebben een hele
showroom vol met prototypen opgele
verd. Eerst ook nog met grote dozen op
palletformaat, die echter onhanteerbaar
bleken. Het hanteren van de kwart dis
playbox is trouwens al een zaak apart,
want daarbij gaat het - afhankelijk van
de verpakte artikelen - om gewichten
van 40 tot 160 kg. Samen met Buiskar te
Apeldoorn is hiervoor een speciaal hef
wagentje ontwikkeld, dat al gauw "het
Olifantje" werd gedoopt.
Voor de displaybox zelf werd ten slotte
een ontwerp van Lona Verpakking uit
Loenen gekozen. Dit werd gezamenlijk
met deze fabrikant geperfectioneerd tot
een uiterlijk fraai geheel, dat bovendien
met het oog op de kosten en stevigheid
aantrekkelijk bleek. "De voorkant van
de displaybox wordt voor het vullen in
het produktiebedrijf losgetrokken, maar
kan er later weer ingeklemd worden zo
dat men de doos kan verplaatsen zonder
dat er iets uit valt en deze voorkant is er
met één beweging in de winkel weer uit
te nemen," zegt de heer Haeser, "Daar
bij is de voorkant zo ver te .openen, dat
ook pakjes van de bodem er gemakkelijk
uitgehaald kunnen worden, terwijl er
toch nog ruimte overblijft om een sticker
op te plakken."
Het mini-palletje onder de palletbox is
vervaardigd door Lekaplast. Het mate
riaal is een donkerblauwe kunststof, die
goed kleurt bij het wit gemarmerd golf
karton (de displaybox is van binnen
helder wit ook na vele kleurenproeven).
De mini-palletjes, die wèl voor herge
bruik in aanmerking komen, vergen
weinig opslagruimte, omdat ze nestbaar
zijn.
Zo ontstond, nadat een weg gevonden
was door een doolhof van afmetingen,
kartonkwaliteiten en mogelijke oplos
singen om de displaybox op een voet te
plaatsen, een in alle opzichten bruik
baar ontwerp. De hoogte werd gekozen
met het oog op zowel het autovervoer als
de schapmaat in de winkels, waar de
displaybox enkele centimeters onder
moet blijven. In grote winkels kan men
twee displayboxen achter elkaar plaat
sen en de achterste naar voren schuiven
als de voorste leeg is. In kleine winkels
kan met één displaybox voor een be
paald artikel worden volstaan.
"Op dit moment worden in de displaybox
verpakt" somt de heer Wachter op:
"Banket, speculaas, biscuits, chocola-
de-hagelslag, koffie, macaroni, ontbijt
koek, pindakaas, vermicelli en wijn. Er
gaan 126 wijnflessen in: twee lagen
staand en één laag liggend. Of 285
pondszakjes chocolade hagelslag. Of
294 potten pindakaas van 350 gram dan
wel 140 potten van 700 gram. Of 210
doosjes Zaanse koeken."
toekomst
"Het kost inderdaad wel wat meer aan
kleine investeringen in de produktie,
aan verpakkingsmateriaal en aan ver
voerskosten," voegt hij eraan toe," maar
de displaybox loont en is, uitgaande van
de voordelen in het winkelbedrijf, con
currerend ten opzichte van de traditio
nele verpakkingsvormen. Voor de toe
komst valt daarom een groot succes met
deze kleinere displayboxen te verwach
ten."
Een voordeel dat moeilijk te becijferen
valt. is het feit dat het werken ermee in
de winkels niet alleen goedkoper is,
maar ook leuker "uitpakt". Bij de tests
is al gebleken, dat het voor de medewer
kers in de winkels prettiger werk is met
het hefwagentje te rijden dan doosjes en
pakjes in schappen te stapelen.
De hele industrie is er nu dan ook aktief
mee bezig. Maar door het samengaan
van produktie en verkoop binnen de or
ganisatie van Ahold is op dit gebied een
stuk pionierswerk mogelijk gebleken,
dat het concern nu tot koploper in Ne
derland in de ontwikkeling van display
boxen gemaakt heeft.
