BRIC-a-BRAC: Antiek van de hunkeraar Lang leve prullen van toen NOSTALGIE Alexander Coret: „dieouwe Terug naar het verleden via opa's kwispedoor Help!: we worden besprongen! Oud en afgedankt Vervaagd verleden vers bier Vakmanschap is Meesterschap yg) FEBRUARI ALLERHANDE IN de vergeelde wereld van het oude om heel opzette lijk het woord antiek te mijden is langzaam een nieuwe trend aan het groeien: bric-a-brac. Om te ontdek ken hoe het eruit ziet kunt u volstaan met alles waarmee onze opa's en oma's ooit hun leven stoffeerden in volslagen wanordie naast elkaar uit te stallen. ER helpt geen lieve moe der meer aan. Of we willen of niet. Of we nu bij hoog en laag beweren, dat ons volk blij mag zijn met de verdwijning van alle waardeloze zaken uit de dertiger jaren: we zullen toch deemoedig terug moe ten naar diezelfde, door ouderen hevig verfoeide tijd. Vergeet dat zitmeubel met chromen pootjes van uw hartelijke binnenhuis architect nu maar rustig en verzoen u met de levens grote, foeilelijke stoel, waarin eens grootvader zijn neutje dronk en zijn middagslaapje deed. En wat sien ik: is-het trijpen bekleding en zitten er op het i zitvlak al kale slijtplekken? j. Mijn hemel, u bent toch uw le ven lang al een bofkont ge weest. Wat zult u straks benijd worden door buren en familie leden. Nog een vaal karpetje ban de vlooienmarkt op de vloer en u zit helemaal gebei teld. Misschien kunt u dan voor uw verjaardag nog een piëde stal met balpoten vragen, waar op u dan zo'n mooie handge dreven vaas met pluimen kunt zetten. Dat zou natuurlijk hele maal het einde zijn. En wat denkt u van gehaakte kleedjes op de stoelen? Dat is eigenlijk te gek om over te praten. Dat is alleen voor de heel progressieven. En een ba tik-doek boven de schoorsteen i is ook nooit weg. U heeft hem vijf jaar geleden net met een zucht van ^verlichting met de voddenman meegegeven en uw I bovenbuurman heeft u bij die gelegenheid nog horen roepen: i Nooit meer die vieze troep in mijn huis". En dat terwijl die buurman aan één oor bijna doof is. Achteraf weet u nu, dat het een domme daad is geweest. Zoals het ook oliedom was om dat porseleinen duifje op een I feestje van driehoog het raam I uit te mikken. Goed, u had drie bessenjenevers te veel op, maar i ais u toen geweten had, wat u nu weet, had u het beestje in zijn laatste duikvlucht toch niet nageroepen: „die kwijle- babbel wil ik nooit meer zien". U weet nu ondertussen, dat i al die zaken weer hevig in zijn. i De daverende- dingen der derti- gèr jaren, die hele crisis-troep, iiet is allemaal weer spek voor de bek van de moderne kriti- 1 sche geest anno 1973. Lekker dansen op de Duitse tango's 1 van Zarah Leander, wegzwij- melen met "yes, we have no ba ll nanas". Goed, we stikken nu in H de bananen, maar de sentimen- ii ten van toen zijn weer spring- levend. We lopen niet- meer met de wallen van de armoe onder onze zwartkijkers, maar het. 1 verlangen naar de veiligheid van vroeger is er niet minder om. Leve het crisis-syndroom, hosanndh voor de prullen van opoe. En wordt nu niet kwaad, als uw zoon een spijkerbroek koopt van 39 pietermannen en hem gelijk in een emmer met bij tende chloor zet. Veins des noods, dat u hem begrijpt en roep: „goed zo", als de broek de volgende dag volkomen ver bleekt uit het blauwe drab te voorschijn komt. En roep asje blieft niet: „ik was thuis de vierde zóón en moest altijd cle broeken dragen, die mijn broers al twee jaar tot de draad hadden versleten". Na tuurlijk heeft'u een mooi ver haal over een jeugdconcert, waar u tijdens het andante van Beethovens' vijfde spontaan met beide knieën door uw plus fours scheurde. Die toer kennen wé nu wel zo langzamerhand van u. En dan zeker ook nog mekkeren over de armoe en uw stempelende vader en het gaat je in uw fietsplaatje, dat ieder een in de buurt duidelijk maakte, dat u zonder werk was. Man, schei toch uit. Dat is geweest, daar praten we niet meer over. Wees blij, dat tiw zoon weer in de todden van toen wil lopen. Dat maakt- hem tot een flinke vent, die weet ivat onthechting is. Weg met de welvaart, met de vouwen in zijn broek, met het nette cor- duroy-pak en de zijden das van 35 gulden. Ook voor uw dochter is het smerigste nog niet goed genoeg. Knoop dat nu eerst maar eens in uw oren. -En vind, het ook niet gek, als Jolande 's avonds in die ouwe spijkerbroek met leren verstelstukken naar de feestavond van school gaat. En zeg vooral niet: „ik heb je net gisteren nog een nieuwe broek gegeven". Begrijp dat toch ■man. Ze zei toch niet voor niets: die ouwe is om mee uit te gaan?" Stroop ondertussen in uw vrije uren de rommel markten af en koop alles, wat los en vast zit. Als het maar puin is. En laat u niet bedonde ren door de marktkoopman, maar eis een kastje met zoveel houtwurm, dat ie in één week einde op eigen kracht \van de salon naar de slaapkamer wan delt. Heerlijke tijden zijn weer teruggekeerd. Geen zwelgen meer in overvloed, maar eerlijk tandhakken tussen de verveloze tussendeur. Geeft uw kind de ivens te kennen om voor twee gidden een zak van een zwarte jas te kopen, die zestig jaar geleden door een landloopster is gedra gen, klop haar dan op de schouder en zeg: „bravo meid, zo mag ik het zien". Maar geef haar wel op het einde van cle week dat tientje zakgeld. Wat krijgen ive nou? Zo'n kind mag toch ook wel delen in de welvaart. We leven niet meer in de dertiger jaren. Sokophouders, scheerriemen, koektrommels,,breukban den, stalen fondsmonturen,wit aardewerk juskommen. Maar ook stramme kieken van fletsblauwe bruidsparen en oude lijfsgoederen, zelfs die van meer intieme aard. Want alles is weer welkom. Ook de flanellen borstrok. En niet vergeten: oma's eerste rekenschrift en opa's liefdes brieven hopelijk nog voorzien van traditionele strik van roze zijde. Niets is te gek. Alles is goed. het een leven van zo'n 150 jaar Te gewaagd moet in bric-a-brac achter zich liet; als het zo oud is nog uitgevonden worden. Toch is dat het de bezwaren van de er één vuistregel. De fabricage ouderdom heeft overwonnen, van dit alles moet al minstens Bric-a-brac is dus eigenlijk lien jaar zyn gestaakt, en voorts niets meer dan wat nog niet zo dient elk voorwerp, al is liet lang gelegen aan morsig huisraad maar een schimmetje, aanleiding de vuilnisbak in verdween, of lag te geven tot mijmeren. weg te rotten in een vochtige al- Daarom is voor een echte inge- koof van een plaatselijke uitdra- wijde een scheef gelijmde tuit ger. Maar dat is nu anders. Wat niet erg. Hij smult van oude eerst werd afgedankt wordt nu 'barstenden breuken veroorzaakt door een groeiende groep van door de verraderlijke glibberig- vaak zeer beschaafde Nederlan- heid van oma's vette Sunlightsop. ders weer liefdevol in het huis- NoCT ziet hij grootvader zich be- houden teruggebracht. Sterker: helpen bij het helen van de breu- het is bezig menig huiskamer te ken met zelfgemaakte lijm: zes overwoekeren. In veel keuken- delen Sandrak, 180 delen spiritus, kasten heeft het ons plastic al 6 delen terpentijn, dit alles ver- verjaagd, warmd en aangevuld met vislijm. ndolSObjGCt Onder invloed van dit nieuwe tvpe verzamelaar is bric-a-brac Bric-a-brac, niemand anders ujtgegroej([ tot een begeerd han- dan de Fransman had al dit ouae Dc onverschillige uit- hartzeer gevoeliger kunnen type- drager van toen groeide mee en ren. Laat deze gevoeligheid u er 0,ntp0pte zich als een prijsbewus- overigens niet toe aanzetten bric- tg zajtenman die niet tegenspar- a-brac te verwarren met an- te)t alg aange,sproken wordt tiek. Want hiermee heeft het niets te maken. Zelfs niet in de verste verte. Iets is pas antiek als De wereld van het bric- a-brac is een ondoorgronde lijke. Een verrassende we reld, waarin het best moge lijk is dat morgen tante Piens kristallen gebittenbakje plot seling een glansrol te vervul len krijgt op één onzer onbe rispelijke Hollandse ontbijt tafels. Een wereld vol mogelijkhe den. Als je er maar open oog voor hebt. Als je maar niet vreest uit een urinaal van onbekende herkomst kostelij ke port te schenken. Ik ken adressen waar men met losse hand telkens weer nieuwe funkties toekent aan de meest gruwelijke gebruiks voorwerpen. In onze vriendenkring zijn wij eigenlijk nog de enige die onze wen uit z'n eigen fles schenken. Toch zullen wij bezwijken. Onze buur man, een vermaard bloem schikkunstenaar met verfijn de aanleg en gevoel voor subtiele schoonheid is al door de knieën. Van de week verkocht hij de tiende ondersteek met beeldig droogboeket. De vol gende ben ik. Nu "ik kortgele den in onze kelder ook zo'n prachtig voor port te gebrui ken ding gevonden heb, weet ik het zeker. Vorige week stond hij nog in een hoekje aan de voet van de kelder trap. Toen ik vandaag keek was hij al opgeklommen tot de derde trede. Straks zal de deur wijken en zullen we het ding zich in de huiskamer zien aandienen. Zo gaat dat met een trend. Er is geen ontkomen aan. Het is een voortdurend sluipende, ongrijpbare beweging. En we weten het zo langzamerhand wel: het bespringt je een mo ment dat je net niet kijkt. uit het rijke roomse leven. Waarom? Om ermee af te re kenen, zegt-ie. Om opnieuw te beleven wat ik in mijn jeugd aan onverwerkte trauma's heb meegemaakt. Om het vandaar uit beter te kunnen verwerken en' te kunnen inpassen in m'n huidige bestaan. Een andere verzamelaar van alles wat reli gieus is: Waarschijnlijk omdat ik heimwee heb naar m'n onbe zorgde jeugd. Naar al die ze kerheden. Je wist waar je aan toe was. Voor problemen had je God en je ouders. In ons gezin was er maar weinig dat je daarmee niet kon oplossen. met antiquair. En daar zijn ze dan, de eerste (vervolg van pagina 1) Nostalgie: geen verschijnsel van de laatste jaren, en blijk baar ook niet voorbehouden aan de zachtmoedigste onder ons. Want plotseling hoor je van een onbuigzame kolonel die de tijd gevonden heeft de lieftalligste koekblikkenverza- meling van geheel Zuid-Neder land te onderhouden en die blikt nog bloost als hij vijftig gulden dient neer te tellen voor een morsig blik uit de bekende Droste-serie. ANGST Wat bezielt de mens? Wat doet hem zo hunkeren naar het verleden? Angst, pure angst, zeggen de psychologen. Angst voor de toe komst met al die ondefinieer bare onzekerheden die ze voor ons in petto heeft. Angst omdat we onzekerheid ervaren als een bedreiging. Zo zou onze plotseling op bloeiende hang naar toen er het bewijs van kunnen zijn, dat we er langzamerhand schoon ge noeg van, krijgen om telkens opnieuw met onzekere situaties en nieuwe dingen geconfron teerd te worden. We talen naar rust, naar de duidelijkheid van de rechtop staande zekerheden van toen. Daarom verzamelen we dingen van toen. Omdat ze ons,, op het spoor zetten van onze herinne ring. Omdat ze ons verhalen vertellen die we allang zijn vergeten. HEIMWEE Nostalgie: heimwee. Maar eigenlijk veel meer een vlucht uit de werkelijkheid. En waar in kan je beter vluchten dan in de situatie die je door en door kent: de wereld van onze jeugd, boordevol zekerheden en de snorrende kachel in groot moeders keuken die ons met meer warmte vervult, dan het onzekere van de meest roos kleurige toekomst. Al het mate riële geluk, ten spijt, dat ze voor ons in petto heet te heb ben. Bric-a-brac blijkt heel duide lijk een stuk emotievol verle den te vertegenwoordigen. Een psycholoog: je koopt een poging tot kontaktherstel met een tijd die,je dierbaar is. Zo ziet u maar, dan is zestig gulden voor een dolgedraaid koffiemolentje met koperen deksel en stroef lopend laatje niet duur. Akkoord, je koopt er bijna drie elektrische voor. Maar dat langzaam openbreken van de bonen en die weldadige golf van verse koffie-aroma die door het hele huis trekt: de verzamelaars van grootmoeders moeders blauw gebloemde closet- herinnering aan de veilige be- rijgschoentjes. En daar heb je zo- pot in de tuin plaatsen, smaakvol slotenheid van het gele lamp- waar ook de liefhebber van net- gevuld met eenjarige zomer- ]jcht boven tafel, dat ver gedragen werkkleding uit de ja- bloeiers? Een maatschappelijk trouwde, smakken van vader ren van' ver voor de oorlog. De werker notabene. Nog hoor ik bij z'n eerste slok, zijn vriende- eerste bonbons uit ome Jans in- hem op 'een spreekbeurt roepen üjke blik naar moeder als stille tensief gebruikte kwispeldoor heb dat we vandaag leven, dat omkij- ciank Voor haar heerlijke bak- ik al zien presenteren. Laatst ken angst is. kie, dat levert de elektrische sprak ik iemand die beslag had En ik zou het best allemaal molen er niet bij. weten te leggen op een oude kunnen hebben als. ik op een breukband en hem een plaats kerstreceptie niet een parel van Daarom is een koekblik van had gegeven naast de spiegel in een moderedactrice tegen het lijf dertig pilden niet duur Als de gang Opoe's oortoeter vele ja- was gelopen, die bij het uittrek- zon blik je nou in staat stelt de ren door haar aangewend ter ken van haar hoogmodische man- tijd even terug te draaien, verbetering van het gehoor is er tel volledig omhangen bleek met waardoor je maar heel even ook weer net als haar ziek-bleke een grootmoedersjurk van een kan vergeten dat onze wereld pop met duizend maal gelijmd ongekend deprimerende snit en van voren met meer weet dat hoofd en nog maar een handje verdrietige kleur. -» 31 vol haar. En daar, als De s]eute, tot dit mysterie bric- feitje naast de radiocombmatie a_brae? Heimwee. Alles wijst er op. Heimwee naar toen. ie van achteren leeft, dan is 30 gulden toch niet duur. En psy chiater is dan veel duurder.... met ingebouwde tuner en casset te-accommodatie, haar st-rijk- plankje. Naar de oude zekerheden van toen. Bric-a-brac is daarom niet het antiek der armen. Ook niet het antiek van de verzamelaars met slechte smaak. Het is het antiek van de hunker aars. Van de terugverlangers naar toen. Naar de tijd dat moeder onze Wat bezielt ons? Wij energieke lieden van een turbulente gene ratie met nog niet zo lang gele den als grote opdracht aan ons zelf: verbeter de wereld door de oude om te spitten. Wat is er gebeurd? Welke ge heimzinnige macht is bezig ons zorgen nog droeg, dat er nog om te turnen? anijsmelk was en gnesmeel- Wie zet er in de hal van een pudding in drie gekleurde la- compleet extravagant ingerichte gen en de wereld nog overzieh- flat een kruiwagen neer, zo'n telijk als een pas gemaaid ding dat drie jaar geleden nog aktief was bij het verslepen van doorgedraaide bloemkool? Een veelbelovende reklameman? Al tijd even wars van emoties? En nog een voorstander van de me- Aan één bijvoorbeeld die zich chanisatie ook? de benen verslijt om beslag te Ja, en wie zag ik laatst groot- kunnen leggen op elk voorwerp voetbalveld op een vriesheldere dag. Bric-a-brac is eigenlijk een venster op het verleden. Vraag het maar aan een verzamelaar. (Advertentie) QVËR die goeie ouwe tijd gesproken. W at Alexander Coret betreft, kun je hem mooi verge ten, Al dat gebeuzel over lang vervlogen dagen, over de ijzersterke roman tiek der dertiger jaren. Breek hem asjeblieft de bek niet open. In zijn nette bovenwoning aan de Haagse Schenkkade rukt hij alsmaar nieuwe laden open en produceert hij dozen met sterk opgebleekte foto's, waarop vrolijke dames en he ren in authentieke soepjurken een vorkje prikken in de fraai opgemaakte zalmsalade van 75 cent, die ruim toereikend is voor twee personen. De kaarsvlam brandt recht standig in de zilveren kande laar en daarachter, steeds ne derig voorover buigend in zijn zwarte frak speelt Maestro Co ret de verlangde walsjes van Strauss en de getoonzette lief desdromen van Liszt. Als je de portretten, mag geloven, waren het mooie, zorgeloze tijden, die kabbelend tussen twee wereld oorlogen vergleden. Een colbert met twee pantalons (ook voor de buikmaten) plus een vest was al te koop voor negentien gulden en vijftig cent, een werkster bood haar diensten aan voor zes gulden in de week en overal in restaurants en dranklokalen zaten de musici klaar om dc misère in drie- en vierkwartsmaat te verdrinken. Tik-tik-Iik Eén van hen was Alexander Coret, zoon van een fortuinlijke zakenman, die voor zijn kind een gouden toekomst als we reldberoemde vioolsolist zag weggelegd. Coret haalt zestig jaar later wat korzelig zijn schouders op en zegt: „als je jong bent, zie je alleen die top." Coret, de meesterviolist, lus tig erop los strijkend voor het Concertgebouworkest. De ont dekking van de eeuw-, op han den gedragen door de critici, omzwermd door de mooiste en duurste vrouwen. Maar als je na jaren van het conservato rium kwam, mocht je blij zijn, als er. een plaats voor je was als zestiende violist. De hele dag op je achterste zitten en maar spelen, wat de dirigent in Stehgeiger Alexander Coret: „dit vak en dit leven hebben mij nog geen moment ver veeld." zijn malle kop kreeg. Tik, tik, tik met de'dirigeerstok en weer van voren af aan beginnen. En dat voor een loontje, waar een onderwijzer van de kakschool zijn neus voor zou ophalen. Stehgeiger Om de dodendans der klas sieke broodslaven te ontlopen koos Coret uiteindelijk de stiel van „Stehgeiger", van virtuoze violist. Hij speelde jaren ach tereen in de beste huizen van Nederland, liet zijn snaren tril len in het sjieke Royal, waar ministers en ambassadeurs door hem vakkundig van „Kopf biss Fusz auf Liebe eingestelt" wer den. Hij leverde tegen beschei den betaling ook alle gewenste streken in .'Europe, hotel Cen traal en het gerenommeerde Wittebrug. De meeste etablisse menten bestaan al niet meer, moesten hun deuren sluiten voor de oprukkende welvaart. ..Hier", zegt hij hoofdschud dend. .is dat niet heerlijk.' Een avondje in het Haagse City- iheater. Daar speelde ik tussen het voorprogramma en de hoofdfilm. De naam Coret was een begrip. Als ik in restau rants speelde, stond je uren op je benen. Dan wilde de baas niet, dat er een stilte ontstond, want in dat geval stonden cle gasten gelijk van tafel op en dat drukte de consumptie met een. Nooit vrij Je deed het, omdat je niet anders wist. Voor jou tien an deren, zo was het in die tijd. Ik had ook geen dag vrij, speelde zeven dagen per week en ver diende misschien tachtig gril den. Dat was toen een vorste lijk salaris. Daar kon je een ge politoerde deur voor intrappen. Ik heb nooit tegen mijn zin dit werk gedaan. Als op een gegeven moment je ruggegraat bijna in tweeën brak van ver moeidheid, dacht je alleen: „nog een paar slijmerige melo dietjes en het zit er weer op". Die dingen speelde je trouwens met je ogen dicht. Je had je opleiding, kon noten lezen en speelde elke nieuwe melodie na een paar minuten feilloos na. Daar is nu ook geen kijk meer op. De jongeren, die zich nu musicus noemen, kunnen met pijn twee accoordjes spelen en daar houdt het mee op. Een hoop lawaai, een hoop ge schreeuw, meer is het niet. De mensen verdrinken in de chaos, hebben alles wat hun hartje begeert, maar ze weten met de welvaart en hun vrijheid geen ï-aad. Uit pure wanhoop vluch ten ze dan maar elke avond naar de televisie. Kastje kijken, kauwgummie voor vermoeide ogen. Vette tango's Dat verklaart ook meteen de vlucht naar het verleden. Iedereen heeft opeens de mond vol van zaligheden van vroeger. De muziek der dertiger jaren, dat is het helemaal. De platen maatschappijen persen alle successen van toen opnieuw. „Ik hou van Holland" en alle vette Duitse tango's, die ik in dertijd op veelvuldig verzoek speelde met mijn orkest. „Schoner Gigolo" en meer van dat spul. En ze vinden het prachtig. Ze dragen de jurken van grootmoeder en de pothoe den van oud-tante Neel. Alles zie je weer terugkomen: de an timakassars, de porseleinen vogeltjes. De jeugd is gek op ouwe dingen, moet niks meer hebben van moderne meubels en eigentijds comfort. Neen, grootvaders stoel, daar zitten ze pas lekker in. Twee maal twee Vraag je nou, waar die rage vandaan komt, dan kan ik ook alleen maar gissen. De pest is, dat in dit leven twee maal twee altijd vijf is. Het is alle maal ongerijmdheid wat de klok slaat. De ouderen weten verrekt goed, dat de dertiger jaren geen vetpot waren. Het was in feite een grijze, beroer de tijd en de echte prettige dingen waren toen al even schaars als nu. Het was wel een rustige tijd, te rustig als je het mij vraagt. De gulden was keihard en van Colijn mochten we elke avond tevreden gaan slapen. Tripp en Colijn riepen alsmaar: „Wij zijn geen muntvervalsers", maar ondertussen liep half Ne derland te stempelen en had den negen van de tien Neder landers geen droog brood te eten. Er werd-dik armoe gele den. Keiharde waarheid Dat er desondanks nu een hang is naar diezelfde ouwe tijd, is niettemin verklaarbaar. Dat komt, omdat deze tijd in feite nog beroerder is. Het is mij gelukkig altijd ingeprent, dat je alleen maar kon genie ten, als je het eerst verdiend had. Dat was een keiharde waarheid. En wat zie je nu om je heen? Verveling, apathie. Iedereen is te beroerd om een hand uit te steken. Ik zit in Scheveningen op een terrasje, en hoor naast me iemand zeggen: „Ober kunt u de bestelling opnemen, ik wacht al een half uur", Die ober haalt zijn schouders op en roept: „nou mevrouwtje, daar zal dan nog wel een half uurtje bijkomen." (Vervolg zie pag. 4) ambachtelijk gebrouwen, met een eigen karakter en een bijzondere smaak en frisheid, bereikt door een volkomen natuurlijk brouw en rijpingsproces, dat bijna vier maanden duurt. beugelfles 66 cent, pijpje 50 cent, want alle waar is naar zijn geld.

Allerhande | 1973 | | pagina 3