Vleesvervangers uit de kibboets
Klein paradijsje
De 0ude5tad van Jeruzalem
Van links naar rechts: voedseltechnoloog Moshe Nesher, Micha Shemer
het'creatieve brein'vaijTivall.en livall-directeur Omri Lotan
Een vegetarisch
Albert Heijn verkoopt een breed scala aan vlees
vervangers. Voor het overgrote deel zijn die
ontwikkeld in samenwerking met het Israelische
bedrijf Tivall. AllerHande bezocht kibboets
Lochamei Hagetaot waar veel vegetarische
producten van Tivall vandaan komen.
Voor Albert Heijn maakt het Israelische
bedrijf Tivall een grote varieteit aan
vegetarische producten zoals schnitzels,
burgers, worst, gehaktballetjes, rulge-
hakt en roerbakproducten. De artikelen
bieden de best denkbare combinatie van
voedingswaarden: volop eiwitten (een
van de meest essentiele bestanddelen
van vlees), een laag verzadigd vetgehalte,
geen cholesterol en veel vitamines.
In Israel is Tivall verreweg de grootste
producent van vleesalternatieven. Tivall
exporteert de vleesvervangers over de
hele wereld. Algemeen directeur Omri
Lotan, Nederlander van geboorte, bena-
drukt dat consumenten die vleesvervan-
gende producten eten, echt niet alle-
maal vegetariers zijn, maar ook mensen
zijn die gewoon wel eens een dagje geen
vlees willen eten: 'Veel mensen houden
niet van de laffe smaak en de zompig-
heid van veel vleesvervangers. Voor hen
is het wel of niet eten van vleesvervan
gers vooral een kwestie van smaak. Onze
producten smaken goed en bovendien
zitten er belangrijlce voedingsstoffen in
zoals eiwitten.' Medeoprichter Gezy
Kaplan weet het treffend te verwoorden:
'Je kunt het ook omdraaien. Vlees is een
altematief voor onze producten.'
Sinds een jaar of vijftien werkt Tivall
nauw samen met de kibboets Lochamei
Hagetaot. Na 1945 trokken grote groe-
pen mensen van joodse komaf naar
Israel om een heel nieuw bestaan op te
bouwen. Velen daarvan organiseerden
zich in gemeenschappen en leefden van
de landbouw. Lochamei Hagetaot startte
met ongeveer honderd bewoners, nu
wonen er zo'n 550. Daar zijn kinderen
van de toenmalige oprichters bij, maar
ook veel immigranten die naar Israel
vertrokken om er als vrijwilliger te wer-
ken. De Amerikaan Max Aarons bijvoor-
beeld. Hij kwam naar de kibboets in
1973. Toen de Yom Kippoeroorlog tussen
Israel en de buurlanden woedde, kwam
Max helpen op het land. Hij ging nooit
meer weg. Hij trouwde met Devorah en
kreeg vier kinderen, van wie de oudste
tegenwoordig in de Verenigde Staten stu-
deert. Max: 'De atmosfeer hier is prettig.
Iedereen is gelijk, salaris bijvoorbeeld
kennen we niet. En dat is altijd zo
geweest.'
Meer dan de helft van de bewoners van
Lochamei Hagetaot werkt op de kib
boets. Het is net een klein dorp. Er is een
forse veestapel (voor zuivelproducten) en
er worden onder meer tomaten, avoca
do's, katoen en graangewassen ver-
bouwd. Op het terrein woont een dokter,
er is een school, een manege en er zijn
gemeenschappelijke eetruimtes, sport-
velden en kinderdagverblijven. Toch
krijgt de modeme tijd ook hier steeds
meer vat op het leven. Max: 'Jongeren
gaan na hun diensttijd vaak weg.
Trekken een jaartje de wereld in of gaan
34 AllerHande 5-2000
