"Om een stuk vrije tijd voor
zelfontplooiing te hebben"
Er zit nu geen verplichting
van zo-nodig-moeten
meer achter
Werk is voor mij
onmisbare
uitlaatklep"
Arbeidskundige John van Ommen 29)
Data-typiste Lies IJdd-Kornet (40)
Bestel-telefoniste Wil in 't Veld (38):
pagina 12
Flitsen extra editie
Wat misschien erg alternatief lijkt, is voor John van
Ommen al vele jaren een doodnormale zaak: als man
part-time werken. Dat doet hij met grote voldoening
sinds augustus 1972, oorspronkelijk als arbeidsanalist in
het PB (nu Meester BV) Wijhe en hij zegt: "Het is
natuurlijk een rolwisseling binnen het huwelijk, maar in
principe is het voor iedereen mogelijk. Ik kan het dan
ook iedereen aanraden".
John, die in 1967
trouwde, kwam
hetzelfde jaar in dienst
bij Ahold in Zaandam
om er gedurende een
stage van een jaar en
studie bij Bureau
Berenschot
Amsterdam te worden opgeleid tot
arbeidsanalist. Praktijk deed hij tot
medio '68 op bij het PB en
DC-Zaandam. Daarna werd hij definitief
overgeplaatst naar Wijhe - een bedrijf,
dat een paar jaar eerder door Albert
Heijn was overgenomen. Tot augustus
vorig jaar hield hij zich er intensief bezig
met een stuk voorbereidende
investeringsselectie met het oog op
produktieverbetering en mechanisatie
aan de hand van een bepaalde
normstelling voor mensen en machines.
Vanwege de algemene budgetverlaging
voor het concern kreeg hij tijdelijk een
administratieve functie toebedeeld en
dat doet hij nu nog.
Studie
Intussen had John 3 jaar geleden
besloten om te gaan studeren voor
MO-economie - via de Ring van
Rotterdamse Repetitoren met
avondcolleges in Zwolle. Dat besluit
vormde de directe aanleiding om een
verzoek in te dienen of hij part-time kon
gaan werken. Het werd tot zijn
blijdschap ingewilligd en hij moet
zeggen dat grote soepelheid aan de dag
wordt gelegd. Tweede aanleiding
vormde dat het echtpaar Van Ommen
destijds een vrijstaand huis uit het
midden van de vorige eeuw kocht in
een naburig dorp. Daaraan moest het
nodige worden vertimmerd. - Een
vroeger schoolmeestershuis, met een
grote omliggende tuin en vruchtbomen
en een oprijlaantje.
Nieuw leefpatroon
Zijn vrcuw, die vakleerkracht is bij het
mavo werkt ca. twintig uur per week.
Hij doet ongeveer hetzelfde. Maar zij is
als kostwinster aangemerkt door
belastingtechnische rolwisseling. Maar
lasten als hypotheekrente studie
mogen alleen van het inkomen van de
man worden afgetrokken. Met als
gevolg dat hij via een
loonbelastingsbeschikking bijna geen
belasting hoeft te betalen en zij samen
dus redelijk verdienen.
John; "Ik hoef niet zo nodig allerlei
elektrische apparaten, een steeds
duurdere auto of andere luxe. Ik ben dik
tevreden met wat ik heb en dat is vooral
dat stuk vrije tijd datje kunt gebruiken
voor zelfontplooiing.
Mevrouw IJdel-Kornet "zeg maar Lies; zo noemen ze
me hier allemaal" werkt al weer twee jaar op de Pons
en Lichtkamer van het HK in Zaandam. Part-time.
Waarom eigenlijk?
Lies: "Nou, zo'njaarof
twintig geleden heb ik
al bij AH gewerkt als
ponstypiste. Dat was
toen nog aan de
Westzijde, boven de
winkel. Ik heb er bijna
drie jaar gewerkt, tot
aan m'n huwelijk. En ik dacht altijd:
"Als 't kan, wil ik 't weer".
De tijd was er rijp voor, toen haar beide
jongens groot genoeg waren dat ze zelf
naar en van school konden komen.
Kniezen
Lies vertelt dat ze zich thuis van die tijd
af een beetje opgesloten begon te
voelen. "Ik ging zitten kniezen, ook al
door het idee dat ik eigenlijk overal wat
buiten stond. Steeds maar weer die
maalstroom van het huishouden. Zo
werd de gedachte om weer te gaan
werken met de dag sterker.
Maar, ik wist niet dat het zo moeilijk
was om aan de slag te komen.
Allereerst bleek ik m'n leeftijd tegen te
hebben en ik had geen papieren. Verder
wilde ik graag 's morgens werken,
zodat ik er 's middags weer voor de
kinderen zou zijn.
We woonden toen al in Zaandijk nóg
trouwens - en dus probeerde ik eerst
iets daar in de buurt te krijgen -
Duyvis, Honig allemaal voor hele
dagen. Dat lukte dus niet.
Voordat ik het verder van huis ging
zoeken, ben ik in de avonduren m'n
type-diploma gaan halen, bij Boot in
Wormerveer. Daarna kreeg ik een
baantje; tóch helemaal hier in Zaandam.
Het viel niet mee vooral niet op de
winterdag elke keer op een
brommertje heen en weer naar
cartonnagefabriek Molenaar aan de
Oostzijde.
Terug op honk
Tótdat ik hier bij Ahold op de
ponskamer kon komen. Weer als
ponstypiste, maar tegenwoordig heet
dat datatypiste. Aanvankelijk voor de
middaguren, maar zodra de
mogelijkheid zich voordeed, zou ik
's morgens mogen komen. Dat is
inmiddels gebeurd ik werk nu meestal
van ongeveer acht uur tot twaalf uur óf
ze moeten me vragen of ik voor een
ziektegeval of zo wat langer wil blijven.
Dan doe ik dat, als 't van thuis even
kan, tenminste. De eerste dag hier op
deze afdeling was wel vreemd
natuurlijk. Ik had vroeger dus wel
geponst, maar op een veel kleinere
afdeling en intussen waren de
apparaten puur wat veranderd, zodat ik
er wel weer helemaal in moest komen.
Bovendien was ik niet een van de
jongsten. Maar, als ik zo terugkijk dan is
het me allemaal honderd procent
meegevallen.
Niet om 't geld
Ik ben ervan opgeknapt. Nu voel ik me
lekker opgenomen, doordat ik er voor
mijn gevoel bij hoor. Je kunt nu weer
ergens over praten, onder elkaar met
collega-part-timers. Daarvoor zijn de
koffiepauzes goed. Het gaat dan ook
wel vaak over thuis, over de kinderen,
maar het is toch énders dan het praatje
met een buurvrouw.
Het ging mij dan ook niet expres om bij
te verdienen, al rijd ik nu zelfs in een
tweede hands VW-tje. Dat had ik nooit
voor mogelijk gehouden.
Verder is het natuurlijk fijn, eens iets
extra's te kunnen doen voor het gezin
of voor jezelf. Zo had ik mijn leven lang
al verlangd naar piano spelen. Maar
vroeger was er nooit geld voor. Opeens
zag ik een advertentie van een piano
voor f 60 in de krant staan. Mijn man zei
dat het niks was, maar ik zei dat het
niets gaf, al waren er een paar toetsen
kapot. Dus mijn man naar Krommenie
waar hij stond en ik kreeg m'npiano.
Noten leren leek me te moeilijk, maar
met de "klavarskribo"-methode kwam
ik een heel eind. Uiteindelijk ben ik toch
maar aan het notenschrift begonnen,
wat toch nog wel meeviel. Ik heb er
ontzettend veel plezier van gehad.
Orgel
Maar daarbij is het niet gebleven. Via de
pianostemmer werd ik attent gemaakt
op elektronische orgels. Samen met
een vriendin ben ik les gaan nemen en
toen was ik prompt verloren.. Ik wilde
zelf zo'n instrument hebben. Het kwam
er; in huurkoop. Maar intussen is het
allang mijn eigendom. Kijk, dat bedoel
ik nou met iets extra's.
Ik vind werken veel plezieriger dan
in de zon liggen; er zit nu geen
verplichting van zo-nodig-moeten
meer achter. Daarnaast ben ik met
twee anderen van de ponsafdeling
momenteel bezig met een
avondcursus algemene
Hoewel mijn vrouw facultatieve uren
geeft en ik in het algemeen 's morgens
werk, komt het er in principe op neer
dat ik het huishouden doe. Maar is dat
nu zo uniek. Als je je maar uit het
traditionele leefpatroon weet los te
maken.
Sommigen hier hebben vast wel eens
gedacht; daar heb je weer van dat
langharig werkschuw tuig, dat z'n
vrouw de kost laat verdienen.
Overigens, als ik straks met economie
klaar ben, ga ik ook op voor de akte
handenarbeid. Dan heb ik meer dan één
been om op te staan.
Verder verbouw ik groente op
biologisch-dynamische wijze, ja".
De overplaatsing nu zes jaar geleden van haar man
heeft een fikse verandering gebracht in het dagelijks
leven van Wil in 't Veld, die sinds drie jaar een "ander
mens" is geworden door het werken op de
Bestelcentrale op het HK in Zaandam.
Ze vertelt: "We
woonden in Dordrecht
en toen we hier
kwamen - mijn man
werkt bij het GAK in
Amsterdam - voelde ik
me erg alleen - wég
van alle familie en
kennissen". Haar zoon en dochtertje
waren al hele dagen naar school en zij
moest haar tijd maar zien door te
brengen.
"En ik ben nou eenmaal geen
burentype, zo van de ene dag links
koffie drinken en de andere dag rechts.
Om wat ervaring op te doen, heb ik
toen eerst een baan aangenomen voor
drie hele dagen in de week. Voordat ik
hier bij Ahold kon worden geplaatst,
heb ik intussen een halfjaar op een
wachtlijst gestaan. Maar toen het zover
was, had ik meteen een betere
werkverdeling. Doorgaans werk ik hier
van kwart over acht 's morgens tot
kwart over twaalf. Dat gaat prima. Als
het mooi weer is, lig ik soms om half
twee alweer heerlijk in m'n tuintje. Ik
regel alles er naar om niets in het
gedrang te laten komen.
Man moest wennen
Ik zou dat werken niet graag meer
willen missen. Het betekent een
geweldige uitlaatklep voor me. Af en
toe moet er natuurlijk ook wel iets aan
opgeofferd worden. Vooral op dinsdag
en vrijdag - dat zijn piekdagen met
bestellingen. Ik ben dan ook heus wel
eens moe en dan heb ik 's middags
minder zin in huiswerk. Mijn man heeft
er eerst erg aan moeten wennen, maar
ik heb gezegd - zolang ik het geestelijk
en lichamelijk kan volhouden, blijf ik het
doen.
Het is werk waar je echt je hoofd bij
moet houden: je mag bijvoorbeeld geen
zorgen van thuis meenemen, want dan
kan het misgaan en daarnaast is de
financiële kant ook wel leuk. Je koopt
eens iets duurders voor jezelf of voor
het gezin. Wij hebben nu bijvoorbeeld
een caravan kunnen kopen en dat had
anders misschien nog wel twee jaar
geduurd.
Ja, en verder is de sfeer op de afdeling
ontzettend leuk: je hebt tenminste weer
wat aanspraak.
Ook wel buiten het werk. Soms ga ik
wel eens uit met een collega die naast
me zit en we komen ook wel bij elkaar
thuis over en weer. Dat is echt gezellig.
Taal leren
Mijn dagen zijn nu erg gevuld. Want als
ik 's middaqs thuis kom. is er natuurliik
het nodige in de huishouding te doen.
Alleen in uiterste nood werk ik over,
maar aan de andere kant neem ik ook
wel twee uur eerder vrij als bijvoorbeeld
een van de kinderen ziek is. Pas als dat
soort dingen niet meer zou kunnen, zou
ik er mee ophouden.
Maar voorlopig heb ik zelfs nog tijd om
te handwerken en te lezen; beide doe ik
graag.
Ik ben trouwens van plan om de
komende winter aan de
Volksuniversiteit 's avonds een cursus
Engels te gaan volgen. Voor vakanties
in het buitenland. Tegenwoordig benjk
altijd afhankelijk van mijn man en straks
ook van m'n zoon van 15. Die begint nu
ook al aardig talen te spreken en dan
vind ik mezelf zo dom".
ontwikkeling (taal. rekenen en
aardrijkskunde). In mei moeten we
examen doen, maar ik heb nu
alweer in het achterhoofd om
daarna met een taalcursus te
beginnen. Op zo'n manier heb ik het
idee bij te kunnen blijven met de
kinderen. Met huishoudschool
alleen, weet je tenslotte van toeten
noch blazen.
En dan ga ik ook nog elke week een
avond naar de zangvereniging in
Koog aan de Zaan, dat was ik zo
gewend van mijn zeventiende af.
Niet, dat ik zo met alles en nog wat
op de voorgrond wil treden, hoor.
De mensen verkijken zich daar
misschien op. Ik ben eigenlijk erg
stil van aard.
Maar ik heb het echt nódig en als ik
soms denk, dat het alles te veel
wordt, waardoor ik ergens mee wil
ophouden, dan zegt m'n man, die
huisschilder is, altijd: "Lieverd, doe
dat nou niet, want morgen heb je er
weer spijt van".
