FERVENT POLITICUS IN
ZIJN VRIJE UREN
Resultaat van een half jaar
balansonderzoek in een Simon-filiaal
RAADSLID COR SCHOON
STEMMEN UIT
DE PRAKTIJK
pagina 10
FLITSEN
"Toen ik tien, elf jaar oud was, liep ik al te sjouwen met borden van de Party van de
Arbeid. Dat had natuuriyk nog weinig met politieke bewustwording te maken. Die is
pas gekomen toen ik ging werken
Cor Schoon, 33 jaar oud, onderhouds
monteur bij de Centrale Slagerij in
Zaandam, is in Zaanstad gemeente
raadslid voor de Communistische Partij
van Nederland. "Bij me thuis waren we
geen CPN'ers," vertelt hij, maar wel
vrij links PvdA. Dat heeft ook bij mij
nog een aantal jaren doorgesukkeld. Ik
ben PvdA-gericht gebleven tot mijn
diensttijd. Toen werd ik met een aantal
moeilijkheden geconfronteerd. Zo kwam
ik al vrij jong voor een gezin te staan. En
binnen de PvdA gebeurden dingen
waardoor ik op een gegeven moment
dacht: Nee, dat is niet mijn richting.
Toen kwam er bij toeval iemand met De
Waarheid aan de deur. Die kreeg ik
veertien dagen op proef. En daarin vond
ik wel aansluiting bij mijn denkbeel
den."
"Toen ben ik wat vergaderingen gaan
bijwonen. Ik heb boekjes erover gelezen.
En in november 1965 ben ik lid gewor
den van de CPN."
Wat vond hy in die CPN, wat hy in de
PvdA miste?
"In de CPN wordt een duidelijk en con
creet standpunt geformuleerd. Men
brengt dat standpunt als één man naar
buiten, en daar knokt men ook voor. In
de PvdA was door allerlei interne stro
mingen geen daadkracht meer. Daar
kwam toen bij dat de problematiek rond
de huren actueel was. Ik zat met een
jeugdloon in een vrij duur huis, dus dat
sprak me wel aan."
dissidenten
Men verwyt de CPN vaak dat het een
partij is waarbinnen voor afwykende
geluiden geen plaats is.
"Dat is gewoon niet waar. Ik heb op le
denvergaderingen ervaren dat je net zo
veel kunt opponeren als je wilt. Maar als
er eenmaal een besluit genomen is,
moet je je wel bij de meerderheid neer
leggen. Ik weet dat het voor een buiten
staander wel eens vreemd lijkt, maar als
je er in zit, begrijp je hoe ze als zo'n een
heid naar buiten kunnen komen. Ja, als
je met een afwijkende mening naar bui
ten gaat treden, dan wordt het anders.
Maar dan nóg is er een hoop clemen
tie. Je wordt echt niet gelijk geroyeerd.
Daar gaan soms jaren van praten over
heen. Alleen als het niet anders meer
kan, kun je door een ledenvergadering
geroyeerd worden. Niet door het be
stuur, dat kan alleen schorsen. Eventu
eel kan het congres als hoogste orgaan
royeren, als de afdeling het niet doet."
groeiproces
Hij werd dus lid, maar daar bleef het
niet bij: "Ik ben iemand die ook actief
wil zijn als hij ergens aan begint. En het
is overal zo dat ze altijd mensen tekort
komen. Het eerste watje dan bij de CPN
doet, is colporteren met De Waarheid.
Dat doe ik tot op de huidige dag nog
steeds. Ik zie dat als een vorm van ont
spanning, om met de mensen aan de
deur te discussiëren. En dan ben je acti
vist geworden, dan ben je opgenomen
binnen het collectief. Je gaat tot het ka
der behoren. Dat intensiveert zich nog
meer als je in een bestuur komt. Ik ben
propagandasecretaris van de afdeling
geweest, en afdelingssecretaris."
Hoe is hy uiteindelijk in de gemeente
raad gekomen?
"Dat is een groeiproces. Eerst kom je in
de districtsleiding. Vandaaruit worden
de kandidatenlijsten samengesteld. In
1970 was dat nog de raad van Zaandam.
Er zaten voor ons al wat oudere kamera
den in, van zo rond de vijftig, en men
wilde een beetje verjonging. We hebben
toen een vrij redelijke verkiezingsover
winning gehaald, en we kwamen met een
aantal jongeren erin. Daar was ik ook
bij."
Hoe komt zo'n kandidatuur tot stand?
"Je wordt beoordeeld op je capaciteiten.
En je bekendheid bij de mensen speelt
ook een rol."
Een jaar of drie later werd de nieuwe ge
meente Zaanstad gevormd, met nieuwe
raadsverkiezingen als consequentie.
Cor: "Ik stond oorspronkelijk niet direct
verkiesbaar. Ik had al genoeg werk als
propaganda-secretaris. Ik stond negen
de. Er kwamen er acht in. Maar num
mer acht was ook Gedeputeerde voor de
provincie, en dat gaat niet samen met
een raadslidmaatschap. Hij moest .be
danken, en zo kwam ik er toch weer in."
politiek bedrijven
Wat houdt dat raadswerk nou in?
"Je gaat binnen zo'n fractie bekijken wie
welk onderdeel van het werk gaat doen.
In de vorige raad zat ik al in de commis
sie financiën, en daar kwam ik nu weer
in. Nu zat daar gelijk economische za
ken bij. Verder kwam ik in de commissie
bestuurszaken. Die was nieuw. Ik ben
eigenlijk steeds meer belangstelling voor
het financiële aspect gaan krijgen. Het is
ontzettend ingewikkeld, en het lijkt
droog, maar alles draait er om. Er komt
alleen weinig van in de openbaarheid.
Wel als het om de begroting gaat. of bij
belastingen. We zitten nu in deze ge
meente met een tekort, dus wordt het
plussen en minnen om daar uit te
komen."
Het is specialistenwerk. Hoe doet hy dat
met een opleiding ambachtsschool plus
bemetel?
"Door luisteren en vragen. Als ik iets
niet begrijp of niet weet. schaam ik me
er echt niet voor om het te vragen. Ik
ben niet bang om voor dom uitgemaakt
te worden. En vergeleken bij de ambte
naren weet je er in wezen niets van. Als
je soms hoort hoe zo'n ambtenaar hele
stukken van de begroting uit z'n hoofd
kent..."
"Economische zaken ligt meer in de lijn
van mijn visie. Dat gaat om werkgele
genheid, om uitgifte van nieuwe objec
ten. De hele materie van de economie
van Zaanstad. Daarmee kom je wat
meer naar buiten, daarmee kun je poli
tiek bedrijven. Nu ligt het werk hier vrij
eenvoudig, omdat we een links pro
gramcollege hebben. Samen met PvdA
en PPR, en gesteund door de PSP. Als
de voorstellen in de raad komen, zijn ze
meestal al erg uitgekauwd. Je kunt al
leen nog wat aan de rand knabbelen. In
de raad komt alleen nog de afronding
van het spel. Hoewel we toch ook nog
wel eens voorstellen veranderen. Het is
niet altijd koek en ei."
binnen de onderneming
Merkt hy er tydens z'n werk nog iets van
dat men hem als gemeenteraadslid ziet?
"Nou, ik loop niet met een bord op mijn
borst: Ik ben raadslid, ik ben zo'n goeie
jongen. Ik doe gewoon mijn werk hier.
De meeste mensen die hier werken,
komen trouwens uit Amsterdam, dus die
lezen geen Zaanse kranten. Maar lang
zamerhand schemert het wel door. Ze
snijden wel eens bepaalde problemen
aan."
Zit hij in de ondernemingsraad?
"Ik heb veel belangstelling voor het vak
bondswerk. In de ondernemingsraad
kon ik nog niet, omdat ik bij de laatste
verkiezing daarvoor nog geen jaar hier
werkte. Maar straks wil ik me er wel
kandidaat voor stellen, in overleg met de
bond en met m'n collega's hier."
Hoe functioneert de OR in de Centrale
Slagery in Zaandam?
"Als ik daar iets over zeg, dan praat ik
wel als buitenstaander. Maar over dat
functioneren is net een discussie op gang
gekomen. Het ging niet goed. Er liggen
binnen het bedrijf wel problemen. Met
name het ploegensysteem, het dag-nacht
draaien voor de produktie. Dat is bij de
mensen op grote tegenstand gestuit.
Men was er unaniem tegen. Aan de
leden van de ondernemingsraad is een
zwijgplicht opgelegd. Men zadelt deze
mensen met een aantal dingen op waar
ze over moeten zwijgen. Maar de chefs
worden wel ingelicht. Dat geeft een ze
kere wanverhouding. Het wakkert de
onvrede bij de mensen nog aan. Zwijg
plicht is bij belangrijke zaken wel eens
nodig, maar dan moet je het alleen de
OR-leden laten weten."
"Dat de OR nog niet functioneert zoals
het zou moeten, ligt ook aan de mensen
in het bedryf. Men kent de leden van de
OR nog te weinig waarde toe. Er wordt
nog te weinig materiaal aangedragen."
Een ander onderwerp dat Cor na aan het
hart ligt: "Ahold is in wezen één con
cern, maar binnen dat concern wordt
met verschillende CAO's gewerkt. Dat is
een beetje raar. Die situatie is zo ge
groeid. Je begint als kruidenier en je
groeit uit tot concern. Ik heb dit in de
vakbeweging al eens ter discussie ge
steld."
persoonlijke inzet
Kost het raadswerk hem veel tyd?
"Er gaat menige zondag in zitten. Door
de week ben ik meestal bezig met partij-
werk, als afdelingssecretaris. Maar je
moet ook nog tijd voor ontspanning
hebben, vind ik. Ik ben een liefhebber
van opera. Dat is wel te combineren: ik
kan me erg goed concentreren als ik
naar een opera-plaat luister. Dat moet
meestal in de late uurtjes gebeuren. En
verder zijn we echte wandelaars, het hele
gezin, mijn vrouw en mijn drie dochters.
Zoiets moet je erbij doen, anders ga je
er onderdoor."
Een netelige slotvraag: communisten
worden nogal eens afgeschilderd als
oproerkraaiers. Hoe zit dat?
"Ik vind, als je iets doet, moet je het
constructief doen. Het is een koud
kunstje om te zeggen: Albert Heijn is
een grote kapitalist, aan de paal met 'm.
Maar dat is niet ter zake. Als er dingen
gebeuren die strijdig zijn met de belan
gen van de arbeiders, dan treed je daar
tegen op. Maar er moeten geen hetzen
gevoerd worden. Je moet de mensen
alleen voorhouden: wees een eenheid,
dan ben je op je sterkst. Word lid van de
vakbeweging, want alleen die wordt er
kend als onderhandelingspartner."
Het Simon-filiaal aan de Spoorstraat te Den Helder heeft
in de afgelopen maanden op eigen verzoek een balans-
onderzoek ondergaan. "We hadden er om twee redenen
belangstelling voor, vertelt bedrijfsleider P. J. Weer-
kamp. In de eerste plaats bleken de resultaten wel voor
enige verbetering vatbaar, terwijl wij het daarnaast een
leerzame ervaring achtten zo 'n onderzoek mee te maken.
Het filiaal werd in al zijn facetten doorgelicht door de heer
C. de Goede en zijn mensen, uiteraard in nauwe samen
werking met DL M. de Ruyter en de mensen van het filiaal
zelf.
Het onderzoek is nu zo'n beetje
achter de rug. Hoe kijkt men er nu
tegenaan? De heer Weerkamp zegt
in de eerste plaats dit: "Het laatste
onderdeel was de communicatie,
maar daar had men volgens mij mee
moeten beginnen. Goede verbin
dingslijnen in een filiaal zijn de basis
om op voort te borduren. Je kunt wel
signaleren, maar dat moet worden
doorgegeven. Door communicatie
kun je een betere motivatie van het
personeel bewerkstelligen, die weer
een basis vormt voor een goede sa
menwerking."
Naar zijn mening speelt er ook een
stuk bewustwording mee. Het na
denken over waar men eigenlijk mee
bezig is en of men er op de juiste ma
nier mee bezig is. Het brengen van de
juiste mensen op de juiste plaats. Het
scheppen van lijn in het werk, het
vaststellen van regels, taken, verant
woordelijkheden, bevoegdheden, het
werk structureren.
duidelijkheid
De heer Weerkamp: "Je krygt meteen
een mentaliteitsverbetering wanneer
men beter weet waar men aan toe is.
Het invoeren van veranderingen is
overigens niet iets dat van de ene op
de andere dag tot stand kan komen.
Het is een langzaam proces. Daarom
wordt het balansonderzoek ook in
drie onderdelen, clusters, aangepakt
en uitgespit."
In de communicatie in het filiaal
bleken de part-timers wel een pro
bleem te vormen. Door hun afwij
kende werktijden was het moeilijk
hen goed te informeren. De heer
Weerkamp vond dat toch wel een
noodzakelijkheid, want anders was
het gehele balansonderzoek de mist
ingegaan, zo vreest hij, want ook de
part-timers zijn een onmisbare scha
kel in het geheel.
Omdat hij zelf tot de jongeren be
hoort, had hij er niet veel moeite mee
dat op sommige punten veranderin
gen in werkwijze moesten worden
aangebracht. De heer Weerkamp
kan zich echter voorstellen dat het
voor ouderen moeilijker is om his
torisch gegroeide situaties los te la
ten.
volledige inspraak
Het resultaat van een half jaar ba
lansonderzoek is naar zyn oordeel
dat men thans over een beter lopend
filiaal beschikt dan voorheen. De
communicatie- en organisatielynen
lopen goed, iedereen weet wat hem of
haar te 'doen staat en knelpunten en
onduidelijkheden zyn opgeruimd.
Men weet wat er van hem of haar
verwacht wordt in de werksituatie.
Daarbij zijn de gedachten wel eens
tegengesteld geweest, zo stelt hij,
maar dank zij een volledige inspraak
van de betrokkenen en het doel
steeds goed voor ogen houdend is
men er in goede harmonie uitgeko
men. "Het is plezierig en nuttig, dat
we nu beter weten hoe het bedrijf wil
dat het management en de medewer
kers moeten functioneren," merkt
hij nog op. "Het is opvallend dat nu
ook van de mensen in het filiaal
ideeën loskomen om de gang van
zaken verder te verbeteren."
Chef kruidenierswaren J. N. Wenker
geeft kort en bondig zijn mening:
"We zijn nu bewuster met allerlei
dingen bezig. Sommige punten ston
den wel al in de instructies, maar
omdat we eigenlijk soms niet wisten
waarom iets op een bepaalde manier
moest gebeuren werd er ook niet de
hand aan gehouden. Dat doen we nu
wel en niet zonder succes. Daarbij is
de sfeer in ons filiaal altijd goed ge
bleven, wat natuurlijk ook een plus
punt is."
beter geregeld
Mej. Lenneke van Veen is caissière.
Zij zegt er dit van: "We werken nu
meer volgens de regels en daardoor
loopt het beter en gemakkelijker.
Vroeger gaven we het niet altijd di
rect door wanneer bepaalde artikelen
niet geprijsd waren. Nu gebeurt dat
meteen en we weten precies aan wie
we zoiets moeten opgeven. Je hoeft
niet elke keer te vragen wie je voor
dit of voor dat moet hebben. Ieder
een weet wie zijn baas is en wat hem
te doen staat en dat is erg plezierig."
De heer Weerkamp merkt terzijde
op: "We hebben wel eens de indruk
dat centrales en hoofdkantoor op
sommige onderdelen niet snel genoeg
reageren ten aanzien van problemen
in de filialen. Men moet zich er
steeds terdege van bewust zijn dat
men een steundienst is ten dienste
van het 'front', dat goede en snelle
informatie nodig heeft, om optimaal
te kunnen functioneren."
Assistent Ton Hoffmann stelt het
volgende: "Er zijn diverse dingen
Medewerkers Simon-filiaal Den Hel
der van links naar rechtsP. J.
Weerkamp, Lenneke van Veen, J. N.
Wenker, Annelies Mul en Ton Hoff
mann.
veranderd, bijvoorbeeld bij de goe
derenontvangst en de controle daar
op. Dat ging eerst wel eens op zijn
'jan-boerefluitjes', maar nu niet
meer. Een hele verbetering. Ook het
werken met de emballagekassa (wel
eens de geldmachine genoemd) is nu
beter geregeld."
Part-timer Annelies Mul (winkel
werkzaamheden): "We hebben toch
wel vrij veel van het onderzoek
gemerkt. Een voorbeeld daarvan is
de prijsverandering. Het kwam voor
dat voor en achter in een schap met
verschillende prijzen voor één artikel
werd gewerkt. Dat kan nu niet meer
voorkomen. Ook wordt "breuk" niet
meer direct weggegooid. Dat wordt
nu genoteerd. Er is dus een betere
bewaking van de verliezen."
oob part-timers willen
informatie
Annelies vindt het prettig wanneer
part-timers op een vast moment
(bijvoorbeeld 's morgens bij het
begin van de werktijd) in het kort
even ingelicht worden over wat er aan
de hand is. Zij zegt: "Dat moet
kunnen en het is ook nodig. De per
soneelsvergadering is hier op maan
dag en dan zijn de meeste part-ti
mers er niet. Maar ze moeten toch
van alles op de hoogte zijn. Als daar
10 minuten voor worden uitgetrok
ken dan zijn die goed besteed."
