Ik
w<
w;
Si
b.
ie
In
11
n
w
o
d
v
z
V
rismen die zo op een kalender kunnen: “Alles heeft een prijs, behal
ve reputatie”, “Men vernietigt zich niet door overwerk, wel door
zorgen en losbandigheid”, en “Zonder dromen verloochen je een
gave Gods”. Als lijfspreuk hanteerde hij: “Schenk vertrouwen, dan
krijg je vertrouwen.” Ik heb dat in mijn latere leven ook ervaren,
maar ik vraag me af hoe hij dat al wist. Iemand die zelf een bedrijf
opzet heeft van nature een neiging tot alomtegenwoordigheid, en
toch zag Albert in dat hij veel aan zijn medewerkers moest overla
ten.
Ook in intellectuele zin ontwikkelde Albert zich. Op oudjaar
1899, als het ware om de twintigste eeuw in te luiden, zette hij zijn
gezin op een slee en verhuisde hij naar Westzijde 30 in Zaandam.
De reden was dat Zaandam uit distributie-oogpunt beter lag en
veel levensmiddelenfabrieken telde. Los daarvan wilde hij van de
dagelijkse zorg voor zijn Oostzaanse winkel af, want dat begon
Neeltje op te breken. Albert kon zich nu toeleggen op de organisa
tie van zijn ketenbedrijf en in die rol kreeg hij steeds meer oog voor
andere zaken. Hij werd lid (later voorzitter) van een liberale kies
vereniging in Zaandam en bekende zich tot de vrijmetselarij, hoe
wel de familie van oorsprong doopsgezind was. Ook ging hij zich
met de toekomst bezighouden. Hij voorzag dat het geld steeds
minder waard zou worden, dat auto’s een automatische versnelling
zouden krijgen, dat de Europese landen zouden samengaan tot de
Verenigde Staten van Europa en dat oorlogen zo’n hel zouden
worden dat soldaten niet langer bereid waren om te vechten. Albert
betrad zelfs het publieke toneel. In de Eerste Wereldoorlog, toen de
voedselsituatie verslechterde, riep hij in Het Handelsblad collega’s
en fabrikanten op om samen te werken en toen dat niet hielp
stuurde hij een missive aan de minister van Landbouw, Handel
en Nijverheid, waarin hij aandrong op de instelling van een distri
butie.
Natuurlijk had mijn grootvader in dit soort zaken de tijd mee.
Denk aan alle infrastructurele verbeteringen die plaatsvonden,
zoals het Noordzeekanaal, het spoorwegennet en de bestrating van
wegen. Illustratief in dit verband vind ik altijd het verhaal over de
fiets, een Cleveland, die hij als eerste in Oostzaan aanschafte, ter
20
VC
ro
in
in
h<
d<
zi
b
zi
II
<1
d
d
V
V
11
k
c