First in, first out, een bedrijfsschool (waarmee we in 1951 zijn
begonnen) en dat wat we later de onvoorwaardelijke kwaliteitsga
rantie zijn gaan noemen. Het lag voor de hand dat Legerstee ook
self service omarmde.
Legerstee en ik reisden om te beginnen stad en land af om ons te
oriënteren. Wat we misten in de zelfbedieningszaken die we
bezochten was een zekere vrolijkheid en luchthartigheid. Sommi
ge mensen hadden tegen Van Woerkom als kritiek geuit dat zijn
zelfbediening te Amerikaans was, maar wij vonden haar juist niet
Amerikaans genoeg. Van Woerkom en zijn directe navolgers had
den eigenlijk alleen hun toonbank vervangen door gondola’s, zon
der de totale presentatie van de winkel te veranderen. Er hing een
even mistroostige sfeer als in de tijd dat alles met mondjesmaat
ging. Zelfbediening hoorde daarentegen de triomf over de karig
heid te zijn; vandaar het Amerikaanse, vandaar die vrolijkheid.
Gek genoeg hoefden wij voor dat laatste slechts naar ons eigen
bedrijf te kijken. De advertenties van Albert Heijn straalden sinds
jaar en dag vrolijkheid uit. De Boffie-reclame was wat dat betreft al
uniek, en na de oorlog had Maurits Aronson van Prad voor ons
volwassen cartoons gemaakt, waarop een Canadese soldaat en een
Nederlandse meisje met elkaar over ons spraken (“Yes, it’s Albert
Hain”).
Bij Pearks en Maypole had ik een inventaris gezien van metaal,
in plaats van het alom gebruikelijke hout. Na allerlei omzwervin
gen kwamen we terecht bij een fabrikant van winkelinrichting,
Parnail in Bristol, die voor ons zo’n inventaris kon maken. Metalen
gondola’s en stellingen waren niet alleen fris en hygiënisch, je kon
aan de voorkant van de schappen rails laten aanbrengen om prijs
kaartjes in te stoppen. Parnall leverde ook de open koelvitrine van
Hussmann. Open koelvitrines waren toen nog onbekend in Ne
derland, maar voor een zelfbedieningswinkel leken ze onontbeer
lijk. Legerstee en ik kwamen daarbij wel voor allerlei praktische
vragen te staan. Hoe hoog mocht de vitrine zijn, opdat mensen er
nog overheen konden bukken? Hoe diep, opdat mensen nog bij de
bodem konden komen? En hoe groot moesten de compressor en
het koelelement zijn? We zijn nog een tijd in de weer geweest met
64
