Aardappeleters? Steeds meer Nederlanders eten
een keer in de week rijst, als het moet met stokjes.
Wij eten misschien een keer in de week
rijst, maar voor meer dan de helft
van de wereldbevolking is rijst basis-
voedsel nummer een. Zij eten dagelijks rijst, vaak
meerdere keren per dag. Tegenwoordig wordt
rijst in ruim honderd landen geteeld, verspreid
over de hele wereld. Van Azie tot Amerika en van
Australia tot Afrika en Europa. Maar nog steeds
neemt Azie 94% van de totale teelt voor zijn re-
kening. Daar is rijst verreweg het belangrijkste
voedingsmiddel.
DE REIS VAN RIJST
De eerste geschriften over rijst dateren van zo'n
vijfduizend jaar geleden. De rijstcultuur ver-
spreidde zich maar heel langzaam over Azie - via
de zijderoute. Pas honderd jaar voor Christus
bereikte rijst het Midden-Oosten. De Grieken
en Romeinen wisten van het bestaan van rijst af,
maar zagen het meer als duur medicijn dat zij via
Perzie importeerden uit India.
De profeet Mohammed was een groot liefheb-
ber van rijst gekookt in geklaarde (van eiwit ont-
dane) boter. Zijn volgelingen introduceerden rijst
in Noord-Afrika, Spanje en Sicilie en van daaruit
kwam rijst in het begin van de dertiende eeuw
ook in Noord-Europa terecht. Tijdens de ontdek-
kingsreizen van Columbus werd rijst meegeno-
men naar de Nieuwe Wereld, maar het duurde ze-
ker tweehonderd jaar voordat men daar ook rijst
ging telen. Vandaag de dag behoren de Verenigde
Staten tot de belangrijkste rijstexporterende lan
den ter wereld.
TEELT
Rijst heeft zich in de loop der tijd door muta-
ties ontwikkeld tot een moerasplant, die het
best groeit in vochtige subtropische en tropische
gebieden over de hele wereld. Maar er zijn ook
rijstsoorten die het beter doen in een gematigd
klimaat of die minder water nodig hebben.
In Zuid-Amerika wordt rijst voornamelijk vol-
gens de droge methode geteeld tegen berghel
lingen. Op de arme grand kan niet langer dan
twee opeenvolgende jaren rijst geteeld worden.
Daarna brengt men weer een ander stuk grand
in cultuur.
Meestal wordt rijst volgens de natte methode
verbouwd, de planten staan dan met hun wortels
in het water; regenwater of water dat men door
middel van bevloeiing over de rijstvelden laat
stromen. In Zuid- en Oost-Azie wordt rijst nog
geteeld volgens eeuwenoude methoden. De za-
den worden met de hand gezaaid, daarna worden
de jonge plantjes op de rijstvelden - die als ter-
rassen tegen de berghelling liggen en onder water
staan - uitgezet. Na de bloei laat men het water
weglopen en kunnen de rijstkorrels zich ontwik-
kelen en rijpen.
In Australia en de Verenigde Staten gaat het er heel
anders aan toe. Daar worden de voorgekiemde
zaadjes per vliegtuig uitgezaaid en worden voor
AllerHande 4 2005 39
