DE KWAUTEIf VAN DE WITTE MOTOR
WORD! STRENG BEWAAKT
Tweeeneenhalf miljoen Nederlandse koeien zorgen dagelijks voor de produktie van
verse melk. Voordat die melk uiteindelijk bij AH in de winnel terechtkomt, is er een doel-
matige fase van opslag, vervoer en bewerking aan voorafgegaan. Daarbij komt
de temperatuur van ae melk nooit boven de 10 graden. Dat is nodig, want melk is een
produkt dat erg gevoelig is voor temperatuurschommelingen. De kwaliteit van
de 'witte motor' wordt door AH dan ook streng bewaakt.
Omdat melk zo'n gevoelig pro
dukt is, houdt AH voortdurend
grondige kwaliteitscontroles
naast de vele maatregelen die al
van overheidswege worden geno-
men.
Deze eigen inbreng begint in de la-
boratoria van de grote melkfabrie-
ken, waarvan AH al zijn melk en
een groot gedeelte van zijn melk-
produkten betrekt. Een eigen voed-
seltechnoloog kijkt in die laborato-
ria over de schouder mee naar de
resultaten van de diverse onderzoe-
ken die daar o.a. naar de viscositeit
(vloeibaarheid) en de zuurgraad
van de melkprodukten worden ge-
daan.
Een ander belangrijk aspect is de
voortdurende controle van de tem
peratuur van de melk tijdens het
vervoer naar en de opslag in de
winkels. Door het hele land worden
regelmatig steekproeven genomen;
de temperatuur van de melk mag
van AH niet boven de zeven graden
Celsius komen. AH houdt het daar
bij zelfs nog wat frisser dan de
maximum-temperatuur van 10 gra
den die wettelijk is voorgeschre-
ven.
Klanten oordelen over smaak
Deze controles geven nog geen ab
solute garantie voor de smaak.
Daarom wordt daarover regelma
tig de mening gevraagd van groep-
jes consumenten. Speciale proefpa-
nels vergelijken de melkprodukten
van het huismerk met andere. Zo
nodig worden maatregelen geno
men om de kwaliteit nog verder te
verbeteren.
Deze eigen inbreng van AH komt
bovenop de vele kwaliteitscontroles
die van overheidswege al plaats
vinden. Want voor de kwaliteitsbe-
waking van melk en melkprodukten
staat in Nederland een keur aan
diensten in het gelid. Daartoe beho-
ren de Gezondheidsdiensten voor
Dieren (bewaken de gezondheids-
toestand van onder andere melk-
koeien op de boerderij), de Stich-
ting Centraal Orgaan voor de Melk-
hygiene (streeft kwaliteitsverbete-
ring na van de door de veehouders
afgeleverde melk), de Melkcontro-
lestations (onderzoeken eens per 14
dagen op alle melkfabrieken de
melkmonsters op reinheid, houd-
baarheid en geur), de Keurings-
dienst van Waren (onderzoekt
steekproefsgewijs de kwaliteit van
o.a. melk en melkprodukten bij
melkfabriek, detailhandel en vee-
houder) en het Zuivelcontrole-Insti-
tuut.
De koe: een betrouwbare
leverancier
Melk is een echt natuurprodukt.
Het wordt gemaakt door de koe in
een gecompliceerd, biologisch pro-
ces, waarin het dier in een bijna on-
afgebroken opeenvolging van gra-
zen, herkauwen, verteren en ver-
werken haar uier vult met melk.
Met veel melk: de voile uier van
een beetje melkkoe weegt al gauw
enige tientallen kilo's! Daarom
moet het dier twee keer per dag
worden gemolken.
Melken met de hand komt in Ne
derland praktisch niet meer voor.
Het werk is overgenomen door de
melkmachine, een apparaat dat de
zuigbewegingen van een kalf imi-
teert. Via een pomp- en buizensys-
teem voert de machine de melk te-
genwoordig af naar de zogenaamde
diepkoeltank, een glanzend vat van
roestvrij staal dat permanent op
een temperatuur van ongeveer vier
graden Celsius wordt gehouden en
waarin de melk voortdurend in be-
weging is. Dit laatste om te voorko-
men dat de room komt bovendrii-
ven.
Als de koeien op stal worden gemol
ken, stroomt de melk rechtstreeks
van de melkmachine naar de diep
koeltank. Gebeurt het melken in de
wei, dan maakt de boer meestal ge-
bruik van een hulp- of weidetank,
die later in de koeltank wordt ge-
leegd.
Melk zuur? Pomp weigert
Met de invoering van deze diepkoel
tank op vrijwel alle veehouderijen
is de 'ouderwetse' melkrijder uit
het plattelandsbeeld verdwenen.
Hij en zijn rammelende wagen vol
glimmend geschuurde bussen zijn
vervangen door de rmo, de 'rij-
dende melkontvangst'. Deze ge-
koelde tankwagen komt twee of
drie keer per week op de boerderij
langs. De rmo-chauffeur sluit de
pompinstallatie van zijn wagen aan
op de diepkoeltank van de boer en
pompt de inhoud razendsnel over.
Tegelijkertijd neemt hij van de
melk een monster, dat later op de
fabriek wordt onderzocht op vet- en
eiwitgehalte, maar ook op reinheid
en op de eventuele aanwezigheid
van ziektekiemen.
Elektronisch snuffelorgaan
Sommige rmo's zijn al zo geavan-
ceerd, dat ze over zoiets als een
elektronisch snuffelorgaan beschik-
ken. Is de inhoud van de diepkoel
tank zuur, dan weigert automatisch
de pompinstallatie van de tankwa
gen.
Na het overtanken van de melk
schakelt de chauffeur van de rmo
de automatische reinigingsinstalla-
tie van de diepkoeltank in, zodat de
melkopslag van de boerderij na
korte tijd alweer geschikt is voor
18 AllerHande
