snoof Van Meer slechts vol verachting. Oom Gerrit had meteen de
pik op hem. Hij zei: “Zolang ik hier iets te vertellen heb, wordt Van
Meer nooit directeur.” Het werd een kwestie wie de langste adem
had.
Om het algemene peil van het management te verhogen stuur
de ik in de loop van een paar jaar zo’n veertig mensen naar de
m m m -cursus van Bernardo Trujillo, als eerste Van Meer. Terugge
komen zette Van Meer direct een betere opleiding voor het winkel
personeel op. Vroeger was het zo dat we alleen aan het laagste
niveau cursussen gaven, nu begonnen we met het hoogste niveau,
de bedrijfsleiders. Dit was overeenkomstig de wijsheid van de eer
ste Nederlandse management-consultant Ydo: “Als je een kerst
boom met echte kaarsjes aansteekt moet je bovenaan beginnen.”
Omdat de bedrijfsleiders de situatie rond de verswaren voortdu
rend in de gaten moesten houden, met het bijbehorende afprijzen,
afboeken en doordraaien, hadden zij een agressievere instelling
nodig. Van Meer had daarbij een goeie aan Cor Govers, die in hotel
Bouwes in Zandvoort de bedrijfsleiders in groepjes bijeenriep,
waarbij het er net zo gedreven aan toeging als bij Trujillo. Govers
liep ook stellingen omver die de bedrijfsleiders in elkaar hadden
geknutseld, hij sloeg op een vast tijdstip zijn aanwijsstok kapot en
hij hamerde op de grondregel dat geen vierkante centimeter van de
winkel onbenut mocht blijven. Na afloop waren veel bedrijfslei
ders zo geladen dat zij eigenhandig de koperen poten onder hun
winkelstellingen afzaagden, opdat er boven nog een plank bij kon.
Aansluitend konden we de bedrijfsorganisatie aanpakken. Ik
zal niet zeggen dat die organisatie een janboel was, maar er zaten
te veel dwarsverbanden in die extra werk veroorzaakten. Ook be
stond er nogal wat ruis door archaïsche toestanden. Zo hadden de
vrouwen van filiaalhouders tamelijk veel macht, hoewel zij niet bij
ons in dienst waren. Dit was een overblijfsel uit de tijd dat de fili
aalhouders met hun gezin boven de winkel woonden. Een ander
overblijfsel was Madame x. Zij was een anonieme klant die in niet
mis te verstane termen over bezoekjes aan winkels rapporteerde,
wat haar tot een soort kinderschrik voor de filiaalhouders maakte.
Madame x hoorde bij de ‘checks and balances’ van het kleine fami-
96
