Hippe vogels
anno 1200
l.b.
r.b.
1.0.
r.o.
r.o.
l.b.
r.b.
l.o.
r.o.
Linkerpagina
Ons Nationaal Monu
ment, in de volksmond
genaamd 'de Apenrots'.
Zwitserse zwervers op
weg van Madagascar
naar Genève.
Griekse meisjes op de
Akropolis.
Trekkers in de rij voor
de veerboot op Mykonos.
Turkse jongelui bij Troje.
Rechterpagina
Vlerkprauwen
in Mombasa.
Klassiek Amphitheater
in Ephese.
Gastvrouwen in Beirut,
Nairobi en Bali.
Manyara-meer in
Tanzania.
dingen gescheiden houden.
Neem het Arabische geloof,
daar deugde geen draad van,
maar het Arabische kompas
was toch weer een uitstekend
ding.
Natuurlijk, ook zonder Kruis
tochten zouden zich in het feo
dale Europa nieuwe toestanden
op maatschappelijk en geestelijk
gebied ontwikkeld hebben,
maar één ding staat vast, ze
zouden later gekomen zijn.
Nog langer hadden we in
duisternis moeten verkeren.
Hoeveel lijken onze eigen Hippe
Vogels niet op de Kruisvaarders
van anno 1200. Het reizen, het
ontdekken van nieuwe landen en
hun gebruiken: het onder invloed
raken van Oosterse kuituren, de
onverschilligheid ten opzichte
van bezit. Dat is allemaal des
Kruisvaarders, maar tegelijkertijd
zit dit ook in elke Hippe Vogel
ingebakken. Rusteloze trekkers
zijn het, met één verschoning in
hun ransel. Of dacht u dat een
pelgrim van toen veel meer aan
lijfgoederen met zich meedroeg?
Zijn garderobe had hij aan. In
zijn knapzak droeg hij nieuws
gierigheid mee. Ziet u verschil
tussen het slapen in de open
lucht tijdens de eerste Kruistocht
en de laatste in de zomer van
1972?
Is er verschil tussen de minstreel
van toen en die van nu? Smeed
kunst brachten de Kruisvaarders
mee uit het Oosten, wierook,
mooie weefsels, ze veranderden
de mode. Wat brachten onze
hippe trekkers gisteren nog mee:
jassen uit Afghanistan, wierook,
hemden uit India, smeedwerk,
Oosterse wijsheid, Zen, Boeddha,
Yoga.
Of we er aan willen of niet, ze
hebben de wereld beïnvloed, de
zachtaardige gitaarspelers uit
het Vondelpark. Veel hebben ze
afgewezen, iets trachten ze er
voor terug te geven. Wijsheid
vooral. Het terugkeren in jezelf.
Op dezelfde manier zoals de
asceten in de jonge middel
eeuwen het deden. Het mediteren
van nu en dat van toen. De
muziek van toen en nu. De drang
naar een zuiver leven van toen
en nu. Er is weinig veranderd.
De Hippe Vogels van nu het zijn
de Kruisvaarders van toen.
Anders van gedrag aan de opper
vlakte, maar onder het bonkige
van hun eeltlagen zijn ze de
Hippe Vogel van nu. Fladderaars
waarheen de wind hen voert,
gedragen op de muziek van eigen
snaren.
Wat is er ergens weinig
veranderd.
somberheid. Waarin de schoon
heid van onze eigen wereld
werd ontdekt. Eeuwen waren
het van ontwakende zin voor de
werkelijkheid. Van een nieuwe
beschaving. In Nederland komt
onder invloed van Maerlant een
Algemene Nederlandse Kui
tuurtaai tot leven. Het zwaar
drukkende gezag van de Kerk
neemt af. We konden eindelijk
beginnen met leven.
Waar het ons hier aan ontbrak,
werd van verre gehaald. De
wetenschap om papier te maken
uit katoenen lompen. Maar ook
de wetenschap van de Arabische
wijsgeren, van de Grieken en
Mohammedanen.
De eerste Kruisvaarders die be
reid waren hun ogen de kost te
geven kwamen ogen te kort.
Alleen al bij het bestuderen van
de Arabische geschriften, waaruit
alle Europese talen ogenblikkelijk
woorden beginnen te lenen.
Admiraal, alchemie, alkohol,
algebra, alkali, alkoof, almanak,
arsenaal, averij, balsem, matras,
siroop, sofa, suiker, tarief. Wat
konden we allemaal niet leren
van de Oosterling. Wis- en
sterrenkunde? Daarvoor was je
in Arabië op een goed adres.
Rekenen met negen cijfers en een
nul? We hadden het maar voor
het overnemen.
Van de Arabieren in Spanje
leerden we algebra en astrono
mische breedtebepalingen. En
onze zeevaarders maakten kennis
met het Arabische kompas.
De dichtkunst, de beeldenkunst,
de architektuur, de kunstnijver
heid, de muziek, de weefkunst,
de mode. Op al deze aspekten
lagen de Oosterlingen ons
eeuwen voor. En we hebben er
van geprofiteerd. Telkens op
nieuw. Zelfs het laten staan van
onze baard hebben we niet van
onszelf. Ook die gewoonte komt
uit het Oosten. En dan had je in
die landen mensen die de kunst
verstonden van het africhten van
vogels. Parkieten konden ze
laten spreken en postduiven
lieten ze berichten overbrengen.
Dat barbaarse volk toch, die
vervreemden van God, dat ver
vloekte ras. Ze lieten die
Westerlingen toch maar keer op
keer verbaasd staan. Want ze
mochten handig zijn in het
hanteren van de houwdegen,
onze Hollandse boeren, onze
adellijken, onze rijke landheren,
het zetten van een simpel
kruisje op het perkament gaf
hun alle denkbare problemen.
Maar arrogant waren ze wel.
Het Arabisch schrift hielden ze
nota bene voor duivelse tekens.
Het amputeren van een been?
Op het hakblok met een bijl.
De kans om te sterven was
groot, maar wie van al die zelf
ingenomen Christenen wist er
iets anders op? Dan vraag je je
toch af hoe het mogelijk is dat
die wrede Muzelmannen, die
barbaren van Islamieten het
voor elkaar krijgen om met
zalven en verband en eventueel
met een klein vlijmscherp mesje
een heel wat beter resultaat te
bereiken.
Arrogant en ongeletterd waren
onze Kruisvaarders, maar gek,
nee, dat kon je niet van ze
zeggen. En als het op leren aan
kwam wilden ze best hun eigen
wijsheid laten varen. Uren
konden ze kijken naar de dingen
die ze niet kenden, maar waar
ze wel oog voor hadden. Dat
scharnierende roer bijvoorbeeld,
daar waren ze helemaal van
ondersteboven. Dat was het
helemaal. Zonder problemen
voer je ermee een rechte koers.
En dan nog dat Arabische
kompas erbij en je kwam zon
der problemen waar je wezen
wil.
Haten deden ze de Arabieren,
de Turken. En eigenlijk hadden
ze daar wel een beetje gelijk in.
Want het was waar, ze be
dreigden het Christendom. En
een bedreigd Christendom be
tekende in die tijd nog heel
duidelijk een bedreigd zelfver
trouwen. Maar één ding hadden
onze Kruisvaarders toch wel
door. Als je er iets van mee
naar huis wilde nemen, van
zo'n 4 jaar durende tocht, dan
moest je toch wel een paar
