WW
GROOTVERBRUIK
Op 1 September 1989 werd AC-restaurants met zijn 1800 medewerkers zelf
standig. Vaco werd buiten deze transactie gehouden, evenals het sterrenrestaurant
‘De Hoop Op d’ Swarte Walvis’. Vaco kon worden ingeschakeld als huistraiteur van
Albert Heijn. En het succes van ‘d’ Swarte Walvis’ was te aansprekend om er afstand
van te doen - ook niet toen op nieuwjaarsdag 1994 een felle brand het interieur ver
woestte. Onder directeur Arie Siliakus is d’ Swarte Walvis binnen tien maanden
herbouwd.
nemen. Zwartendijk ging op zoek naar een koper en vond die uiteindelijk dicht bij
huis: de AC-directeuren Ed Bezaan en Rob Ruisch, aangevuld met Ted van Fulpen,
die samen met enkele beleggers de gevraagde 80 miljoen gulden op tafel konden leg
gen.33
Het afscheid van AC-restaurants werd deels goedgemaakt door de verwelkoming van
Grootverbruik Ahold - of verwelkoming; opbouw is een beter woord. Officieel was
men al bezig met de rechtstreekse bevoorrrading van instellingen, hotels en vakan
tieoorden sinds 15 juli 1942, toen Albert Heijn’s Groothandel het licht zag. Deze
Groothandel leidde jarenlang een sluimerend bestaan, totdat zij in 1962 onder de
juistere benaming ‘Grootverbruik’ onderdak kreeg in het distributiecentrum in
Zaandam.34 Vanaf dat moment werd de ‘buitenhuismarkt’ met zijn geheel eigen
sfeer eerst echt geëxploreerd.
De belangrijkste karakteristieken van die markt zijn zakelijkheid, vertrou
welijkheid en tegemoetkomendheid, in de letterlijke zin van het woord. Een chef
kok van een instelling komt niet naar een winkel toe om improviserend bood
schappen te doen; hij wórdt bezocht door een vertegenwoordiger met een proposi
tie en bestelt dan voor de lange termijn. Uiteraard gaat het daarbij om grotere ver
pakkingseenheden, die aan de deur moeten worden afgeleverd, tegen een bedui
dend lagere prijs dan in de winkels. Een winkelier zou hier wanhopig van worden,
maar de kunst van een grootverbruikleverancier is een dusdanige band met zijn
afnemers te kweken dat hij menu-adviezen mag verstrekken, zodat hij niet alleen
tot tevredenheid van de wederpartij hoeft te werken.
Omdat de buitenshuismarkt steeds groeide, volgde ‘Grootverbruik’ in de
jaren zeventig onder Gerrit Jan Heijn de trend naar toenemende commercialisering
en zelfstandigheid. In 1974 begon men met de levering van melk en groenten, wat tot
die tijd technisch onhaalbaar werd geacht.35 Eind 1980 betrok men voor het eerst een
eigen onderkomen in Breukelen. Op die locatie zou ook Grootverbruik Ahold
Export neerstrijken, een erfenis van het cateringbedrijf apco, die hulpgoederen aan
290