O DE OORSPRONG
Zaanlander is de kaas der kazen. De koeien die grazen op Noord-
Hollandse bodem geven een ziltige melk die bij de bereiding tot
kaas minder zout nodig heeft dan andere kazen. De smaak is vol en
zacht. Ook van de oudere soorten.
Een heel eigen smaak
In de fabriek wordt melk ge-
pasteuriseerd en worden bacterien
uit de melk gecentrifugeerd. De
melk van de boer bevat dan nog
te veel vet. Een deel van de melk
wordt ontvet en dan weer gemengd
tot de juiste vetverhouding.
Het hart van de kaasmakerij. Na het pasteuri-
seren voegt de kaasmaker de ingredienten toe
om van melk wrongel te maken.
BESCHERMDE kaas
Wat goed is moet je koeste-
ren en beschermen. Itali-
anen en Fransen hoef je
daarover niets te leren. De
kwaliteitsmerken die zij voeren
om hun producten of eigenlijk
zichzelf te beschermen weten
ze tot in details door te voeren.
Zo kregen de Italianen het in
juni 2003 voor elkaar dat par-
mezaanse kaas alleen parme-
zaanse kaas mag heten als hij
in de streek van herkomst ge-
sneden of geraspt is. Fransen
laten zich de kaas ook niet van
het brood eten met hun cham
pagne die buiten de streek al
leen mousserende wijn ge-
noemd mag worden. Italianen
met hun Denominazione d'Ori-
gine Protetta (D.O.P), Fransen
met hun Appellation d'Origine
Controlee (A.O.C).
Dan de Noord-Hollanders met
hun NH. NH? Noord-Holland is
traditioneel leverancier van de
grand cru's onder de Neder-
landse kazen en die zijn met de
letters NH beschermd. Ook
Zaanlander, de kwaliteitskaas
van Albert Heijn, is voorzien
van dit kwaliteitsmerk. Het ge-
heim van Noord-Hollandse
kaas zit in de grond waar de
koeien op grazen. De sappige
weiden zijn honderden jaren
gevoed met water en wind van
zee. Het ziltige gras zit vol mi-
neralen die eerst de melk en
vervolgens de kaas een heel
eigen smaak geven. Kaas ma
ken gebeurt in Noord-Holland
al zolang er koeien zijn, want
kaas was in vroeger eeuwen
'melk' die lang houdbaar was.
Elke grote boerderij had koei
en. Toen boeren meer koeien
kregen, begonnen ze hun kaas
te verkopen aan de buren. Nog
later verenigden zij zich in
kaasfabrieken.
De kaasfabriek West-Friesland
in Lutjewinkel ging in 1916 van
start. Rond die tijd stonden
hier in de kop van Noord-Hol
land meer dan honderd kaasfa
brieken. Nu zijn er in heel
Noord-Holland nog een hand-
vol in bedrijf. Het dorpje Lutje
winkel is niet meer dan de
naam zegt (lutje betekent
klein). Een paar huizen in een
Noord-Hollands landschap ►-
