Oostzaan
75 jaar geleden
Trots
en
Dankbaar
Pioniers
Ontwikkeling
Met tijd mee
Samen werken
aardering
V ertrou'wen
De stopflessen met zuurtjes, de antieke weegschaal
op de toonbank, de houten beugel aan de zoldering
met puntzakjes in verschillende maten en soorten, de
hond en de hondekar.... ze zijn allemaal verdwenen.
Zo is het met zovele dingen; ze zijn er eenvoudig
niet meer, weg, opgeruimd door wat de tijd aan
nieuws bracht in de loop van tientallen jaren. Zo is
het in Oostzaan en overal, maar Oostzaan daar
gaat het om.
Want da&r stond die antieke weegschaal en daar hingen
de puntzakjes aan de zolder. Daar reed ook de kar met
de hond eronder en de heer Albert Heijn erop. Met zijn
kruidenierswinkel op de hoek van de Kerkbuurt en het
voormalige Weerpad (nu Kerkstraat) als uitgangspunt,
ging hij zó de boer op teneinde „comestibles en grutten"
aan de man, of liever: aan de vrouw te brengen. Met kar
en hond trok hij erop uit, maar eveneens en dat is
bekend met de boot.
Oostzaan was en is nog steeds een uitermate waterrijk
gebied met ontelbare sloten en vaartjes, echter met dit
verschil, dat nu (anno 1962) het verkeer de meest ge
bruikelijke weg volgt en zich over het land beweegt,
terwijl in vroeger jaren het water de aangewezen plaats
was om zich van het ene punt in het dorp naar het
andere te begeven. Vandaar de boot van Albert Heijn.
Water, water en nog eens water en land er tussen in,
dat was en is het kenmerk van Oostzaan. Oostzaan, dat
wil van zuid naar noord zeggen: Zuideinde, Kerkbuurt,
Noordeinde, De Haal en De Heul. Een lange streep met
AH-FLITSEN
huizen aan weerskanten, en vooral vroeger: voor elk
huis een bruggetje. Slechts hier en daar een zijweggetje
zoals het Stijfselmakerspad, een naam die herinnert aan
de stijfselfabrieken, die daar eertijds hun schoorstenen
lieten roken.
Die schoorstenen zijn verdwenen, net als de molens,
waarvan er drie op een rijtje stonden, „De Waker", „De
Slaper" en „De Dromer". Een stel wiekendragers, dat
55 jaar geleden werd vervangen door een gemaal.
Water en nog eens water. Eens moet Oostzaan bekend
hebben gestaan om de helderheid van zijn water. Dat
was de tijd al heel lang geleden van de wasgoed-
blekerijen.
Wat is er nog meer verdwenen? O ja, de Oostzanerboot,
die mens, vee en goed naar Amsterdam vervoerde: boe
ren ondermeer, die hun melk in de hoofdstad gingen slij
ten, meegevoerd in die merkwaardige taps toelopende
emmers, „stadsemmers" genaamd. Dit waren de kosten
van een tochtje naar Amsterdam: 7% cent enkele reis
en 12 cent retour.
Verscheidene leuke klapbruggetjes hebben het veld moe
ten ruimen voor veelal uit staal geconstrueerde gevallen.
En met die bruggetjes verdwenen aanduidingen als
„Hondewagens stapvoets", vlakbij de winkel van Albert
Heijn bijvoorbeeld, waar ook de kibbelaarsbrug was te
vinden. Zoals de naam al enigszins zegt: plaats van
samenkomst voor wie een genoeglijk buurpraatje in de
open lucht op prijs stelde.
Er is nog heel wat meer verdwenen in Oostzaan, zelfs
uit De Haal en De Heul, hoewel het dorp daar nog het
meest zijn landelijke karakter heeft bewaard. Daar staat
ook nog steeds het stationsgebouw, waar al sinds jaren
geen enkele personentrein meer stopt op de route van
Zaandam naar de marktstad Purmerend.
Oostzaan is veranderd. Het dorp, waar familienamen
als Schaft, Taams, De Dood, Lust en Keizer zo sterk
vertegenwoordigd zijn, is wat men noemt met zijn tijd
meegegaan. De wegsloot is op vele plaatsen gedempt,
Weerpad is Kerkstraat geworden, er zijn tal van straten
bijgekomen en in het centrum bij de kerk heeft zich een
kom van nieuwbouw gevormd. De molens behoren tot
het verleden en de Oostzanerboot is uit de tijd.
Oostzaan is gegroeid en groeit nog steeds, zoals een
levensvatbare gemeente behoort te groeien. Woonden
er in 1887 75 jaar geleden dus zo'n 2900 mensen,
thans is het aantal tot 5500 gestegen.
Maar helaasHelaas gaat Amsterdam annexeren en
zal Oostzaan een belangrijk deel van zijn grond en be
volking aan de grijparmen van de hoofdstad moeten
prijsgeven. Een gang van zaken, die door de Oostzaners
wordt aangeduid met de term „aderlating".
Zo zal er wel weer het een en ander gebeuren in en
met Oostzaan. Er zal ook wel het nodige komen en er
zal ook weer wat verdwijnen, zoals de puntzakken voor
suiker en zout, de oude weegschaal en de hondekar,
zoals het hele interieur van de zaak, waarin Albert Heijn
driekwart eeuw geleden begon.
We zeggen met opzet „het interieur", want het pand
zelf bestaat nog steeds daar in de Kerkbuurt. Het is een
filiaal geworden, gemoderniseerd en van binnen totaal
veranderd, maar het is nog altijd een stukje van Oost
zaan.
Op het eind van de vorige eeuw werd deze charmante foto gemaakt van de heer A. Heijn Sr. en zijn echtgenote met
hun drie oudste dochters voor de winkel in Oostzaan
Met trots worden wij vervuld, als we
terug zien op de afgelopen 75 jaar.
Trots, omdat zakelijk inzicht, gepaard
aan doorzettingsvermogen, durf en on
dernemingszin ons bedrijf hebben ge
maakt tot wat het nu is. Zijn het niet
dezelfde eigenschappen, die nu opnieuw
van ons allen worden gevraagd Van
ons allen, omdat in deze tijd het tempo
razend hoog ligt en nieuwe problemen
opdoemen, die met de middelen van
voorheen niet meer opgelost kunnen
worden.
Internationale concurrentie, spanningen
op de arbeidsmarkt, beperkingen op de
bouwmarkt, de snelle ontwikkeling der
wetenschap waren geen zaken, waarmee
men zo'n 50 jaar geleden z'n hersens
behoefde te pijnigen. Toen waren het de
pioniers onder de zakenlieden, die de
stoot gaven tot de ontwikkeling, welke
vele grote bedrijven deed ontstaan. Nu
zijn het de mensen die wetenschap en
ervaring koppelen en die met een team
van enthousiaste medewerkers voort
bouwen aan wat eens het werk van de
pioniers was.
Midden in deze ontwikkeling vieren wij
ons 75-jarig bestaan. Ja er midden
inwant nü wordt van ons gevraagd
om met dezelfde moed, hetzelfde enthou
siasme en het zakelijk inzicht van onze
tijd voort te zetten, wat driekwart eeuw
geleden begonnen werd.
Wat is het nu, dat Albert Heijn ook in
deze tijd nog zo springlevend maakt en
waarom staan wij steeds in de voorste
gelederen van het Nederlandse bedrijfs
leven
Als U dagelijks Uw ogen de kost geeft
in ons bedrijf, is het antwoord duidelijk.
Ons bedrijf is met zijn tijd meegegaan,
beschikt over mensen, die gezamenlijk
op elk terrein van onze onderneming
deskundig zijn en die zo tezamen
bouwen aan de toekomst.
Samenwerking op ieder niveau, tussen
de man met 40 dienstjaren en de jonge
academicus, tussende chef en de specialist
in de produktic-bedrijven, tussen de be
drijfsleider en de organisatie-deskundige
in de filialen om maar enkele voorbeel
den te noemen, onder leiding van een
direktie, die haar medewerkers kansen
geeft en waardeert, die samenwerking
is het fundament van onze ontwikkeling.
Aan het bevorderen van deze samen
werking, waarop de verdere uitbouw van
ons bedrijf gebaseerd moet zijn, wordt
intensief gewerkt. Begonnen is met vele
discussiebijeenkomsten in kleine kring,
waarin de beginselen van het samen
werken aan de orde zijn gesteld.
Zelfontwikkeling en zelfdiscipline van
ieder, die leiding geeft, zijn noodzakelijk
wil iedere medewerker aan de snelle ver
anderingen in en buiten ons bedrijf het
hoofd kunnen blijven bieden.
Tegenover deze eisen staat echter, dat
er waardering is voor deze inspanning,
dat er hulp en steun is onderling en van
bovenaf bij het vervullen van de dage
lijkse taak en dat vernieuwingen op het
eigen terrein mede tot stand komen door
degene, die er zelf het nauwst bij be
trokken is.
Natuurlijk willen wij het allemaal nog
beter, nog sneller en met nog meer re
sultaat, maar als we af en toe de balans
opmaken van hetgeen bereikt is, zien
we ons toch elk jaar weer een stap voor
uit gaan.
Ons werk is een deel van ons leven en
een bijzonder groot deel. Waardering
voor ons werk en vertrouwen in de toe
komst maken dat we tevreden en geluk
kig zijn maar meer nog... het betekent
dat we met onze mede-werkers een sa
menleving scheppen, waardoor Albert
Heijn een gezond en levenskrachtig be
drijf blijft, dat bij kan dragen tot meer
welvaart tot „beter leven".
