GLUTENVRIJ DIEET
BETEKENT EXTRA KRITISCH WMKELEN
Gluten is een niet zo bekende kleefstof die bestaat uit de
eiwitachtige delen van graankorrels. Sommige mensen zijn daar
overgevoeHg voor. Een glutenvrij dieet helpt daartegen. De keuze
van produkten steekt hierbij nogal nauw en dat betekent:
kritisch kopen in de supermarkt.
In tarwe komen
eiwitten voor die
voor een groot ge-
deelte uit gluten be-
staan. Normaal ge-
sproken is ons lichaam
in staat om via de dar-
men het gluten te ver-
werken. Maar het
komt voor (gelukkig
niet vaak) dat de dar-
men overgevoelig zijn
voor dit gluten. De
darmwand raakt ge'ir-
riteerd of zelfs bescha-
digd, waardoor ook an-
dere voedingsstoffen
uit het voedsel slecht
kunnen worden opge-
nomen.
Bij kinderen ontdekt
men dan bijvoorbeeld
dat de groei trager
verloopt dan bij leef-
tijdgenootjes. Boven-
dien is de eetlust vaak
slecht, het humeur
(vooral bij zuigelin-
gen) niet best en er
treedt vermagering op.
Dat zijn klachten die
bij allerlei ziektebeel-
den kunnen horen.
Daarom kan het vrij
lang duren voordat
met zekerheid de diag
nose overgevoeligheid
voor gluten (coeliakie)
wordt gesteld. Daar-
voor is o.a. ook een uit-
gebreid laboratorium-
onderzoek nodig.
Bij kinderen ontstaan
de klachten meestal
enkele maanden nadat
tarwe in de voeding is
gei'ntroduceerd. Dus
als een bordje pap, ge-
maakt van melk met
bloem, Bambix, Brinta
of havermout en een
boterham regelmatig
op het menu staan. Pas
omstreeks de eerste
verjaardag is dan dui-
delijk dat de klachten
voortkomen uit een
gluten-overgevoelig-
heid. Bij sommige kin
deren zijn de klachten
zo vaag, dat het wel tot
de kleuterleeftijd kan
duren voordat duide-
lijk is waarom er pro-
blemen zijn.
Gluten-overgevoelig-
heid kan ook voorko-
men bij volwassenen
Dan noemt men het
spruw
Overigens kan een
darmbeschadiging ook
ontstaan als gevolg
van een andere ziekte.
Als dan goede dieet-
maatregelen worden
genomen (naast medi-
cijnen) treedt na ver-
loop van tijd herstel
van de darmwand op.
Mensen bij wie dit het
geval is, kunnen op den
duur weer stoppen met
het glutenvrij dieet.
Dat geldt niet voor de
'echte gluten-overge-
voeligheid', die het
hele leven blijft be-
staan.
Niet alleen in tarwe
Gluten komt niet al
leen voor in tarwe,
maar ook in gerst, ha
ver en in rogge. In
boekweit en mai's komt
geen gluten voor.
Als de granen die
gluten bevatten -
en de pro
dukten die
daarvan zijn gemaakt -
niet meer in de voe
ding voorkomen, blij-
ken de klachten te ver-
dwijnen. De eetlust en
het humeur verbete-
ren, de darmwand her-
stelt zich, zodat men
weer in een betere
conditie raakt. Alle re-
den dus om zorgvuldig
glutenvrij te eten.
Vooral kritisch
met bewerkte
produkten
Duizenden en duizen-
den voedingsmiddelen
zijn dagelijks in de Ne-
derlandse winkels te
koop. Voor een deel
zijn dat voedingsmid
delen waar nog niet
veel mee is gebeurd,
zoals aardappels, verse
groente, fruit, melk of
boter. Maar er zijn ook
veel bewerkte produk
ten te koop. Vooral in
die sector moet u kri
tisch kopen. Terwijl
alle soorten verse en
bijna alle diepvries-
groenten zijn toege-
staan, mag a la creme
aangemaakte groente
bijvoorbeeld niet. Ge-
paneerd, maar ook ge-
marineerd vlees moet
als 'ongewenst' worden
beschouwd. Gortpap,
havermout- of kame-
melksepap mogen niet.
Boekweitpap, custard-
of mai'zenapap zijn wel
toegestaan. Noten met
een deeglaagje zijn af
te raden, tenzij u weet
waarvan dat laagje ge
maakt is. IJs mag, als
het maar zonder een
wafel is!
Als u een glutenvrij
dieet heeft, of iemand
met zo'n dieet op be-
zoek krijgt, is het dus
zaak goed te letten op
de informatie die de
fabrikant op het etiket
geeft. Kijk dus goed of
er geen gerst, haver,
rogge of tarwe is ge-
bruikt. Als u twijfelt is
het verstandig het pro-
dukt niet te gebruiken.
Nog volop
variade mogelijk
Ondanks de beperkin-
gen van een glutenvrij
dieet zijn er nog volop
mogelijkheden om ge-
varieerd en lekker te
eten. Als u maar even
weet met welke spelre-
gels u rekening moet
houden. Met verse
groenten, met fruit,
met zuivelprodukten
en toegestane graan-
en meelprodukten als
boekweitmeel, cornfla
kes, custard, gelatine,
ma'fsmeel, popcorn,
rice crispies en rijst -
om een paar voorbeel-
den te noemen - zijn al
lerlei leuke en lekkere
gerechten te maken.
Gewoon brood, rogge-
brood of broodvervan-
gers zijn niet meer toe
gestaan omdat ze im-
mers bijna allemaal
zijn gemaakt van
tarwe en rogge. Brood
moet zijn gebakken
van glutenvrij meel of
bloem. In de speciaal-
zaak zijn glutenvrije
beschuit, toost en
brood uit blik te koop.
De warme maaltijd
hoeft naast een verse
groente (eventueel
met een glutenvrij
bindmiddel), vers
vlees, vis of kip niet al-
tijd uit aardappels te
bestaan. Macaroni,
mie en spaghetti zijn
gemaakt van tarwe,
maar in speciaalzaken
is glutenvrije maca
roni of -spaghetti te
koop. Rijst en peul-
vruchten zonder saus
vormen ook een goede
variatiemogelijkheid.
Kant-en-klaar gebak
en koekjes zijn zelden
glutenvrij. In de Lijst
van glutenvrije merk-
artikelen (zie onder
het kopje 'Brochures')
kunt u opzoeken welke
zoete lekkernijen wel
zijn toegestaan.
Bij AH vindt u
AH-bokkepootjes,
AH-bitterkoekjes
en AH- schuim-
cacao.
In het
dieetvak van uw AH-
winkel vindt u verder
rijstwafels (Lima),
glutenvrije biscuits
(Verkade) en gluten
vrije Liga.
Actieve darmen
Omdat de verkrijgbare
glutenvrije bloemsoor-
ten en glutenvrije
broodmixen erg weinig
voedingsvezel bevat
ten, bestaat de kans
dat de darmen weinig
onverteerbare stoffen
krijgen. Dit heeft een
tragere spijsvertering
en een moeilijker
stoelgang tot gevolg.
Boekweitmeel mag u
wel gebruiken (dat be-
vat wat meer vezel) en
bovendien kunt u ge-
bruik maken van mais-
zemelen. En vergeet
niet dat fruit (met
schil), (rauwe) groen
te, aardappels, kren-
ten, rozijnen en noten
ook vezelrijk zijn!
DURYEA
MAIZENA
gluten,,:
BROCHURES
Bij het Voorlichtingsbureau
voor de Voeding kunt u
brochures bestellen die in
formatie geven over het
glutenvrije dieet. Het zijn
de nummers 313 (Richtlij-
nenvoor het glutenvrij
dieet), 314 (Recepten voor
het glutenvrij dieet) en 354
(Lijst van glutenvrije merk-
artikelen, uitgave 1987). U
kunt ze bestellen bij het
Voorlichtingsbureau
voor de Voeding,
postbus 85700,
2508 CK te Den Haag.
AllerHande 25
