Vecht
Rusten en roddelen aan de
AlWrHande 47
Op een mooie voorjaarsdag met gelijk-
gestemden kletsen in een theekoepel aan
de Vecht, onder het genot van een keur
aan theesoorten en zoete lekkernijen. Zo
moet het geweest zijn in de 17de en i8de
eeuw, toen rijke kooplieden voor hun rust
een buitenplaats aan het water hadden.
Tegenwoordig worden er in Nederland
gemiddeld zo'n 700 kopjes thee per per-
soon per jaar gedronken. Maar ooit was
thee voorbehouden aan de allerrijksten.
In 1610 bracht een schip van de Ver-
enigde Oostindische Compagnie - teza-
men met letterlijk peperdure specerijen -
een kistje thee mee uit China. Het was de
eerste thee in Europa, maar de Neder-
landse koopvaardijlieden hadden al snel
door dat hiermee goed te verdienen was;
Historische theekoepels
vanaf 1637 namen ze thee mee op elke
vaart. Die eerste kistjes thee brachten
maar liefst zo'n 17 a 18 gulden per kilo
op, in die tijd! Dat zou overeenkomen
met duizenden guldens nu.
Het gaf dus heel wat aanzien als je je gas-
ten thee serveerde. Liefst in porselein. Dat
eerste porselein kwam 00k uit China, het
diende tijdens het transport als bescher-
mende ballastlaag onder de thee. Thee
was immers kostbaarder dan porselein!
Die eerste theekommetjes (zonder oor)
waren heel klein, pas toen de thee betaal-
baarder werd kwamen er 00k grotere thee-
kopjes, uit Delft bijvoorbeeld, of van
zilver. Voordat de thee werd ingeschon-
ken deed men een bodempje melk in de
porseleinen kommetjes. Dit om het tere
materiaal te beschermen tegen de plotse-
linge hitte van de thee.
De nieuwe gewoonte thee te drinken
brachten de welgestelden ertoe speciale
kamers in te richten voor het thee-
ritueel. De inrichting daarvan was
vaak uit China afkomstig: lakmeu-
belen en exotische prenten.
In diezelfde tijd, we spreken over
de periode 1625-1720, zochten
Amsterdamse kooplieden ruimte
voor ontspanning in het week-
einde, een zomerverblijf zogezegd,
want de stad werd te druk en te vol.
Zij vonden die ruimte aan de Vecht,
de waterverbinding tussen Utrecht
en Amsterdam. Daar bouwden zij
hun buitenplaatsen, met in de tuin,
vaak aan de waterkant, een thee
koepel.
Het gaat wat ver om te zeggen dat
deze vierkante, zes- of achtkantige
gebouwtjes speciaal werden
gebouwd om thee in te drinken -
er zijn er bij met complete wijn-
tea
in Holland
De meeste koepels werden heel gewoon door de dorpstimmerman
vervaardigd, waarbij hij vaak gebruik maakte van een voorbeelden-
boek. Ze staan in de hele Vechtstreek, bijvoorbeeld op Schoon-
oord bij Driemond en op Vegtlust en Oud-Over in loenen. Daarnaast
werden er vele koepels onder architectuur gebouwd. Hierin is de stijl
van een periode terug te zien,
koepels is dermate eenvoudig
i, dat er al heel wat van gesloopt
zUn zonder dat iemand zich
erover opwond.
Overigens zijn ze het bekijken
nQg |jest waar(j (0 a Midden-
A hoek bij Nieuwersluis).
'Nutteloze verspilling'
