De tonq
zit tussen
de oren
i
ZOET
ZUUR
ZOUT
BITTER
De zes smaakbehoeften
AllerHande 23
proeven
BITTER
vanaf bladzijde
vanaf bladzijde
vanaf bladzijde
vanaf bladzijde
24
28
34
38
ZOUT
bepaald is. Als iemand zegt 'dit
is lekker', dan is dat voor 30%
een rationele constatering, bij-
voorbeeld: 'dit is lekker omdat
het zoet en romig is'. De
andere 70% wordt gevormd
door emotionele factoren. Die
kunnen we niet beredeneren,
dat is de persoonlijke 'omgang'
van een mens met de smaak.'
Om de smaakbeleving te ver-
klaren, formuleerde het CSO
zes zogenaamde waardebele-
vingsgebieden. Binnen deze zes
categorieen valt altijd een ver-
klaring te vinden voor de men-
selijke voorkeur voor een
bepaalde smaak. Alle zes zijn
bij ieder mens aanwezig, maar
met een verschillende intensi-
teit. De combinatie van deze
belevingen bepaalt de eigen
smaak, waardoor de een wel
van vlees houdt en de ander
niet. Een vegetarier denkt nou
eenmaal anders over vlees dan
een vleesliefhebber.
Cramwinckel: 'Smaak is dus
1
Bob Cramwinckel
Directeur Centrum voor
Smaakonderzoek (Wageningen)
Onvergetelijk: gecondenseerde
gesuikerde melk, mijn eerste zoete
smaakervaring na de oorlog.
Gruwelijk: koolraap.
niet het gevolg van een pro
duct, maar van de opvatting
daarover. Een kind van tien
dat een glas wijn drinkt ervaart
dat als bitter, als niet lekker.
Maar het gevoel zegt: grote
mensen genieten van wijn, dus
dit moet ik ook lekker vinden.
Smaak is aangeleerd, en gericht
op het hier en nu'.
Waarom zijn veel mensen dol op cho-
cola, houdt de een van worteltjes en de
ander van bietjes? Het is te verklaren
met de zes waardebelevingsgebieden die
het Centrum voor Smaakonderzoek heeft
geformuleerd.
1 Vertrouwde patronen en rituelen
's Ochtends bij het ontbijt een glaasje
sinaasappelsap; bij aankomst op kantoor
eerst koffie. Vooral bij kinderen is deze
behoefte sterk aanwezig. Overdag beleven ze
volop nieuwe indrukken en impulsen. Eten is
zo ongeveer de enige zekerheid. De smaken
waarmee je groot gebracht bent, zijn ver-
trouwd.
2 lets uitproberen Wie een voorspelbare
kantoorbaan heeft, kan de behoefte hebben
om zich juist in de keuken in het avontuur te
storten.
3 De wil om kennis en ervaring te
verdiepen Kook- en wijncursussen zijn om
deze reden erg populair. Maar ook smaak-
verdieping is mogelijk. Bittere smaken zijn
aantrekkelijk om 'verder' in te gaan. Zoete
smaken minder: hoewel zoet een prima
'opstap' is, heeft deze smaak ook een hoge
verveelfactor, je bent er snel op uitgekeken.
4 Cenieten De tijd voor jezelf nemen. In
eetgedrag uit deze behoefte zich veelal in
zoetige, gladde, romige smaken. Melkchoco-
lade bijvoorbeeld.
5 Gezelligheid Met z'n alien aan tafel met
kerst. Of na afloop van de sportwedstrijd
even een pilsje drinken. Vooral smaken die
de gezelligheid in stand houden en die dus
'door-drinkbaar' of'door-eetbaar' zijn, doen
het goed.
6 Cezondheid, de basisbehoefte van
vrijwel iedereen Gezondheid wordt als het
grootste goed ervaren. Veel mensen zullen
hiermee hun hang naar bijvoorbeeld verse
producten en vitamines beargumenteren.
