Koffie-expert G. IJskes bezocht Kenya
met collega's van acht nationaliteiten
Winnaars diepvrieswedstrijd
brachten bezoek aan Londen
Excursie voor kojfie-inkopers
Onvergetelijke reis
1887=1967
UIT AH's HISTORIE
De heer D. A. ter Wee vertelt over
pand aan Oostzijde 81
brengen
één van de grote troosters in ons leven en één van
de voornaamste artikelen van Albert Heijn vereist een
geweldig grote voorbereiding voor we dit Jevens-elixer" in
ons kopje hebben. Voor de schrijver van dit artikeltje
smaakt de koffie het best, door de week 's morgens op het
werk en op zondagmorgen, als het hele huis geurt naar dit
heerlijke vocht. Allereerst moet er natuurlijk ingekocht
worden en dit doet koffie-expert G. IJskes (34 jaar).
Charmant transport van de koffiebessen.
Koffie komt uit vele tropiese
landen, o.a. Kenya, Tan
zania en Uganda in Afrika. De
regeringen van deze landen
hadden nu een geweldige ex
cursie georganiseerd voor kof-
fie-inkopers van acht nationa
liteiten. De groep bestond uit
33 man, waarvan o.a. de heer
IJskes een uitnodiging voor
Nederland ontvangen had. De
reis begon op 21 januari j.l. in
Londen, waar hij verschillende
Britse koffie-importeurs ont
moette.
Op 23 januari landde deze bij
zonder interessante groep kof-
fie-inkopers, op het „vliegveld"
Als een onafzienbare sneeuwvlakte, blinkend wit beschenen door
de zon, lag het wolkendek beneden ons. De wind trok er
vreemde „karresporen" in en het uitzicht was welhaast symbolisch
voor het begin van een reis, die de winnaars van een „diepvries"
wedstrijd zojuist begonnen waren. Vergeten was de donkere Hol
lands lucht en het oponthoud op Schiphol, waar de 9 echtparen-
deelnemers zojuist ontvangen waren door de Heren reisleiders
ALKEMADE en HEYEN van het Unilever reisbureau, de Heer
en Mevrouw PIETERS van Albert Heyn N.V. en de Heer en
Mevrouw HARMSEN die namens IGLO de tocht meemaakten.
Eerste luchtreis
Voor de meesten van ons was
het de eerste luchtreis en
het eerste bezoek aan Londen,
een stad die toch wel een bij
zondere indruk bij ons zou ach
terlaten. In BRIDGE'S HOUSE,
een typisch Engelse herberg,
waar we onder de lage donkere
balken, vol druiventrossen en
bij het grote open haardvuur,
de eerste lunch gebruikten en
waar het eerste kopje Engelse
koffie toch wel even heimwee
opriep, maakten we kennis met
Mr. SAUNDERS, de Engelse
reisleider, die ons in zijn land
verwelkomde.
Indruk
Tijdens een korte rondrit, in de
eigen bus, kregen we vast een
indruk van de stad Londen, zijn
woonwijken, niet mooi gebouwd,
zijn City, de werkstad met zijn
kolossale bankgebouwen, zijn
bankbedienden met bolhoed en
paraplu, de dubbeldekkers en
taxi's, die zo uit een T.V. film
geknipt konden zijn. Na de
Thames-bruggen overgestoken
te zijn, kwamen we in het West
end, het stadsgedeelte met de
regeringsgebouwen, het be
roemde Hyde Park, de waren
huizen en het vermaakcentrum.
Daar was ook ons hotel, het
BONNINGTON-HOTEL. waar
wij de volgende ochtenden ge
wekt zouden worden door het
kamermeisje, die zomaar bin
nenstapt: „GOOD MORNING,
your tea". Vooral voor onze
dames was dit natuurlijk een
verrassing, thee op bed te krij
genDe eerste avond werd
doorgebracht in „CAFE ROY
AL", waar een uitstekend diner
werd opgediend, en die beslo
ten werd met een rondrit, waar
bij wij de verlichting konden
bewonderen en wij onder één
van 's werelds beroemde klok
ken, de „Big Ben" stonden toen
deze 10 uur sloeg.
Geweldig
De volgende dag bracht ons
naar het hoofdkantoor van
„BIRDS EYE", de grootste
diepvriesonderneming ter we
reld en degenen onder ons, die
meenden, dat wij die tijd beter
voor iets anders konden gebrui
ken, waren later op de dag wei-
bekeerd. „BIRDS EYE" is een
geweldig bedrijf. Wij bezichtig
den de administratiegebouwen,
de proefkeuken, waar nieuwe
produkten uitgeprobeerd wor
den, de kantines, een woord,
dat veel te zwak is, de medi
sche afdeling en na een bezoek
aan de filmzaal, waar wij o.a.
een aantal T.V. reklamespots te
zien kregen en waar een
groepsfoto gemaakt werd, gin
gen wij aan de „Self-service"
lunch, waar wij onder het ge
not van een natje en een droog
je nader kennis maakten en ge
sprekken hadden met bijzonde
re mensen als Mr. MONK en
Mr. WEBB, de laatste een soort
verkoopdirekteur voor de ge
hele wereld, een fascinerende
man, die zijn toespraak aan
ving met de woorden: „Wij heb
ben dezelfde kleren aan en als
ik mijn glas ophef, denken wij
hetzelfde, maar als wij het zeg
gen, zeggen wij het anders, dan
is er iets fout in deze wereld
(something wrong in this
world)" en dan zijn speech op
bouwde op het thema:
„laten wij toch trachten elkaar
te begrijpen"
„laten wij langzaam en duide
lijk praten".
Enfin, de tijd vloog om en na
dat de dames verrast wa
ren met een origineel WEDGE-
WOOD asbakje, de heren on
derscheiden met de „BIRDS
EYE" das en na het, met En
gelse humor doorspekte, dank
woord van de Heer Pieters na
mens A.H. uitgesproken, zaten
wij weer in de bus, die ons af
zette in Oxford street, het win
kelcentrum van Londen, De eni
ge opdracht was om 's avonds
om 8 uur bij het hotel weer in
de bus te stappen. Ieder op eigen
gelegenheid hebben wij de win
kels bezocht, de etalages be
wonderd, een hapje gegeten,
gewandeld over TRAFALGAR
SQUARE en PICCADILLY-
CIRCUS.
Nachtclub
Het was heerlijk, we waren echt
uit, en dat waren wij ook de
tweede avond toen wij, weer ge
zamenlijk, een bezoek brachten
aan de „TALK OF THE
TOWN", Londens grootste
nachtclub, waar wty onder het
genot van een diner en rode
wijn een grote show zagen, een
non-stop programma tot half 1,
van zang, dans, wisselende ver
lichtingen en 3 orkesten, die
beurtelings van onder het po
dium te voorschijn kwamen of
r~
Voor de meesten van ons de
eerste luchtreis.
achter het toneel verdwenen.
De meesten van ons hadden na
tuurlijk wel moeite met de Ierse
T.V. artist, die een Engelse con
ference hield (een soort Toon
Hermans misschien). Zijn dia-
lekt, zijn woordspelingen, waren
voor ons niet te vertalen, maar
het moet wel goed zijn geweest
want Mr. SAUNDERS, onze
flegmatieke, gereserveerde gast
heer, lag enkele malen „zowat
onderde tafel" van het lachen.
Het was wel een latertje, toen
we na afloop, na nog een drank
je in het hotel, in ons bed kwa
men. De derde dag bracht ons,
na een bezoek aan de beroemde
Westminster Abbey en het was
senbeeldenmuseum van Mme.
Tussaud, in het restaurant van
DERRY en TOMS, waar de
laatste lunch op Engels grond
gebied uitstekend werd geser
veerd.
De tocht naar het vliegveld, de
formaliteiten daar, de start van
de BAC-111, het was allemaal
zo gebeurd, we hadden een vlot
te overtocht, en voor wij het
wisten zagen wij de lichten van
Amsterdam, rolden wij over de
landingsbaan en zaten wij in
Aviorama op Schiphol om bij
een laatste diner nog even na
te praten. Natuurlijk hebben wij
tijdens onze ritten door Londen
nog veel meer gezien, de palei
zen, de HORSE GUARDS, Scot
land Yard en Downingstreet 10,
het is werkelijk te veel om te
vermelden.
Ik wil ook niet nalaten onze
beide reisleiders, en niet te ver
geten de Engelse chauffeur, die
ons door het voor ons zo vreem
de verkeer loodste, te bedanken.
T aten wij ook even eerlijk zijn
■*-J wij kunnen ons als prijswin
naars natuurlijk wel op de borst
kloppen en wij hebben het dan ook
maar klaargespeeld om erbij te
zijn, maar laten wij goed beden
ken, dat wij nog zoveel diepvries
verkocht konden hebben.
Als wij niet de medewerkers wa
ren in een bedrijf dat Albert Heijn
N.V. heet, een bedrijf, dat voor
Iglo interessant genoeg was om
samen een dergelijke wedstrijd op
touw te zetten dan hadden wij dit
niet beleefd. En dit bedrijf A.H.
is echt niet door ons alleen zo ge
maakt. Ik wil dan ook graag deze
reportage opdragen, in de eerste
plaats aan de drie echtparen, die
door bijzondere omstandigheden
niet meekonden en verder aan alle
medewerkers van hoog tot laag,
die samen ons bedrijf deze „naam"
gegeven hebben.
Entebbe in Uganda. In de
plaats Busoga werd een coöpe
ratieve fabriek bezocht, waar
de koffiebessen verwerkt wor
den, van de koffie die door de
bevolking zelf verbouwd is.
De arbeiders, die in deze fa
brieken werken, leven on
der zeer eenvoudige omstandig
heden. Hun woningen zijn lemen
hutten of hokken met een dak
van golfplaten. Het loon van
zo'n arbeider is voor een nor
male werkweek plm. 12,
plus een zakje mais! Dit be
drag is echter niet met onze
levensstandaard te vergelijken.
De heer IJskes kocht bv. van
een vrouw 6 trossen versge-
plukte bananen voor 30 centen.
De bewerking van koffie be
staat in grote lijnen uit: schil
len, sorteren en eventueel fer
menteren en wassen. Dit ge
schiedt in grote afvloeiingska
nalen. Tenslotte wordt de kof
fie gedroogd, in de zon op roos
ters of, indien aanwezig, door
middel van een machine. De
manier van drogen door moe
der natuur is echter beter. In
dit land werd de groep door de
minister van landbouw ontvan
gen. De plantages dateren daar
van 1900. Er was toen wel
reeds bevolkingskoffie. De ex
port van Uganda-koffie heeft
zich van het begin van de ja
ren 60 tot 1967, vervijfvoudigd!
Op 27 januari ging de reis
verder per Dakota naar
Nairobi, de hoofdstad van Ke
nya en met een landrover
naar Moshi in Tanganyika.
Het laatste deel ging door de
wildernis over een afstand van
170 mijl. De paspoorten-kontro-
le was zeer streng. In dit land
werden ook weer vele kontak
ten gelegd, fabrieken bezocht
en verschillende soorten koffie
geproefd. De heer IJskes had
De heer Ifskcs toont een grote
koffieleester
consumentenverpakking
uit Uganda.
echter opgemerkt, dat Tanga
nyika in alle opzichten verder
is dan in Uganda. In dit land
wordt alles beter en weten
schappelijker georganiseerd.
Deze geweldige reis was zo bij
zonder interessant, omdat hij
daar voor het eerst koffie zag
groeien en maakte bovendien
daar nog kennis met een kof-
fiesoort, die de heer IJskes nog
niet kende. De koffieplanters,
die daar werkten waren over
wegend blank, o.a. Nederlan
ders, die in Indonesië gewerkt
hadden. Verder ontmoette de
heer IJskes daar een Zwitserse
koffieplanter, een tweede Al-
bert Schweitzer. Op zijn planta
ge heeft hij o.a. scholen en een
medische dienst gesticht.
Op 2 februari is men per
Fokker-Friendship ver
trokken naar Mombassa in
Kenya. In dit land werd plm.
300 jaar geleden de eerste Ro-
busta koffie geplant. In 1880
echter, werd er door Euro
peanen de Arabica koffie ge
plant. In deze havenstad lag
het schip „Serooskerk" van de
Holland-West Afrika lijn, die
juist balen koffie innam voor
Albert Heijn. Deze partij werd
door de heer IJskes geproefd.
De Holland-West Afrika Lijn
organiseerde een ontvangst aan
v.--,
In Flitsen willen wy gedu
rende het gehele jubi
leumjaar in ieder nummer
een kleine geschiedenis ver
tellen over iets dat in die 80
bedrijfsjaren gebeurde en
waarvan het nu nog leuk is
om het terug te vertellen.
Ditmaal vroegen wij de
Heer D. A. ter Wee
(adviseur van de directie)
naar zijn ervaringen en
hij liet ons de maquette
zien van zijn ouderlijk
huis, het pand dat destijds
Oostzijde 81 was.
Een foto van de achter
zijde ziet U hierbij
Het in het midden uit
springende gedeelte was
de Zaankamer ook wel
.luchthuis" genoemd.
Het woord lucht is waar
schijnlijk afgeleid van
,,licht" omdat men naar
alle kanten over de Zaan
kon uitkijken en het door
de vele ramen zeer licht
was.
I Aan de linkerzijde ziet U
de keuken van de fam.
Ter Wee. ,,Een ontzet
tend grote keuken," zei
j de Heer Ter Wee ons.
„Deze keuken werd op
een bepaald moment ge
huurd door de Heer Al-
bert Heijn.
Toen ik 16 jaar was
speelde ik bijna iedere
dag met Gerrit, de zoon
van Albert Heijn
De Heer Heijn was in de
gehuurde keuken begon
nen met in een oventje,
koekjes te bakken.
Ik kan mij herinneren dat
ik als jongen vaak zorgde
dat één van de ramen niet
werd gesloten, 's Zondags
na kerktijd slopen Gerrit
en ik dan door het raam
naar binnen en maakten
samen een „degie". In de
oven die 's zondags altijd
nog warm genoeg was
bakten wij dan koekjes.
boord voor het gezelschap.
Onze koffie-expert ontmoette
daar aan boord een passagiere,
die uitsluitend A.H.-koffie
dronk. Zij had daartoe een hoe
veelheid blikken koffie meege
nomen en de hofmeester moest
hiervan speciaal haar kopje
koffie zetten! Of de heer IJs
kes, toen even glunderde! In
Kenya bezocht het gezelschap
een kleine estate van ca. 1
acre. Hierop werkt het gehele
gezin mee. Op een acre van zo'n
estate groeien plm. 537 strui
ken, met een opbrengst van 350
tot 400 kg. In Kenia werd de
groep door de minister van
Landbouw in het Parlements
gebouw ontvangen. Op deze
ontvangst vernam de heer IJs
kes vele wetenswaardigheden,
nl. dat Kenya de 4e koffiepro
ducent ter wereld is, thee is
iets minder belangrijk. Op
211.000 acres wordt de koffie-
struik verbouwd, hiervan is
79.000 acres in handen van Eu
ropeanen, terwijl het restant
is verdeeld over 250.000 Ke-
nyanen. Deze kleine planters
zijn lid van plm. 160 coöpera
ties. Het internationale gezel
schap zag o.a. nog een film
over de ontwikkeling van Kenya
en een Research Station. De
goede kwaliteit van de Kenya-
koffie is o.a. het resultaat van
de werkwijze van dit R-station.
Nederland staat er bijzonder
goed op bij de regering
van Kenya, omdat er veel Ne
derlanders meewerken aan de
ontwikkeling van dit land en
er verscheidene Kenyanen stu
deren aan de tropische land
bouwschool te Deventer en
onze Landbouw Hogeschool te
Wageningen. De indruk van de
heer IJskes was, dat deze zeer
grote, maar dun bevolkte lan
den een goede toekomst tege
moet gingen. De bevolking
leeft er gelukkig, al zou een
eenvoudige arbeiderswoning in
Nederland daar een villa zijn!
In deze drie landen woont een
prettige bevolking, waar de
„samenleving" nogal los is en
meisjes van 12/13 jaar reeds
„getrouwd" en moeder zijn.
Maar ook in deze landen gaat
de jeugd sneller met de moder
ne tijd mee. Een voorbeeld
hiervan was, dat de koffiebes
sen eerst op de grond gesor
teerd werden door vrouwen,
die dan ook op de grond zaten.
In moderne fabrieken heeft men
nu transportbanden en de ar
beidsters kunnen op stoelen
zitten, wat natuurlijk veel lich
ter werkt. De oudere vrouwen
blijven dit werk echter op de
grond doen! De temperatuur
was er voor de heer IJskes wel
uit te houden. Tot slot van dit
gesprek gaf hij de wens te ken
nen, dat hij ook nog eens een
kijkje in Zuid-Amerika zou
kunnen nemen, om daar de kof
fie cultuur te leren kennen. Als
dasspeld draagt de heer IJskes
een gouden koffieboontje uit
Kenia!
voor de blijken van belangstelling
door direktie en personeel na het
overlijden van haar echtgenoot:
mevrouw A. Kuyt-Miedema.
Voor de attenties en geschenken,
ondervonden bij zijn veertigjarig
zakenjubileum: de heer J. A. van
Leuverden.
Voor de grote belangstelling en
vele cadeaux bij zijn 25-jarig za
kenjubileum: de heer P. Gruys.
Zo speelden wij hele
middagen in de verlaten
bakkerij, niet wetende dat
de Heer Gerrit later nog
zovele jaren mijn baas
zou worden."
