284
Een hoofdstuk apart vormde het milieubeleid, eveneens een onderdeel van het wen
senpakket van de momenten-consument. In 1982 was Albert Heijn met het fosfaat
vrije Albi-wasmiddel gekomen, vijf jaar later met scharrelvarkensvlees en weer twee
jaar later met ecologisch geteelde aardappelen en komkommers.23 Tussentijds werd
de strijd aangebonden met CFK’s, PVC, cadmium, chloor en schadelijke kleurstoffen.
Het ging hierbij in hoofdzaak om produkten die door anderen werden vervaardigd,
zodat honderden gesprekken in binnen- en buitenland nodig waren over dopjes,
drukwerk op etiketten, flessen, kratten en dozen. Eind jaren tachtig benaderde
Albert Heijn op eigen initiatief het Centrum voor Landbouw en Milieu met het ver-
vernieuwing van de kleur van de bankbiljetten en de cheques’.21
Het wachten beu besloot de Albert Heijn-directie in 1987 tot een proefsys-
teem dat met de Postbank en NCR was ontwikkeld: ‘Pinkas’ (op basis van de pin
code). Vanaf 1988 werd Pinkas in 25 filialen ingevoerd, waar het soms een kwart van
alle transacties overnam, ook al konden alleen de rekeninghouders van de Postbank
er gebruik van maken. Er volgde nog een gezamenlijke proef van de banken, de
overheid en de detailhandel in Woerden (1989 - 1992) met chipkaarten, maar de
banken wilden het bij die proef laten. In maart 1990, lanceerden de banken einde
lijk hun Beanet, op basis van magneetkaarten. Beanet leek een oplossing in te hou
den, zij het dat elke transactie 26 cent zou moeten kosten. Voor kledingzaken was
dat makkelijk op te brengen en benzinepomphouders kozen er in meerderheid voor
het bedrag door de klanten zelf te laten betalen. Voor levensmiddelenzaken was dit
laatste geen alternatief, maar ook het eerste niet: dat zou te duur worden. Het
Centraal Bureau Levensmiddelen en de Raad voor het Filiaal- en Grootwinkel
bedrijf eisten een kostenverlaging, en er dreigde een weinig verheffende patstelling.
Albert Heijn bv had inmiddels ervaren dat elektronisch betalen ook voor
de veiligheid van het eigen personeel onontkoombaar werd: tijdens een onthutsen
de overval op 14 mei 1990 op het filiaal in Oosterbeek waren twee medewerkers,
René Otten en Rob Hageman, om het leven gebracht en was een derde, Johan
Schoonderwaldt, zwaar verwond. In januari 1992, toen Beanet zijn standaardtarief
voor grootverbruik had verlaagd tot 19 cent, tekende Hille Bosma, economisch
directeur van Albert Heijn, onverwacht een overeenkomst met de bankorganisatie,
waarbij werd aangekondigd dat binnen drie jaar elektronisch betalen in alle AH-
supermarkten mogelijk zou zijn. Deze handelwijze ontlokte bij buitenstaanders veel
kritiek, maar kort nadat bedrijven als Vendex en Unigro eveneens tot Beanet toe
traden, konden de tarieven, waar het allemaal om begonnen was, andermaal zakken
tot 15 cent. Verdere verlagingen zijn waarschijnlijk nu Beanet gaat samenwerken
met de Bankgirocentrale en Eurocard Nederland.22
