gelukt was, en zijn eerste stelregel
luidde: ‘Prima waar, groote om
zet, kleine winst’. Direct daarna
volgde: ‘Arm én rijk kunnen bij
mij hun inkoopen doen’. Hij
deed met name zijn best om rijk
te lokken - niet door van de
daken te schreeuwen dat hij de
allergoedkoopste was, wat hij
ook wel een beetje deed, maar
door zijn kwaliteit te benadruk
ken en tegelijk een overtuigend
argument te leveren om die kwa
liteit bij hem te komen kopen.
Hij schreef: ‘Wie persoonlijk en direct geld wil besparen en prima waar ontvangen,
koopt bij mij. Bedenkt, dat te duur kopen van consumptieartikelen is: Geld met
moedwil wegwerpen.’40 Dat hij met deze aanpak een risico nam, liet vader Jan hem
tijdens de opening weten door hoofdschuddend te voorspellen dat het mis zou
lopen met de zaak.41
Maar eenmaal op weg wist Albert klaarblijkelijk wat hij wilde. In 1896
- toen ook de Bossche grutter P. de Gruijter Zn in Utrecht een eerste stap op weg
naar een filialennet zette - opende Albert een winkel aan het Fnidsen in Alkmaar.
Bij die gelegenheid gaf hij elke klant een Deventer koek, waaruit blijkt dat hij zich
inmiddels ook tot het cadeaustelsel had bekeerd. Twee jaar later startte hij een zaak
in kruideniers- en grutterswaren aan de Koningstraat in Den Haag en probeerde hij
meteen iets nieuws: een sigarenwinkeltje op de Haarlemmerdijk in Amsterdam,
waar de klanten bij hun aankopen lootjes kregen die kans gaven op een rijwiel.42
In al deze zaken benoemde hij oudgedienden uit Oostzaan, die hij uitgebreide
instructies meegaf om een breed publiek te kunnen ontvangen. Zijn chefs moesten
bovenal ‘correct’ zijn; tegemoetkomend en tegelijk bescheiden. Terwijl bijvoor
beeld het personeel van Simon de Wit nauwelijks tijd kreeg om met de klanten te
praten, zo snel werd er omgezet, werd de bedienden van Albert Heijn uitdrukkelijk
geleerd wat zij wel en niet mochten zeggen. Zijn inzichten in deze zou Albert als
volgt vastleggen:
‘Stel tegenover de klanten de voortreffelijkheid van uw eigen firma in
het licht, maak echter niet uw concurrentie zwart en geloof ook niet
alles, wat men u over haar vertelt.
REVOLUTIE IN OOSTZAAN
37
1
In 1895 begint Albert Heijn met zijn expansie: het eer
ste filiaal in Purmerend. Een kruidenierswinkel voor
iedereen.
