Ze komen van de bodem, maar smaken top: de veelgeroemde
Zeeuwse mosselen. Vanaf juli worden ze dagelijks geoogst.
AllerHande stapte aan boord van een mosselkotter en bracht
een bezoek aan de 'natte landbouw' van Zeeland.
I e kweek van de
■H Zeeuwse mossel
begint niet in de Ooster-
schelde, maar in de Wadden-
zee, die als kraamkamer
fungeert voor het mossel-
zaad. Mosselen planten zich
in het voorjaar voort. De mil-
joenen larven zwemmen
aanvankelijk vrij rond, maar
zinken al snei onder het
gewicht van de gevormde
schelpen naar de bodem, de
zogenaamde 'zaadval'. Het
mosselzaad (mosseltjes van
ongeveer 1 cm groot) hecht
zich vast aan de bodem en
eet zich 'dik en rond' aan
plankton.
In de maanden april en mei
zetten de Zeeuwse mossel-
kotters 'en masse' koers naar
de Waddenzee om het mos
selzaad op te vissen. Deze
mosselzaadvisserij wordt
door Den Haag maar een
paar weken per jaar toege-
staan. Met korren - een soort
sleepnetten - worden de mos-
seljongen gevangen en ver-
volgens weer uitgezaaid op
de planktonrijke percelen
van de Oosterschelde. Deze
percelen zijn met staken
afgebakend en worden door
de verschillende mosselkwe-
het Produktschap voor Vis-
en Visprodukten keurt de
inhoud op grootte, het netto
vleesgewicht en het percen
tage tarra (losse schelpen,
groen, krabben, zeesterren
en ander afval). Alles wordt
nauwkeurig genoteerd,
zodat de handelaren tijdens
het veilen weten hoe hoog ze
kunnen bieden. Het monster
is immers maatgevend voor
de hele lading.
Het verwateren
Na de verkoop gaan de mos
selen niet naar de winkel,
maar worden ze terug in zee
gestort. Dat klinkt gek, maar
is het niet. De mosselen moe-
ten namelijk eerst aanster-
ken en zandvrij worden
gemaakt. Dit zogenaamde
'verwateren' gebeurt op de
beschutte percelen van de
Oosterschelde, waar geen
sterke stroming en golfslag
staan en het tij rastig zijn
werk kan doen - namelijk
het schoonspoelen van de
mosselen. Ook deze percelen
zijn met staken afgebakend.
'Essenhouten staken,' weet
onze schipper te vertellen.
Hij zit al vanaf zijn der-
tiende jaar op een mossel
kotter. Ook zijn vader en
diens vader waren mossel-
kwekers. Vanaf de brug
bedient hij de loskleppen
van het ruim, terwijl zijn
zoon met behulp van een hi-
tech radarscherm aanstuurt
op de precieze verwaterplek.
'Er is veel veranderd,' memo
kers gepacht van de staat.
De mosselen gedijen uitste-
kend op de mosselbanken.
Dankzij een sterke Zuid-
Noordstroom komt het ver-
vuilde Rijnwater niet in de
Oosterschelde terecht. Ook
vindt er dankzij een verschil
in ebstroom geen uitwisse-
ling plaats met het water
van de Westerschelde. Aan
dit schone water van de Oos
terschelde dankt de Zeeuwse
mossel zijn faam.
De oogst
Na ongeveer twee jaar zijn
de mosselen 6 a 6,5 cm groot
en 'rijp' voor de oogst.
'We zijn vanmorgen al om
half vier uitgevaren,' vertelt
de schipper van de 40 meter
lange mosselkotter. De oogst
van vanochtend bedraagt
300 mosselton en is gekocht
door Zeeland's Roem, de
leverancier van de mosselen
bij Albert Heijn.
De marktwaarde van de
scheepslading wordt
bepaald door een monster,
die van elke lading wordt
genomen. Voorafgaand aan
de veiling geven de kwekers
een emmertje af met 2,5 kilo
mosselen. Het personeel van
reert de (mossel)kweker.
Vroeger bestond je navigatie
uit niet meer dan vier petro-
leumlampen en een kompas,
en voer je op een schip van
14 meter met een motor van
26 pk. Tegenwoordig zijn de
schepen uitgerust met de
meest moderne apparatuur
en is je laadruim goed voor
1200 mosselton.' (Om mis-
verstanden te voorkomen:
een 'mosselton' is geen dui-
zend, maar honderd kilo.)
De verwerking
De mosselen liggen ongeveer
tien dagen 'opgeslagen' in
de 'natte pakhuizen' van de
Oosterschelde, en worden
daama weer opgevist. Aan
de wal worden ze in grote
bassins 'naverwaterd' om ze
helemaal zand- en slibvrij te
maken. Hierna
komt het zwarte
goud van de
Oosterschelde op
een lopende
band terecht. Ze
worden schoonge-
maakt, gecontro-
leerd en gesorteerd op
grootte en kwaliteit. Exclu-
sief voor Albert Heijn selec-
teert Zeeland's Roem de
kwaliteit Royal, waar een
nog strengere selectie en
controle aan vooraf gaat en
die nergens anders te koop
is dan bij Albert Heijn. Per 2
kilo worden de mosselen
voor Albert Heijn verpakt in
speciale, lekvrije bakken.
Door de gesloten verpakking
komt er geen geur vrij, waar-
door u de mosselen gewoon
naast de andere levensmid-
delen in de koelkast kunt
bewaren. Deze lekvrije ver
pakking zorgt er bovendien
voor dat de mosselen extra
lang houdbaar zijn. Bewaar
ze echter niet te lang, want
zoals iedereen weet zijn
mosselen VERS het lekkerst.
Of zoals de Belgen zeggen:
Eet ze 'fris' uit het water.
Met het zilt er nog in.
STEEDS POPULAIRDER
De Beig is van oudsher verzot op de Zeeuwse deiicatesse
en eet vier keer zoveel mosselen als de gemiddelde
Nederlander. Toch wint de zeevrucht ook in ons land
steeds meer terrein. En dat is natuurlijk niet
zo vreemd, want mosselen zijn behalve lekker ook nog
eens erg verantwoord. Ze bevatten slechts
85 calorieen per 100 gram.
AllerHande 85
