Zorgen voor coaching
en vorming van mensen
"Ik voel mij
geen
controleur
'lekker de mouwen opstropen
is iets wat ik graag doe'
Zonemanager J. van Welbergen:
ZONE3IANAGER
G. NELLESTEIN:
Tjeerd Hek, assistent te Zaandam:
pagina 4
Flitsen
De heer J. van Welbergen (Mierlo) vindt het maar moei
lijk wanneer hem wordt gevraagd zijn functie van zonema
nager Zuid-Nederland, standplaats Eindhovente omschrij
ven. Hij zegt: ,g\.an de inhoud van die functie is de laatste
jaren wel wat gesleuteld. Enkele jaren geleden was de aan
duiding nog f,groepsleider", toen werd het „zonemanager"
en nu kunnen we spreken van „zonemanager nieuwe stijl
Alle verandering is nog geen
verbetering, maar wanneer de
heer Van Welbergen op de ont
wikkeling terugkijkt, moet hij
toch zeggen dat er positieve
resultaten zijn geboekt.
„Kijk," zegt hij, „De groeps
leider van enige jaren geleden
was in feite een soort contro
leur. Toen ontstond de zone-
manager, ik zou haast zeggen:
in het kader van de democra
tisering van het bedrijf ging hij
zijn functie uitoefenen. De
maatschappelijke ontwikkeling
ging in de richting van meer
samenwerking. De mensen wil
den meer verantwoordelijkheid
en konden die ook wel aan.
Ook bij Albert Heijn ging men
meer en meer de verantwoor
delijkheid leggen op de plaats
waar deze thuishoorde. Voor
de zonemanager betekende dit
dat de bedrijfsleider een func
tie met meer inhoud kreeg. Dit
is echter een procesmatige ont
wikkeling geweest. De aloude
verhouding baas/knecht werd
steeds meer verlaten. Het uit
gangspunt werd: hoe kunnen
wij het beste samenwerken met
de meest gunstige resultaten!"
De groepsleider had 6-8 fili
alen „onder" zich, de zonema
nager „oude stijl" hield zich
bijgestaan door een viertal
staffunctionarissen bezig met
20 - 25 filialen."
Eigen initiatief
Drie a vier jaar geleden werd
begonnen met het geven van
meer verantwoordelijkheid aan
de bedrijfsleiders binnen de ge
stelde beleidslijnen. Van Wel
bergen: „Deze mensen kregen
meer gelegenheid tot eigen ini
tiatief. Dat was toch erg moei
lijk, niet alleen voor de be
drijfsleider, maar ook voor de
zonemanagers. Er moesten ge
heel andere verhoudingen tus
sen de mensen ontstaan. Een
dergelijk proces duurt vrij lang.
Je moet ook steeds meten hoe
ver je bent, nagaan of iemand
achterblijft en de hem toege-
kende verantwoordelijkheid
nog niet helemaal aankan."
Dat men op dit gebied van de
onderlinge verhoudingen en
het geven van verantwoorde
lijkheid aan de bedrijfsleiders
bij Albert Heijn vrij ver was,
bleek de heer Van Welbergen
toen hij in januari 1974 werd
ingeschakeld bij het proces van
de opneming van de Etosmen-
sen in het Albert Heijn-con-
cern.
heer Van Welbergen zegt: „Ik
geloof echter, dat het steeds be
ter gaat met het laten meepra
ten van de mensen, hen te la
ten meedenken. Het is altijd
moeilijk om bepaalde gedach
ten van de leiding over te bren
gen op het niveau van de uit
voerders. Daar moet het ten
slotte gebeuren. Als je het zo
bekijkt, is het niet meer dan lo
gisch dat de betrokkenen daar
zelf ook een stem in hebben."
Bezinning
Men was echter zo druk bezig
met de menselijke verhoudin
gen dat de aandacht voor de
verkoop soms niet meer op de
eerste plaats kwam. Dit leidde
tot bezinning en een nieuwe
opzet. De zonemanagers „nieu
we stijl" hebben nu de zorg
voor maximaal 12 filialen", en
J. v. Welbergen
treden daarbij op als een soort
general management", verdui
delijkt de heer Van Welbergen.
„In de filialen bleek soms be
hoefte te bestaan aan het di
recte leiderschap van de zone
manager. Met deze kleine groe
pen is dat weer veel beter mo
gelijk."
Hij geeft toe, dat de terug
gang in het aantal filialen dat
een zonemanager „bestreek"
van hemzelf toch ook wel aan
passing heeft gevraagd. Het
werd hem echter al spoedig
duidelijk dat de „nieuwe stijl"
ook een verbetering was. De
werkzaamheden van de zone
managers worden gecoördi
neerd door een drietal areama-
nagers aan wie de zonemana
ger rapporteert evenals de in
de zone werkende steunfunc-
tionarissen.
Slagvaardig
Deze combinatie maakt dat
op directere wijze slagvaardig
kan worden opgetreden.
„Voor ons was het directe
contact met deze mensen eerst
wat verminderd, maar nu komt
het toch weer terug," zegt Van
Welbergen. „En uit het inten
sievere contact met de bedrijfs
leiders blijkt ook, dat waar de
laatste jaren hard aan is ge
werkt het verbeteren van de
relaties tussen de mensen
niet voor niets is geweest." De
heer Van Welbergen drukt dit
kernachtig uit door te zeggen
dat de oude groepsleider in de
filialen als het ware werd ont
vangen met de woorden: „Daar
heb je hem weer"; men zag
hem als de man die keek of je
het wel goed deed. De zone
manager van nu is een ge
sprekspartner voor de bedrijfs
leider, die zijn mening kan
toetsen aan die van de zonema
nager. De heer Van Welbergen
blijft zijn functie' dan ook zo
zien: „Zorgen voor coaching,
voor vorming van de mensen,
voor een plezierige werksfeer.
En de verkoop beslist niet ver
geten!"
„Met elkaar een weg zoeken ter
ondersteuning van de bedrijfs
leiders bij de oplossing van hun
problematiek." Dit is een zin
snede uit een gesprek met de
heer G. Nellestein, zonemana
ger, met standplaats Ny verdal.
Hij woont te Haaksbergen. Zijn
regio is Twente/Deventer en hij
heeft de zorg voor de begelei
ding van 13 filialen.
De heer Nellestein was eerder
bedrijfsleider van een super-
mart, werd toen groepsleider,
vervolgens zonemanager en
daar is geen verandering in ge
komen toen AH voor wat be
treft deze functie overstapte
van „oude stijl" naar „nieuwe
stijl."
Samen
verantwoordelijk
Hij begint met duidelijk te stel
len: „Ik voel me totaal geen
controleur, al zit er naar mijn
mening toch wel een controle
rend element in de functie van
manager. Het gaat om een stuk
verantwoordelijkheid samen
met een team mensen. Er zal
dan toch moeten worden beke
ken in hoeverre de gewenste
gang van zaken ook in werke
lijkheid wordt bereikt. Vanuit
deze „controle" (ik vind het
eigenlijk niet het geschikte
woord) kan dan worden nage
gaan of misschien ook andere
wegen tot het beoogde doel
kunnen leiden, zulks in samen
spraak met de betrokkenen."
Naar de mening van de heer
Nellestein moet men er naar
streven AH een bedrijf te laten
zijn, dat aantrekkelijk is voor
Wennen
Hy zegt: „Het was de taak om
de mensen in de AH-sfeer te
brengen. Maar bij Etos was men
nog niet zover. Het gehele pro
ces moest daar op dit gebied
nog beginnen. De mensen wa
ren by Etos gewend in een vast
patroon te werken. Zij moesten
er aan wennen dat zij bij Al-
bert Heijn „inspraak" hadden,
zelfs „tegenspraak" konden ui
ten en zelf initiatieven konden
ontplooien. De heer Van Wel
bergen kon toen naar „harte
lust" zijn functie van zonema
nager uitoefenen en hij om
schrijft dat zo: „Niets anders
dan coachen, opleiden, de men
sen tenslotte een examen laten
afleggen en te zorgen dat het
AH-ers worden. Het was een
moeilijke maar ook plezierige
periode, waarin je meteen zag
waar je bij AH mee bezig was."
De mensen moesten in deze
AH-werk wijze ook vertrouwen
krijgen. Bij sommigen lukte
dit niet, anderen wisten zich
uitstekend om te schakelen. De
Tjeerd Hek (18), assistent in de
Alberto Zaandam, is een ware
ondernemer-in-de-dop. Een jon
gen die weet wat aanpakken is.
Deze HAVO-steholier (begint
aan het laatste jaar), werkt als
part-timer bij filiaalhouder Pie-
tcr Dirk Dam (32) aan de Ver-
miljoenweg. Meestal op de vrij
dag en zaterdag, maar als
Tjeerd Hek even de kans krijgt
de studieboeken links te laten
liggen, bromt hij naar „zijn"
Alberto. Kort geleden vroeg hij
Flitsen waarom er niets over de
Alberto's werd geschreven. „Wij
zijn toch ook deel van de grote
Ahold-groep en dus toch ook
belangrijk. Er is genoeg stof in
de Alberto's te vinden om over
te schrijven", zei Tjeerd. Dat
was 10 voor hem. Vandaar
Tjeerd, starten maar.
„Dit werk ligt me"
„Ik heb altijd veel met flessen
te maken gehad. Vroeger hielp
ik de melkboer al, later ben ik
in een militair tehuis gaan hel
pen. Ook heb ik nog bij Miro in
Nijmegen bij de kassa gewerkt.
Dit werk ligt me. Als ik niet
was overgegaan, was ik voor
goed in deze branche gestapt.
Het omgaan met mensen is voor
mij weggelegd, maar ook lekker
Hek
de mouwen opstropen is iets
wat ik graag doe. Ik weet dat
ik nog veel moet leren. Wat dat
betreft heb ik het hier goed ge
schoten. Ik let op hoe meneer
Dam de zaken aanpakt. Niet dat
ik alles klakkeloos aanneem
wat hij doet, want als ik vind
dat het ook anders kan en ik
weet dat te motiveren, dan
hoort hij dat van mij. Wij lig
gen elkaar goed. Verder leer ik
van de klanten zelf. Ik ben nu
eenmaal iemand die zijn ogen
en oren open houdt", zegt
Tjeerd.
„Erfelijk belast"
Overigens is zijn enthousiaste
aanpak niet helemaal uit de
lucht komen vallen. Vader Hek
werkt in de chocoladefabriek
van AH, terwijl zijn moeder
haar sporen heeft verdiend bij
Simon. Tjeerd laat geen gele
genheid voorbij gaan zijn fami
lie en buren in Krommenie te
voorzien van Alberto-dranken.
Filiaalhouder Dam constateert
tevreden: „Sinds Tjeerd hier
werkt, is het drankgebruik in
Nederland toegenomen". De
HAVO-scholier is inmiddels zo
goed in het bedrijf ingevoerd
dat hij zonodig een groot deel
van Dams taken op zijn schou
ders kan nemen. Kort geleden
moest dit dynamische duo in
touw komen voor André van
Duin. In de Alberto Zaandam
werd een reclamespot opgeno
men voor de bioscoop. Tjeerd:
„We zijn toen uren bezig ge
weest met alles netjes op de
schappen te schikken. We dach
ten dat er binnen werd gefilmd.
Het ging uiteindelijk om een
korte opname voor de deur.
Niettemin hebben we die dag
veel plezier gehad. Dat was ook
consument èn personeel. „Uit
het oogpunt van werkgelegen
heid vervult het concern toch
een sociale functie in heel Ne
derland", vindt hij.
Er is in de begeleiding van de
filialen echter beslist sprake
van een tweerichtingsverkeer.
De heer Nellestein: „Albert
Heijn geeft voor de bedrijfslei
ders de richting aan, die wij als
zonemanagers met hen vertalen
voor de dagelijkse gang van za
ken. Het is omgekeerd echter
ook zo, dat de bedrijfsleiders
met bepaalde problemen kun
nen zitten. Die worden door ons
„naar boven" doorgegeven. Ik
kan zonder meer zeggen, dat er
naar de opmerkingen en wensen
van de BL's wordt geluisterd.
Er wordt iets aan gedaan. Voor
al het laatste half jaar is in die
richting veel verbeterd en het
gaat nog steeds beter."
Samenspraak
Het is dan ook volgens de heer
Nellestein zo, dat er geen din
gen worden „opgelegd" van bo
venaf. Hij zegt: „Als er bij AH
bepaalde gedachten leven wor
den deze vooraf getoetst aan de
ideeën van de praktijkmensen.
Die kunnen er eerst hun me
ning over geven en als iemand
komt met opmerkingen om iets
te veranderen, is er ruimte om
dat te bekijken. Het is echt een
samenspraak geworden om met
elkaar tot een zo goed mogelijk
resultaat te komen."
De heer Nellestein heeft voor
zichzelf wel eens een „profiel"
van een zonemanager geschetst
en de aanduiding: „Hij moet
een schaap met vijf poten zijn",
lijkt dan nog maar een zwakke
afspiegeling van alle kwalitei
ten die een zonemanager moet
bezitten. Enkele punten uit dit
profiel: de zonemanager moet
vertrouwen wekken; een vraag
baak voor de bedrijfsleiders
zijn; kunnen zieri waar even
tuele problemen liggen; veel in
filialen komen; hij moet indi
rect regelend optreden, sociaal
rechtvaardig zijn, assortiments
kennis hebben; hij moet met
commerciële mensen kunnen
omgaan, allround zijn, dyna
misch, inventief, creatief kun
nen denken en de bedrijfslei
ders kunnen enthousiasmeren.
Samenwerken
De heer Nellestein voegt daar
aan toe: „Mensen laten werken
is niet zo moeilijk. Het gaat om
het laten samenwerken, dat is
belangrijk. Op z'n tijd mag er
best een conflict zijn. Dat moet
dan worden uitgesproken. Men
behoeft niet altijd lief voor el
kaar te zijn, maar men moet
weten wat men aan elkaar
heeft. Op gemaakte afspraken
moet men kunnen vertrouwen.
Men zal gedane toezeggingen
moeten nakomen."
het geval toen we met vieren
twintig Alberto-mensen op ex
cursie zijn geweest in de Heine-
ken-brouwerij. Dat was mede
georganiseerd door meneer
Dam. Het is niet altijd mogelijk
dat er door hogerhand veel aan
dergelijke dingen wordt gedaan.
Vandaar dat we dat soort uit
stapjes en andere zaken zelf or
ganiseren. Zoals begin septem
ber een bowling-avond. Dat be
looft wat te worden! Ik wil al
leen maar zeggen dat er op gro
te schaal wordt meegedacht met
de zaak, zowel zakelijk als wat
de sfeer onder het personeel
aangaat. En die man daar
(wijst naar Dam) maakt het
hier gezellig".
