- -
»voe/J/y1
wikkelingen in een aantal opzichten het leven
op een negatieve manier bei'nvloedden. Met
name de invloed van deze ontwikkelingen op de
kwaliteit van de voeding verontrustte de leden
van de Reformbeweging. Door nieuwe produk-
tieprocessen als uitmalen, pelien en raffineren
ging de natuurlijke voedingswaarde van de pro-
dukten achteruit. Daarom ontstond de reform-
voeding die in reformhuizen te koop was. 'Laat
het natuurlijke zo natuurlijk mogelijk' was en is
nog steeds de stelregel.
De reformgedachte van eind vorige eeuw is nu
actueler dan ooit. Het milieu, de bio-industrie
en het toevoegen van hulpstoffen aan levens-
middelen zetten de mensen aan het denken.
Velen kiezen voor reformvoeding met produk-
ten die nu ook in de AH-supermarkt een plaats
innemen. Door de winkel verspreid vindt u
eveneens van verschillende merken zulke pro-
dukten. Een heleboel produkten die oorspronke-
lijk uit de reformhoek komen, zijn al heel
gewoon geworden. Denk maar aan zilvervlies-
rijst, allerlei volkorenprodukten (zoals meel,
macaroni, spaghetti, koekjes, pannekoekmix,
broodmix), muesli, rijstkoeken, mineraalzout en
Biogarde produkten.
Reformprodukten voldoen aan de volgende
eisen:
bet zijn volwaardige produkten, waarin de in
oorsprong aanwezige voedingsbestanddelen
behouden zijn,-
er worden geen grondstoffen gebruikt, die
afkomstig zijn van dode dieren. Reformproduk
ten passen dus uitstekend in 'n vegetarisch menu.
Mensen die liever geen vlees eten, zijn allang
geen uitzondering meer. Het ontstaan en de
ontwikkeling van het vegetarisme loopt min of
meer parallel aan die van de Reformbeweging,
maar de redenen om geen vlees te eten zijn in
de loop der tijd wel veranderd. De oorspronke-
lijke vegetariers wezen het eten van vlees op
ethische gronden af. Het doden van dieren voor
consumptieve doeleinden stond hen tegen.
Tegenwoordig staan bij hen motieven als het
afwijzen van de bio-industrie en de voedselver-
spilling, die door het produceren van vlees
teweeg wordt gebracht, meer op de voorgrond.
AH heeft een ruime keus in vleesvervangers. In
de vitrines, gescheiden van het vlees, vindt u
verschillende vegetarische produkten van Tivall:
kebabs, schnitzels, hamburgers, sosijsjes, sate's,
carre's en vegetarische mix. in het reformschap
zijn er van het merk Zonnatura burgermix (voor
het maken van burgers, kroketten en vegetarisch
gehakt), kerrieballetjes, krokamix (waarmee u
stukjes vlees in een gerecht kunt vervangen) en
sandwichcreme voor op brood. Ook met gewo-
ne produkten als eieren, kaas, peulvruchten,
noten en tahoe kunt u vlees vervangen.
Het milieu centraal
Van recentere datum is de teelt van produkten,
waarbij de zorg voor het milieu op de eerste
plaats komt. De vraag naar milieuvriendelijker
geteelde produkten neemt de laatste jaren dan
ook toe. Ook hiervoor kunt u bij AH terecht. In
de winkels staan bijvoorbeeld produkten met
een EKO-keurmerk. Het EKO-keurmerk geeft
aan dat een produkt biologisch, of liever ecolo-
gisch geteelt is. Ecologie staat voor een manier
van leven waarbij het milieu centraal staat. Mens
en milieu zijn van elkaar afhankelijk. Ecologi-
sche produkten worden daarom verbouwd zon-
der dat er chemische meststoffen en bestrij-
dingsmiddelen worden gebruikt. De natuurlijke
kringloop wordt daarbij zoveel mogelijk in
stand gehouden en waar nodig hersteld met
natuurlijke middelen als organische mest en
kruiden. De vruchtbaarheid van de bodem
wordt alleen met natuurlijke middelen bevor-
derd. In de biologische landbouw wordt heel
zuinig omgesprongen met energiebronnen als
gas en olie. Aan biologische produkten is niet te
zien dat ze milieuvriendelijker geteeld zijn.
Daarom is er nu het EKO-keurmerk. De over-
heidsinstantie Skal controleert telers, veehou-
ders en verwerkers aan de hand van normen die
voor de teelt, produktie en verwerking zijn
opgesteld. Produkten die aan deze eisen vol
doen mogen het EKO-keurmerk voeren. Bij AH
zijn de biologische produkten voorzien van het
EKO-keurmerk. In een aantal AH-winkels staan
naast de gele pakken van Zonnatura ook groene
pakken. Dit zijn de biologische produkten van
Zonnatura. Ook in andere schappen staan biolo
gisch geteelde produkten. Zo is er EKO-tarwe-
bloem en EKO-koffiemelk.
Gecontroleerde teelt
AH levert ook op een andere manier een bijdra-
ge aan het verminderen van de milieuproble-
men. Telers die voor AH aardappels, groenten
en fruit produceren, worden sinds kort gevraagd
dit zo milieuvriendelijk mogelijk te doen. Bij
voorbeeld door heel zuinig te zijn met meststof
fen en chemische bestrijdingsmiddelen en de
produkten waar mogelijk op een natuurlijke
manier te beschermen, zoals met behulp van
sluipwespen en roofmijten. Het Centrum voor
Landbouw en Milieu heeft hier criteria voor
opgesteld en AH zal controles uitvoeren bij de
vaste leveranciers. De milieu-eisen zullen in de
loop der jaren steeds scherper worden. Nu al
verkoopt AH een aantal produkten van gecon
troleerde teelt.
88 AllerHande
