als leidraad te hebben: als wij het maar kwijt zijn. Wij wilden daar
entegen standaardmaten, een behoorlijke esthetiek én stickertjes
op de producten. In het buitenland konden we dat regelen met
afnamecontracten, dus contracten waarbij de oogst nog op het
land staat (het eerste afnamecontract sloten we in 1961 met de
sinaasappelenexporteur Martinavarro in Valencia, waarbij we het
alleenrecht op het merk Chico kregen). In Nederland kennen we
echter het gedwongen veilingsysteem, wat - op korte termijn -
prettig is voor de boeren maar niet voor grote afnemers. De boeren
worden op de veilingen bijna uitgenodigd om zich niks van ons
aan te trekken, want wij hoefden ons gezicht er maar te laten zien
of de prijzen stegen. Uiteindelijk was er één glastuinder, Valk uit
Dubbeldam, die met ons wilde samenwerken. Met hem konden we
de aanblik van de sla, komkommers en tomaten verfraaien, wat op
den duur door andere telers werd nagevolgd.
Elders profiteerden we weer van de schaal die we hadden. In de
Centrale Slagerij uit 1964 konden we zulke voorraden houden dat
we nooit met uitbenen hoefden te smokkelen en in staat waren een
permanente selectie van honderd vleessoorten aan te bieden. Een
gewone slager kon daar niet aan tippen, want hij moest de stukken
die hij had eerst opmaken, wat aanleiding gaf tot een steeds wisse
lend assortiment en tot kleine foezelarijen. Niet voor niets voerden
wij een slagzin die menigeen nu loos zal voorkomen: ‘Onze bief
stuk is biefstuk.’ Mensen uit die tijd begrepen precies wat wij be
doelden.
En dan de kruidenierswaren! Inkoop was ook hier ons voordeel.
De eerste jaren trok Ligtenstein geregeld naar Amerika, waar hij
tientallen artikelen vandaan haalde. De lol was om precies dat te
vinden waar de klant behoefte aan had, al schoten we er soms
naast. Op een gegeven moment kwam Ligtenstein aanzetten met
instant-deeg in worstvorm, waarvan je afgesneden plakjes direct in
de oven kon leggen. Danerolle zou daar later furore mee maken,
maar toen zagen wij over het hoofd dat veel Nederlanders nog geen
oven bezaten. Toch zorgden ook de missers voor sfeer. De klanten
begonnen in de gaten te krijgen dat wij aparte dingen voor een
aantrekkelijke prijs verkochten en wij konden hen daardoor aan de
119
