32
Mijn vader was in de fabriek in zijn element. Over Zaanse verhou
dingen gesproken: als hij er binnenkwam verwisselde hij direct zijn
colbert voor een gele stofjas, zijn werkdracht. Mijn vader had ooit
re
er
kv
lu
dl
ni
d.
Pl
hé
hé
to
ki
gr
w
a.
isc
»P
ja;
H
va
de
ee
w;
vi
er
la
gens het goed-eindejaarsprincipe: telkens als er aan het eind van
het jaar winst over was, werd er weer een afdeling aan vastgeplakt.
Mijn vader kon dat doen, heb ik later begrepen, omdat het nog
steeds betrekkelijk goedkoop was om zelf te produceren. Er was zo
langzamerhand ook een strategische reden voor, want Albert Heijn
kreeg steeds meer hinder van merkfabrikanten, iets waarvoor mijn
grootvader indertijd had gewaarschuwd.
Dit had alles te maken met macht. Na de Eerste Wereldoorlog
waren de merkartikelen definitief gevestigd, in de zin dat het
publiek er meer vertrouwen in begon te stellen dan in anonieme
producten, waarvan de kwaliteit niet was gegarandeerd. Merkfa
brikanten konden daardoor geleidelijk hun invloed uitbreiden. In
1928 hadden enkelen van hen met een groep importeurs de Fiva
(Fabrikanten en Importeurs van Verbruiks Artikelen) opgericht,
die met een eigen rechercheapparaat ging controleren of de winke
liers zich aan de door hen voorgeschreven prijzen, de beruchte ver
ticale prijsbinding, hielden. Een aantal merkfabrikanten had zelfs
als vast beleid om de groei van het grootwinkelbedrijf in te tomen,
zodat zij nooit sterke onderhandelingspartners tegenover zich
zouden vinden. Vooral tijdens de crisisjaren, toen veel kleine zelf
standigen zich noodgedwongen bundelden in inkoopverenigingen
en vrijwillig filiaalbedrijven, speelde dit. Er waren fabrikanten die
onomwonden kozen voor zulke organisaties en Albert Heijn wei
gerden te beleveren. Zij richtten zelfs instanties op om de kleine
zelfstandigen financieel en bedrijfsmatig te ondersteunen, zoals
Finimij en Prodis. Deze tegenwerking van het grootwinkelbedrijf
zou nog jaren duren, al kan niet gezegd worden dat Albert Heijn
eronder leed. Mijn vader breidde eenvoudig de productiefacilitei
ten uit.
st
in
IC
ui
ke