I
begonnen aan een bezuinigingsproces dat hen in de ogen van de vaste clientèle
steeds onaantrekkelijker maakte. Utrecht ging dicht in 1964, Den Haag in 1967 en
Amsterdam in mei 1969. Bij die gelegenheid werd het resterende restaurantbedrijf
‘Albert Heijn Restaurants’ gedoopt.
In september 1958 was namelijk de American Lunchroom in de Kalver-
straat overgenomen, ook een bolwerk van oud fatsoen. Directeur Johannes van
Heuveln van Formosa oordeelde dat het tijd werd voor een andere aanpak, met
meer oog voor omzet en efficiëntie. De na de oorlog opgekomen Chinese restau
rants en patates-frites kraampjes leerden dat men zich niet alleen hoefde te richten
op de rijke, in de tijd zwemmende chique; ook handelsreizigers, huisvrouwen en
jonge mensen konden worden bereikt mits de sfeer wat minder exclusief was, de
bediening sneller en de vertering goedkoper. Vandaar dat op 17 december 1959 de
American Lunchroom werd veranderd in een American Corner, met daarin nieuw
voor Nederland een eetbar midden in de zaal, waar haastige mensen een kopje kof
fie of een tussendoortje konden nuttigen. Ook anderszins was de American Corner
een wonder van gemak: er liepen geen stramme obers rond maar vriendelijke
dames, die een ieder die een extra kopje koffie wenste gewoon uit een kan bij
schonken.30
Hierop voortbordurend was op 6 november 1961 in het Amstelveense
winkelcentrum een ‘Albert’s Corner’ opengegaan, waar een volgende stap in de
naoorlogse restaurantrevolutie werd gezet: plate-service, dus alles op een bord, wat
veel afwas scheelde. Meer nog dan de American Corner was de Albert’s Corner
afgestemd op gezinnen met kinderen, welke laatsten altijd de schrik van restaurants
waren geweest. Er waren speciale kindermenu’s verkrijgbaar en de menukaart
bevatte kleurenfoto’s van de gerechten, opdat deze eventueel konden worden aan
gewezen.31 Volgens dezelfde formule verrezen er restaurants in Leiden, Hoogvliet,
Utrecht en Enschede. En in november 1969 bood de tot Albert’s Corner omge
bouwde American Corner de nieuwste norm: complete zelfbediening.32 Maar om
kort te gaan, de Albert’s Corners trokken wel nieuwsgierigen maar geen habitué’s
en zij werden in 1974 afgestoten.
De ontwikkeling van de stadsrestaurants was gestart onder de oude
Gerrit; Ab Heijn wilde ook wegrestaurants opzetten, die toen nog nauwelijks in
Nederland bestonden. Het eerste wegrestaurant werd een initiatief van een garage
houder in Zevenaar, die de Shell en Albert Heijn met elkaar in contact bracht om
een combinatie van een autoservicestation en een eetgelegenheid neer te zetten. Dit
wegrestaurant, waarin beroepschauffeurs, gezelligheidseters en koffiedrinkers ieder
een eigen plek vonden, opende de deuren op 1 juli 1963, maar tegen die tijd had Ab
het plan opgevat voor een complete keten, waarbij overigens de bouwbeperkingen
220
