'RP 0 iu i O DE OORSPRONG Al sinds 1890, vier generaties lang, maken de Kramers zuurkool. Nu liggen de vlijmscherpe messen waarmee overgrootvader Gert de kolen met de hand fijn sneed, in een vitrinekast. Ook de oxhoofden, de houten vaten waarin de gesneden kool vergistte, moesten wijken voor een moderne variant. Maar de zuurkool smaakt nog precies hetzelfde als toen. Vlijmscherpe messen saps 3 - ZUURKOOLsilo'S Piet Kramer is, net als zijn vader en zijn opa, opge- groeid tussen de kolen. Als kleine jongen speelde hij ver- stoppertje tussen de vaten; vanaf zijn tiende hielp hij zo nu en dan een handje mee. Hij is dan ook merkbaar trots op het bedrijf waar moderne machines en ouderwetse rust jaarlijks zo'n twintig miljoen kilo witte kool doen veranderen in zuur kool. Hij plukt een flinke kool van de lopende band waarop zojuist een nieuwe lading is ge- legd, vers van het land. Met een geroutineerde beweging draait hij de kool steeds een klein stukje en haalt hij de bui- tenste bladeren eraf. 'Prachtige kool, heel schoon,' zegt hij te- vreden. 'Het blad valt er van- zelf af.' November is voor Kramer's Kroutboy uit Zuid-Scharwoude het hoogseizoen voor de zuur- koolproductie. Dagelijks voeren trekkers zo'n zestien wagens aan met elk tien ton kool. 'Vroeger werden de kolen over water aangevoerd,' vertelt Piet Kramer. 'In dit gebied lagen on- telbare kleine kaveltjes, door- sneden door vaarten en sloten. De kolen werden hier met pun ters of zeilboten naartoe ge- bracht. Maar sinds de ruilver- kaveling in de jaren zestig en zeventig, gaat het vervoer ge- woon met de trekker.' Nadat de wagens de weegbrug zijn ge- passeerd, worden ze de produc- tiehal binnengereden, waar de kolen worden gelost. De groei- stronken worden uitgeboord en op de zogenoemde afbladma- chine wordt het groene buiten- blad verwijderd. Daarna ►- Met de tweetands koolvork worden de kolen een voor een opgeprikt en in de wagen gegooid. De 'bewaarkolen', waarvan geen zuur kool wordt gemaakt, maar die meteen voor consumptie zijn bestemd. worden zorgvuldig met de hand op de kar gestapeld. aSai ,- W* BZ1 De teler brengt de kool rechtstreeks naar Kramer's Krautboy. Nog voor de wagens bij Kramer's het erf weer af zijn, zijn de kolen meestal al gesneden. Verser kan niet.

Allerhande | 2003 | | pagina 92