158
aan de ser voor commentaar was teruggezonden. In juni i960 stelde de SER daarom
voor af te zien van een algemeen levensmiddelenbedrijf en gewone kruideniers
slechts toe te staan hun bedrijf uit te breiden met waren die een zekere verwant
schap vertoonden met hun traditionele pakket. In het Vestigingsbesluit levensmid-
delenbedrijven, dat op 12 februari 1961 in werking trad, werden die ‘gemeen
schappelijke waren’ opgesomd: verpakte groenten, panklaar pluimvee, gesterili
seerde melk, zwak-alcoholische dranken, tabakswaren en drogisterij-artikelen.
Feitelijk betekenden alleen de verpakte groenten en tabakswaren een uit
breiding, want panklare kip en zwak-alcoholische dranken leverde de doorsnee
kruidenier al, terwijl de praktijk leerde dat de meeste leveranciers van gesteriliseer
de melk en drogisterij-artikelen botweg weigerden hun produkten via de kruide
niers af te zetten. Teleurstellend was bovendien dat er voor vers vlees en brood
geen enkele tegemoetkomendheid was betracht.
Niettemin kon Albert Heijn naar aanleiding van dit vestigingsbesluit in
een aantal filialen verpakt fruit en verpakte aardappelen gaan verkopen, zonder dat
een medewerker aparte diploma’s hoefde te halen.61 Voor andere produktgroepen
moest men nog specialisten inschakelen, en dat werd ook gedaan, zoals bleek bij de
achtste supermarkt die op 19 mei i960 aan de Westzijde in Zaandam ten doop werd
gehouden. Hier waren alweer vier winkels onder een dak samengevoegd: een krui
denier, een slager, een groenteboer én een drogist, bij wie de klant eenvoudige
geneesmiddelen, cosmetica en parfums kon krijgen. Ook voor het overige leek deze
supermarkt mijlen verwijderd van de werkelijkheid die met de vestigingswetgeving
werd geregeld. De klant hoefde er geen deur meer te openen! Bij de ingang beston
den in het geheel geen deuren, men trad binnen via een luchtgordijn. De deuren
van de slagerij zwaaiden automatisch open als men op een magisch tapijtje stapte
en nadat men langs een zelfrekenende kassa was gegaan, gebeurde hetzelfde met de
deuren van de uitgang, die bediend werden door een elektronisch oog. En nog een
nieuwigheid: een inpandige koffiebar met parkeergelegenheid voor boodschappen-
karretjes.62 Waar bleven de concurrenten?
