Thee-les
Margreet van Steijn:
AllerHande 95
Theedrinken als vorm van meditatie
De grondlegger van theeschool Urasenke is de
beroemde theemeester Sen Rikyu (1 522-1 591), die
van de theeceremonie een levensstijl maakte.
Belangrijker dan de uiterlijke vorm is het gevoel
dat men ontwikkelt door studie van de Chado, de
Weg van de Thee. Het gaat daarbij om vier hoofd
zaken: harmonie, respect, zuiverheid en even-
wicht. Urasenke wordt nog altijd geleid door
dezelfde familie: Sen Soshitsu XV is de vijftiende
generatie in de rij. Deze grootmeester opende
overal in de wereld theescholen om mensen bui-
ten Japan in contact te brengen met dit onderdeel
van de Japanse cultuur. Herman Soshu Somsen is
theeleraar in de Amstelveense vestiging. Hij
volgde daarvoor een opleiding in Kyoto.
zijn geschikt zoals ze in het veld staan.
Om te beginnen schotelt de gastheer of
gastvrouw de gasten een maaltijd voor, de
'kaisekki'. Dit is het neusje van de zalm
uit de Japanse keuken. Alle gerechten wor-
den geserveerd op servies van mooi aarde-
en lakwerk. ledere gast eet van een ander
type schotel. Japanners vinden dat smaak-
voller dan allemaal van hetzelfde type
bord te eten, zoals we in het westen
gewend zijn.
Het hoogtepunt
Na de maaltijd maakt de gastheer of gast
vrouw een houtskoolvuurtje. De houts-
kool is fraai en volgens voorgeschreven
wijze gerangschikt in de vuurpot. Daarop
staat een ketel met water, die langzaam
aan de kook wordt gebracht. De gasten
krijgen nu een zoete delicatesse. Die
wordt geserveerd in zwarte lakwerkdozen.
Na het nuttigen hiervan gaan de gasten de
tuin in totdat de gastvrouw de gong luidt.
Dan reinigen zij hun han-
den, spoelen hun mond en
nemen weer plaats in de
theekamer. Nu volgt het
hoogtepunt van de ceremo-
nie: het serveren van de
thee. De 'matcha', de
groene, fijngemalen thee (niet te verwar-
ren met de zakjes groene thee zoals wij
die kennen), wordt opgelost in water en
geserveerd in een kom, waaruit iedereen
om de beurt drie slokken drinkt. De dikke,
bittere thee die zo ontstaat wordt 'koicha'
genoemd. Wordt er tijdens de maaltijd
veel gepraat, nu is het stil in de theeka
mer en luistert men naar het ruisen van
het water in de kookpot en de vogels in
de tuin. De gasten informeren alleen naar
de herkomst van de thee, de delicatesse en
de theekom. Na het nuttigen van de koi
cha wordt het houtskoolvuurtje aangevuld
en begint de gastheer of gastvrouw met
het bereiden van de 'usucha', wat letter-
lijk 'dunne thee' betekent. Deze wordt op
dezelfde wijze gemaakt als de koicha,
alleen wordt er meer water aan toege-
voegd. De gesprekken komen weer op
gang en iedere gast krijgt tot slot een
snoepje en een kom met 'usucha'.
'Anders dan bij ons, waar gezelligheid een belangrijke reden is om
gezamenlijk thee te drinken, draait het in deze Japanse ceremonie
om rust, traditie en zelfs bijna meditatie. Het is indrukwekkend dat
de methodiek eeuwenoud is en volgens de overlevering al vijftien
generates voortleeft. De ceremonie duurt een aantal uren en het
theedrinken maar een paar minuten, dat is wel opvallend. Alle gas
ten drinken na elkaar hun thee, omdat ik de eregast was kreeg ik
de kom als eerste. Daarna werd de kom schoongemaakt en werd
de thee voor mijn buurvrouw Hiroko bereid.'
1. Margreet van Steijn verontschuldigt
zich tegenover Hiroko Imai dat zij
voorgaat.
2. De mooie kant van de kom moet
naar voren wijzen.
3. Het drinken van de 'matcha'.
