lu
is
e
I
e
kc
kk
In 1895 deed mijn grootvader iets waarmee hij menige progressie
ve kruidenier in de grote stad het nakijken gaf. Hij opende aan de
Westerstraat in Purmerend een eerste filiaal, het startsein voor een
landelijk filialennet. In Nederland waren een stuk of vijf onderne
mers hem hierin voorgegaan, onder wie W. van Amerongen en
Simon de Wit, maar het is waarschijnlijk de coöperatiebeweging
geweest die mijn grootvader echt inspireerde. De coöperatie van
ambtenaren Eigen Hulp had toen al tientallen filialen, waar de
leden een eenvoudig pakket levensmiddelen konden kopen tegen
uiterst lage prijzen. Mijn grootvader volgde deze opzet, maar gaf er
een heel eigen accent aan. Hij beperkte zich niet tot eenvoudige
levensmiddelen, hij wilde ook luxe artikelen voeren tegen een
voordelige prijs. Als kenmerkende slagzin koos hij: “Arm en rijk
kunnen bij mij hun inkopen doen”, en zijn artikelen waren “goed
koop genoeg voor den burgerman en zelfs best genoeg voor den
milionair”.
Met andere woorden, mijn grootvader stelde kwaliteit boven
prijs. Zijn filialen gaven daarvan duidelijk blijk, want ze waren
meestal in de stadscentra gesitueerd en niet in volkswijken, waar de
coöperatie, Van Amerongen en Simon de Wit bij voorkeur zaten.
Ze hadden ook een uitstraling van comfort meer nog dan de win-
van 1847 nog niet vergeten, en een misoogst, ziekte of ontslag bete
kende voor bijna iedereen een periode van gebrek. De moderne
kruidenierswinkel bood althans de zekerheid dat er voldoende
voedsel voorhanden was. Omdat dat voedsel in open bakken lag en
dus direct was te ruiken, kregen sommige klanten al bij binnen
komst een verlekkerde uitdrukking op hun gezicht, alsof ze aan een
feestmaal aanschoven. Tegelijk hingen er in de winkel de zware
geuren van petroleum, azijn en uitheemse kruiden, die de eetlust
drukten. Die tegenstelling had een merkwaardig effect op de men
sen. Ze voelden zich in de winkel zowel thuis als vreemd: een
mooie plek om even te roddelen.
18
i
i
v
I
in
a,
w
w
ei
ki
d.
g*
a i
e:
g
i
ii
n
Ii
11.
.11
