Arnhem, Drieslag, vierde feest
Vuilnisman
in hart en nieren
Enkele vluchtige indrukken uit Biak
j6
104 Bed. W. Hoogendoorn 22-10
593 Mej. M. A. P. Daems 22-10
528 B.L. B. Hey stek 29-10
De soldaat T. Lolkema, de schrijver van dit artikel, en zijn collega, de
sld. H. Busman, controleren hier het wasgoed in de linnenkamer.
Biak, 26 augustus 1961
Door de scheepsomroep-installatie knettert de stem van de
wachtcommandant, die op prettige, maar besliste toon aankon
digt, dat hij ons een Goede morgen" wenst en tevens de juiste
datum aangeeft. Bovendien en dat met een zeker sarcasme
vertelt hij dat het reeds kwart voor zes is, dus de hoogste tijd
om op te staan. Op dat punt ben ik het helemaal niet met hem
eens en bewijs dat door me nog eens lekker om te draaien.
waar. Ik zal U uit de droom hel
pen. Ik ben n.l. in militaire dienst
bij de Koninklijke Luchtmacht en
met de boot, welke nu als lege
ringsschip dienst doet, zijn wij ook
uit Nederland vertrokken naar
Biak, een eiland behorende bij Ne
derlands Nieuw-Guinea.
Het toeval wil, dat op deze boot
ook een wasserij aanwezig
waar de was voor alle luchtmacht
schema, en weer anderen gaan
wat sporten, 's Avonds na het eten
gaat iedereen zijn eigen gang.
Meerdere malen per week is er
film aan boord. Meestal oude
films, maar als je hier een tijdje
zit, ga je die zelfs mooi vinden.
In de kota, het stadje Biak, zijn
wat Chinese toko's en wat eethuis
jes. Zelfs zijn er een paar biosco
pen. Deze zijn gelijk met de „wes
terse beschaving" hier geïmpor
teerd. In het marinekamp, niet
ver van onze steiger, is een open
lucht bioscoop, waar het in de
avondkoelte heerlijk is om naar
een film te kijken.
Met de Papoea-bevolking kunnen
we heel goed opschieten. Vooral
de Biak-Papoea is leergierig. Zij
worden dan ook veelal, na een op
leiding, over heel Nieuw-Guinea
uitgezonden. Dit mede door het
feit, dat zij een zeker overwicht
hebben op hun rasgenoten.
Zij hebben een opvallend goed ge
voel voor techniek, al ligt hun
werktempo ver beneden dat van
de Europeaan. Maar dat is niet
verwonderlijk. Ten eerste is het
helemaal niet goed om in dit hete
klimaat vlug te werken en ten
tweede wordt van hen in een zeer
korte tijd datgene verlangd, waar
de Europeanen eeuwen over heb
ben gedaan. Ik kan daar alleen
maar diepe bewondering voor heb
ben. Deze mensen zijn zó ver-
Dan komt de Sergeant van de
week aan m'n sponde met thee en
beschuit of potlood en papier.
Meestal het laatste. Met een nog
zoete droom in mijn achterhoofd
sleep ik mij naar de wasgelegen
heden, teneinde met twee vingers
de slaap uit m'n ogen te verwij
deren. Dan razend snel aankleden
en vlug naar de eetzaal om niet
de hond in de pot te vinden. Na
het derde kopje thee begin ik wat
„bij" te komen. En zo verdwijnt
een ieder naar zijn werk.
Na deze korte inleiding zult U
waarschijnlijk de mening zijn toe
gedaan, dat hier sprake moet zijn
van een verhaal wat zich afspeelt
bij een onderdeel van de Marine
of Koopvaardij. Niets is minder
620 en
5- 9:
6- 9:
7- 9:
Indien U mei de boot Fak-Fak nadert heelt U een prachtig gezicht op dit
plaatsje.
trouwd met ieder nieuw snufje op
technisch gebied.
Als voorbeeld moge misschien het
volgende dienen: Toen de Lucht
macht op Biak kwam, gingen er
ook straaljagers vliegen. U weet
zelf wel wat voor angstaanjagen
de geluiden deze vliegtuigen ma
ken. Toen de Biakkers dit de eer
ste keer hoorden, vluchtten ze al
lemaal in hun huizen, maar na
een paar dagen was dit geluid
voor hen een gewone zaak.
Men stond eveneens versteld toen
de Luchtmacht ging zweefvliegen.
Dat was toch onmogelijk, om zon
der geluid te maken in de lucht
te zweven, dat kon alleen een vo-
24- 8: M. v. Langen, fil.
W. Schinkel
25- 8: J. F. Houthuys, fil 619 en
J. C. v. Tiel
26- 8: J. H. v. d. Beid, fil. 53 en
J. J. Ridder
29- 8: Til. v. Pelt, fil. 546 en H.
Vlaanderen
31- 8: G. Th. Sclieelings, fil. 703
en Th. M. Hurkmans
A. K. Boer, fil. 276 en J.
W. H. Vunderink
J. Collaris, fil. 513 en J. v.
Sprakelaar
v. Nieuwenhuizen, fil.
636 en G. de Leeuw
R. Haak, fil. 532 en P. van
der Ree
S. Prins, fil. 640 en G. Bo-
deweg
Dorp, fil. 505 en F.
Landsman
7-9: T. Veenstra, fil. 639 en L.
de Jong
9-9: S. A. A. Korsman, fil. 550
en T. Ruyg
C. K. Kruit, fil. 597 en M.
Stok
14- 9: P. Verhoeven, fil 703 en
R. v. Haaster
14- 9: L. Vinke, fil. 114 en S.
Dieleman
14- 9: W. Boon, fil 538 en E. Ko
per
15- 9: A. v. d. Heyden, fil. 128 en
B. v. Klink
K. Dorsman, fil. 702 en K.
Sterkenburg
20- 9: J. Korenian, fil. 52 en J.
Groenendaal
22- 9: W. v. Roon, fil. 635 en J.
C. Marijt
22- 9: J. Aarten, fil. 227 en N. v.
d. Voet
A. Kok, fil. 544 en N. Ede-
lenbos
N. Kuin, res. chef en R.
Kramer
Th. Schiffers, fil. 594 en
H. Born
Smelt, fil. 529 en D.
Methorst, fil. 110
A. Hafkamp, fil. 49 en B.
Harmsen
6-10: L. Tillie, fil. 161 en L. Bak
militairen op Biak wordt gedaan.
Het is in deze wasserij waar ik
nu een groot deel van mijn dienst
tijd doorbreng. Het is een bijzon
der warm baantje, vooral hier in
de tropen, maar zoals alles, went
ook dit na verloop van tijd.
De wasserij is gesplitst in twee
delen, de eigenlijke wasinrichting
en de perserij. In de eerste pleeg
ik mij verdienstelijk te maken.
Iedereen moet de was, die hij in
levert, genummerd hebben, en het
frappante is nu, dat ik de meeste
mensen niet van naam, maar wel
van wasnummer ken. Wij werken
meestal in twee ploegen, zodat we
aan de militairen twee keer per
week schoon wasgoed kunnen af
leveren.
Als ik 's morgens gewerkt heb, is
mijn dienst om 13.00 uur afgelo
pen. Daarna gauw naar de eetzaal
om achter de rijstmaaltijd te krui
pen. Deze bestaat doorgaans uit
droge witte rijst, wat groente,
uien en gebakken marinier, dat is
een niet te definiëren vleesmen
gelmoesje. Daarbij krijgen we dan
nog een katjansausje, sambal en
ketjap. Soms ook wat kroepoek.
Voorwaar een meesterlijk eten.
's Middags is er van 14 tot 16 uur
rust aan boord. De één gaat wat
slapen, de ander zwemmen en een
derde gaat liggen zonnebaden, het
z.g. bijwerken van zijn kleuren-
13-
Ook deze Waiparikrijgers op oorlogspad zijn onderdanen van ons koninkrijk.
Ze leven echter niet in de omgeving van Biak maar in het binnenland nabij
de bekende Baliem-vallei.
Fil.
559 Bed. Th. Janssen 1-10
165 Mevr. C. M. v. d. Corput-
v. Rijsberg 1-10
627 Bed. A. H. Zeen 15-10
513 Bed. H. Zandstra 15-10
536 Bed. J. Schouwenaar 15-10
104 Bed. W.
16-
27-
27 -9
4-10:
4-10:
Bedrijfsleider B. A. J. Esters herdacht op 5 oktober j.l. het feit dat hij 25 jaar
onze dienst trad. Hier ziet U de jubilaris en zijn gasten voor het
geleden i
filiaal.
Zover zullen velen van ons het
hun hele leven niet brengen, want
uiteindelijk hebben de meesten
van ons hun beroep reeds gekozen
maar vuilnisman zijn is eigenlijk
voor ons allen een morele neven
taak. Wist U dat?
Tegen deze neventaak wordt van
bedrijfszijde geen bezwaar ge
maakt, want wij bedoelen hier de
taak die wij allen hebben, n.l. het
schoonhouden van wegen, straten
enz.
Momenteel wordt een landelijke
aktie gevoerd tegen de vervuiling
van dorpen en steden waarvoor
via radio en televisie reeds veel
aandacht werd gevraagd. Aan het
verzoek van het Centraal Propa-
I ganda Depot van deze aktie om
een plaatsje in Flitsen in te rui
men willen wij gaarne voldoen,
hoewel ons dit haast overbodig
lijkt.
A.H. medewerkers en medewerk
sters weten toch immers van na
ture wat „opgeruimd staat net
jes" betekent! Iedere dag opnieuw
moeten wij immers gezamenlijk de
winkel, het magazijn enz. schoon
houden.
Toch zijn er nog steeds magazij
nen, koffiekopjes, vloeren in kan
tines, trottoirs, rondom de zaak,
dieenfin U weet het wel,
en wie de schoen past trekke hem
aan.
Voor hen willen wij daarom nog
eens die drie woorden herhalen:
nl. „Opgeruimd staat netjes!"
gel. Men was er binnen zeer korte
tijd mee vertrouwd. Ik ben er niet
zo zeker van of Floris de Vijfde
dit na een paar keer ook zo ge
woon had gevonden.
Natuurlijk is met deze „westerse
beschaving" ook veel narigheid
meegekomen. Zo hebben zij ook
reeds kunnen ondervinden wat de
uitwerking is van het overmatig
gebruik van sterke drank.
In bijna ieder kampong-huisje, dat
op het lichtnet is aangesloten,
staat 's avonds een knots van een
radio als bezeten te brallen.
Men is ook gek op bromfietsen
met veel glinsterwerk. Het nozem-
dom begint ook hier zijn kop op
te steken, maar niet zozeer bij de
Papoea-jeugd. Kuituur is hier bij
zonder schaars. De Papoea heeft,
in tegenstelling tot de andere oos
terse landen, geen eeuwenlange
kunstuiting achter zich staan. De
kunstvoorwerpen die men hier dan
ook kan kopen zijn grotendeels uit
Japan geïmporteerd, zien er goed
koop uit maar zijn schrikbarend
duur. De verhalen doen de ronde,
dat de Biakkers vroeger zeerove
rij hebben bedreven.
Landbouw wordt op Biak weinig
uitgeoefend. De bodemgesteld
heid leent zich daar ook niet al te
best voor. Van gouvernements-
wege wordt veel gedaan om de
bevolking het bewerken van de
grond bij te brengen. Daarvoor
heeft men proeftuinen aangelegd
op een vruchtbaar stuk land, waar
de bodem bestaat uit vette, rode
Daar worden proeven ge
nomen met diverse soorten gewas
sen. Koffie- en cacao-plantjes
staan zich te verdringen, omdat er
geen afname is in Biak. De ouders
en voorouders hebben deze plan
ten nooit op hun velden gehad, dus
waarom zouden zij het dan wel
doen? Maar ook dit moet de tijd
leren.
Dit waren dan zo in het kort eni
ge indrukken van Biak. Als men
oog wil hebben voor de tropen-
pracht, dan is die ook hier te vin
den, maar ga het niet vergelijken
met het voormalige Nederlands-
Indië, want dan komt U bedrogen
uit.
T. LOLKEMA.
Fil.
616 Bed. H. M. A. Beeris 2-10
511 Mej. W. H. M. de
Groot 4-10
134 Bed. E. G. Faasse 5-10
110 Mej. M. Knuist 5-10
707 Mej. S. G. M. Haarsma 5-10
702 Mej. A. C. A. Verdonk 5-10
7703 Mej. N. de Boer 5-10
616 Bed. A. L. Vries 10-10
707 Mej. J.C. de Wit 12-10
612 Mej. M. H. P. Spee 12-10
569 Mej. H. T. Sprengeman 14-10
614 Mej. H. G. M. Jansen 15-10
634 Mej. M. S. M. Kom 19-10
252 Bed. C. de Vos 19-10
126 Bed. A. A. P. Vilder 19-10
212 Mej. C. E. C. Gee-
rinkx 19-10
546 Mevr. E. Munstra-
v. Dijk 19-10
195 Mej. P. W. Kersten 21-10
522 Bed. J. Vestering 22-10
650 Bed. G. v. Dntenen 25-10
705 Mej. J. M. Klopstra 26-10
705 Bed. J.C. v. Kleij 26-10
02 Slager J. Maan 26-10
502 Mej. G. B. Daniels 26-10
557 Mej. G. J. Rijnders 26-10
125 Mej. H. S. Zwart 27-10
227 Bed. G. Schot 31-10
653 Bed. M. M. J. v. d.
Lubbe 31-10
Een brief van collega T. Lolkema uif Nieuw-Guinea
