316
TOPS NEVER STOPS
Een Italiaanse boerenjongen ging in 1920 met zijn ouders naar Amerika en werd met
nauwelijks meer dan de lagere school tweemaal eredoctor én de naamgever van een
museum voor moderne kunst, via de kruideniersbranche.65 Het begin van deze
opmerkelijke carrière lag in Niagara Falls, Amerika’s eigen wereldwonder. Armand
Castellani moest hier op zestienjarige leeftijd zijn overleden moeder vervangen in
het kruidenierszaakje van zijn vader. In 1946 begon Armand voor zichzelf, met niet
veel meer dan zijn Italiaanse charme en het aangeboren optimisme van de winke
lier (de deur gaat iedere dag weer open). Samen met zijn broer Alfred bezat hij in
1951 twee Big Bear Markets in Niagara Falls, waar naast kruidenierswaren ook vlees
te krijgen was. Broer Alfred kwam nog in hetzelfde jaar te overlijden, waarna stad-
pakket voor 160 miljoen gulden door Credit Suisse voor Ahold gekocht. Vijf dagen
later werd de transactie publiek gemaakt, wat voor de onkundig gebleven Albada
Jelgersma aanleiding was tot een scheldkannonade en een juridische procedure
tegen Schuitema. In mei 1989 oordeelde de rechter dat Schuitema geen enkele
blaam trof, omdat Unigro in de genoemde brief geen oorzakelijk verband had
gelegd tussen de verkoop van zijn aandelen en een fusie met Schuitema. Ahold kon
doorgaan met de verwerving van nieuwe aandelen. Nog in dezelfde maand kreeg
het Zaanse concern acht procent in handen en in maart 1991 nog eens negen pro
cent, waarmee het totale belang op 72 procent was gebracht. Daarnaast bleef 25 pro
cent in handen van een Schuitema-stichting (ckk Amersfoort); de rest zat bij parti
culieren.63
Hoe moest men nu verder? Vos wees er bij herhaling op dat Ahold geen
dochter had verworven, maar aandelen in een naamloze vennootschap die sinds
1959 aan de beurs was genoteerd. Bij Ahold had men eveneens nagedacht. De voor
beelden van Van Amerongen en Simon de Wit hadden aangetoond dat het geen zin
had om in een concern twee formules te beheren die op een verwant terrein actief
waren. Vroeg of laat zou men namelijk bepalen welke formule het beste scoorde,
om die vervolgens te gaan voortrekken. De enige oplossing was dat alles bij het oude
bleef. Dit was precies wat Vos wilde. Schuitema zou zijn ciooo Voordeelmarkt ver
fijnen tot Ciooo Versmarkt en bezat daarnaast nog de Spar Voordeelmarkt en de
kleinere ketens Kopak en Casper. Het resultaat dat hiermee bereikt werd was uit
stekend. Schuitema kon zijn omzet vergroten tot 3,6 miljard gulden en zijn markt
aandeel tot tien procent, terwijl zijn winkelketens zeker voor de helft actief waren
in gebieden waar Albert Heijn ook al gedijde.64 De slotsom was voor Ahold, dat
vanaf 1993 ook Schuitema in zijn balans opnam.
UM
