De thermostaat van uw lichaam
EIGEN WEERSTATION
De valwind die
een
ander
mens
van u maakt....
I
hooggebergte
AH neemt proef met
kaartverkoop voor
theatervoorstellingen
f
m
in het oor gefluisterd
Hebt u
ook last
van het
iveer
Astma
vers bier
Uakmanschap is
Meesterschap
111
(het betere Franse wijngebeuren)
OKTOBER
ALLERHANDE
7
Wie het warm heeft grijpt
naar een koele drank 0111 de
dorst te lessen. Dat is een logi
sche reactie, die even het ge
wenste resultaat lijkt op te le
veren. Maar na korte tijd blijkt
de dorst nog altijd te bestaan en
men vat het volgende glas met
koude drank. Producenten van
frisdranken, bieren en koelkas
ten slaan dit proces met een blij
de glimlach gade. Het gaat hen
goed. zolang slechts weinigen
beseffen dat dorst op een warme
dag met warme dranken bestre
den dient te worden.
Deze paradoxale stelling wordt dui
delijk als de werking van een kamer
thermostaat van de centrale verwar
ming wat nader wordt hekeken. Neem
de proef op de som en koel die ther
mostaat eens met een zeer koud voor
werp. De thermostaat „denkt" dat de
temperatuur in het gehele vertrek is
gedaald. Weet zo'n ding veelHet geeft
een seintje naar de c.v.-ketel, die
prompt het water begint te verhitten
en de temperatuur in de kamer nog
verder doet stijgen.
In de tussenhersenen bezit de mens
ook een soort thermostaat, het zoge
naamde warmtecentrum. Het is een
zeer verfijnd-werkend „instrumentje"
dat ervoor zorgt dat de lichaamstem
peratuur constant blijft, hoe groot de
temperatuurschommelingen erbuiten
ook mogen zijn. Daalt de buitentempe
ratuur, dan reageert de thermostaat
terstondhet bloed stroomt trager,
waardoor minder warmte kan worden
afgegeven (bleek van de kou staat men
erbij) en de warmteproduktie wordt
opgevoerd door spiersamentrekkingen
(kippevel), tenvijl tevens de algemene
stofwisseling wordt verhoogd. Stijgt
daarentegen de buitentemperatuur dan
„beveelt" de thermostaat in de herse
nen dat het tijd is om de bloedvaten
te verwijdende warmteafgifte wordt
groter en de zweetklieren worden ac
tief. Zij produceren water dat door
verdamping warmte aan het lichaam
onttrekt.
Terug naar het koele drankje tegen
de dorst. De drank koelt de inwendige
organen zo sterk af, dat de thermostaat
„meent" dat er meer warmte geprodu
ceerd moet worden. Hoe koeler men
zich drinkt, hoe warmer men het
krijgt. Een kopje warme thee zou de
thermostaat juistere informatie heb
ben gegeven over de toestand buiten
het lichaam. De warmteproduktie zou
zijn verminderd en de gewenste af
koeling verkregen.
Men mene niet dat de lichaamsther
mostaat zich altijd zo makkelijk laat
misleiden. De signalen die langs de
gebruikelijke wegen, de huid en de
bloedsomloop, het warmtecentrum be
reiken, worden beter geïnterpreteerd.
Een minimale afwijking van 0.01 gr. C.
Hartklachten
16 20 23 27 25 20 17 14
12 10 8
12 11
14 17 22 17 15
13 10
Trombose
18 26 35 30 26 21 18
13 11
Maag en
darmen
11 10 13
Angina
pectoris
Mild weer
Zonnig weer Hittegolf
Regen en kil
Opklaringen
Droog,zacht
en windstil
Zeer droog
Zacht, nade
ring lagedruk
gebied
Lagedruk
gebied
Hogedrukge
bied nadert
koud en
droog
De mens mag de natuur dan de rug hebben toegekeerd en er mogen kinderen
zijn die geen boterbloem van een paardebloem kunnen onderscheiden, maar
de natuur heeft de mens nog lang niet losgelaten.
De invloed van het weer
op de stemmingen van de
mens is daarvan het spre
kendste voorbeeld. Het pri-
vé-weerstation dat ieder
mens van huis uit heeft
meegekregen, registreert
feilloos elke verandering in
het weertype. Dat gebeurt
in de stofwisseling, door de
bloedsomloop en de bloedva
ten. Onder invloed van het
weer kan het aantal witte
bloedlichaampjes zich wijzi
gen en kan er verandering
komen in de biologische sa
menstelling van het bloedse-
rum. Bepaalde weersom
standigheden kunnen de
mens dorstig maken, waar
door de weefselstructuur zich
verdikt en het lichaamsge
wicht soms zeer aanzienlijk
toeneemt. Mocht de volgen
de confrontatie met de cij
fers van de weegschaal u
een schok bezorgen, verT
mijdt dan paniek. Misschien
is het alleen maar uw
'weerstation' dat aan het
werk is geslagen.
De aard van de verande
ringen is gelegen in het zo
genaamd vegetatieve ze
nuwstelsel. Dat dient om de
functies van bloedsomloop,
ademhaling, maag, darmen,
lever, nieren etc. te regelen.
Als tegenspeler wordt on
derscheiden het sympathi
sche en parasympathische
zenuwstelsel. De betekenis
van deze twee zenuwstelsels
is, hoe onbekend ook, van
groot gewicht. Het sympa
thische exemplaar brengt de
mens in spanning, bet para-
sympathische daarentegen
'ontspant'. Het is de bedoe
ling dat beide stelsels elkaar
in bedwang houden, al kan
men vrij gemakkelijk de
mensen onderscheiden die
meer van het ene dan van
het andere hebben. Het
wankele evenwicht kan
verstoord worden door
spanningen van nerveuze
aard en storingen van orga
nische soort, terwijl ook de
gevoeligheid voor weersin
vloeden kan toenemen.
Er zit onweer in de lucht,
zeggen lijders aan jicht en ge-
wrichtsreumatiek. Vele uren,
soms dagen, vantevoren voelen
zij aan de pijn dat de barome
ter daalt en de vochtigheids
graad toeneemt. De weersin
vloeden op ziekteverschijnselen
van velerlei aard zijn door bio-
meteorologen verzameld en in
grafieken en tabellen vastge
legd. De hierbij vertoonde cij
ferreeks geeft een oppervlakki
ge indruk van de inhoud van
deze grafieken en tabellen.
Naarmate het cijfer een hogere
waarde heeft, zal de patiënt
meer last van zijn ziekte on
dervinden of zijn de risico's
voor hem het grootst. Tevens
verkrijgt men een indruk van
de samenhang tussen kwaal en
weertype. Bedacht dient te
worden, dat het niet meer is
dan een indruk en dat de we
tenschap die zich ermee bezig
houdt nog te jong is om reeds
over een hanteerbaar inzicht te
beschikken. De grens tussen in
vloeden in gunstige en die in
ongunstige zin ligt ongeveer
bij het cijfer 14. Een lager cij
fer betekent dat. de patiënt
weinig .of geen last zal hebben
van zijn kwaal tengevolge van
het genoemde weertype.
ADVERTENTIE
ambachtelijk gebrouwen,
met een eigen karakter en
een bijzondere smaak en
frisheid, bereikt door een
volkomen natuurlijk brouw
en rijpingsproces, dat bijna
vier maanden duurt.
beugelfles 65 cent,
pijpje 49 cent,
want alle waar
is naar zijn geld.
Weer thuis
BAS EN YVONNE MOERMAN
zijn weer thuis, in Schiedam.
Neen, niet gek als u even most
bedenken of u die namen wel
kent, want het zangersechtpaar
Moerman is acht maanden bij ons
„uit de roulatie" geweest, om
dat het al die tijd een toernee
maakte door Amerika.
Bas en Yvonne zijn hun geza
menlijke loopbaan gestart onder
de naam „Duo Kol Simcha". een
Israëlische naam, omdat ze veel
Israëlische liedjes zongen in die
tijd, maar dat niet alleen, volkslied
jes in alle mogelijke talen eigen
lijk. In Amerika brachten ze een
acht-talig repertoire.
Bas, hij eerst nog op kantoor,
en Yvonne, zij eerst onderwijze
res, veranderden hun artiesten
naam onlangs in Duo Simcha",
om iets korter te zijn. Toen ze
naar Amerika gingen, werd het
„het Moerman duo", omdat ze
dachten dat zulks de Amerikanen
begrijpelijker in de oren klonk
Hun artiestennaam is nu wéér
veranderd, want de Amerikanen
hebben er „Barbra en Bas" van
gemaakt en daar blijft het voor
lopig bij.
Weer Amerika
Barbra en Bas dus. Allereerst
twee erg aardige, hartelijke jonge
mensen. Maar ook twee mensen,
die zoveel in de mars hebben, dat
ze werden gevraagd voor niet
minder dan vijfhonderd maal op
treden in Amerika, voornamelijk
voor studenten en middelbare
BARBRA EN BAS, ofwel
Bas en Yvonne Moerman uit
Schiedam: weer naar Amerika.
scholieren. Hun liedjes zijn daar
overigens zo ingeslagen, dat Bar
bra en Bas eind vorige maand
weer naar Amerika zijn gegaan,
maar nu voor iets kortere tijd.
Tegelijkertijd is een langspeel
plaat van hen uitgekomen
hier, in Nederland met
twaalf liedjes, met teksten van
Ernst van Altena.
Nederland
Hun eerste toernee door Ame
rika noemen ze een heel interes-
Mark naar het verre oosten.
santé ervaring, ze hebben vrese
lijk veel gezien, gereisd en op
gestoken. vinden ze zelf. Maar
ze zijn nu niet zo „ver-Amen-
kaanst", dat wij in Nederland hen
niet meer zullen zien. Ze willen,
als ze voorlopig voorgoed hier
terug zijn, veel in Nederland gaan
optreden. „Want" vinden ze,
„Nederland heeft zijn artiesten
toch heel wat te bieden, al wordt
dat noqal eens ontkend de laatste
tijd."
Even onthouden dus: Barbra
en Bas.
Veertien
Beroemde fotomodellen zijn in
Engeland „De Garnaal" geweest,
een dun mooi meisje met heel
lange benen en daarna kwam
Twiggy, nog dunner dan „De
Garnaal", om niet te zeggen vel
over been.
De ster onder de Britse foto
modellen van dit moment is weer
iets gevulder van vorm, lekker ge
vuld mag u wel zeggen Maar het
opvallendste is, dat ze pas veer
tien jaar is en ze begon al als
fotomodel toen ze dertien was.
Boek
Jules Farber heeft pas zijn
tweede boek over „Nederland en
de Nederlanders" geschreven en
dat heet "D is for Dutch" Oud
minister mr J M. A. H Luns
schreef er het voorwoord voor.
Zijn boek gaat over Rem
brandt, maar net zo goed over de
eerste provo, over Toon Hermans
en de Friezen, maar net zo goed
over Karei Appel en onze sex-
spullen.
Foto
In het café-restaurant De Har
monie, in de Rotterdamse Doelen,
hangt een foto-portrettengalerij,
met foto's van alle beroemdheden
die De Harmonie hebben bezocht.
Voor met zo beroemde bezoekers
kennelijk een grote attractie, want
onlangs was een aar.tal foto's,
psst, weg. Een van do gestolen
portretten was dat van MIREIL
LE MATHIEU, de Franse Z?nge-
Toen Mireille daar via via van
hoorde, stuurde ze meteen een
nieuwe foto, met opdracht
Baard
■«S :r: "4 ';w
JULES FARBER. met
baard en met zoon
Een enkele opmerking van
vrouw of dochter is voor sommige
mannen al genoeg, om in hun
vakantie een baard of snor te
laten staan. De in ons land wer
kende Amerikaanse journalist JU
LES FARBER had dit jaar een
tijdje gedwongen vakantie, om
dat zijn rug niet in orde was
Toen hij hersteld weer tevoor
schijn kwam. had hij ineens een
enorme donkere baard, tot ver
wondering (of een klein beetje
schrik) van vrienden en kennis
sen.
Denise Yasmine
Ze heet Denise Yasmine en
iedereen vindt, dat ze het erg
goed doet. Maar denkt u niet dat
zij met haar veertien jaar wel kle
ding zal tonen voor meisjes van
haar leeftijd. Niets van dat al, ze
is al gefotografeerd als volledige
vamp.
Leuk, als je veertien bent? Zij
vindt natuurlijk van wél, maar
och
(voelt u het verschil?) resulteert al in
een extra warmteafgifte door transpi
ratie van 1 calorie per seconde.
Talloos zijn de proeven die genomen
zijn om de verfijnde thermostaat an
ders dan door kille drankjes op war
me dagen voor de gek te houden. Men
heeft bijvoorbeeld de tussenhersenen
van een proefpersoon afgekoeld en-
diens lichaam tegelijkertijd verioarmd
(warm bad). Daarbij werd duidelijk,
clat de lichaamsthermostaat gevoed
wordt door informatie uit vele ande
re waarnemingsposten en dat het vrij
wel onmogelijk is de warmteregulatie
van een gezond mens in de war te
brengen.
Ook het. weer is daartoe niet in staat,
althans niet voor langere tijd, tenzij
de werking van het warmtecentrum in
de tussenhersenen gestoord is. In dat
geval treden er ziekteverschijnselen
op die aan het weer worden geweten,
maar die in feite alle onder de in
vloed van het weer manifest zijn ge
worden.
Een mens is zo gezond als
de snelheid waarmee zijn
lichaam zich weet aan te
passen bij veranderd weer.
Zo luidt ongeveer het uit
gangspunt van een betrekkelijk
jonge i wetenschap die biome-
teorologie wordt genoemd. Deze
wetenschap onderzoekt de in
vloeden van de weersomstan
digheden op de gezondheid en
betreedt daarmee de werkter
reinen van zowel de medicus
als de bioloog en de meteoro
loog.
Voor vele mensen staat het
vast dat het weer ziek maakt.
Koud winters weer dat gepaard
gaat met weinig wind, droge
lucht en een constante tempe
ratuur lijkt menigeen een ver
koudheid of influenza te bezor
gen. Steekt de wind op en da
len de temperaturen zeer sterk,
dan worden de artsen gecon
fronteerd met een sterk
groeiend aantal hartklachten.
Astma-klachten worden voor
al genoteerd als het weer warm
en vochtig is of als de tempera
turen ibinnen korte tijd zeer
sterk afnemen. Rheuma is een
ziekte die gestimuleerd schijnt
te worden door opstekende
storm.
Ondanks deze en vele andere
onmiskenbare relaties tussen
weertypen en ziekte, houden oe
beoefenaren van de biometeo-
rologie vol, clat het weer niet
ziek maakt. Onder invloed van
veranderende weersomstandig
heden .blijkt alleen dat het
ziekgeworden lichaam aanpas
singsmoeilijkheden heeft en het
in een of ander opzicht niet
functioneert zoals dat van een
gezond lichaam verwacht moet
worden.
Dat betekent niet dat gezon
de mensen geen last van het
weer hebben. Hun stemming
kan er grondig door bedorven
worden. Voorts als de verande
ringen zeer sterk zijn, heeft
ook een gezond lichaam enige
tijd nodig om zich aan te pas
sen. Tijdens die aanpassingspe
riode voelt men zich korte of
langere tijd prikkelbaar en is
men geneigd zich ziek te voe
len. Van een onvervalste ziekte
is echter geen sprake; dat is
alleen het geval indien een be
paalde kwaal reeds in latente
vorm aanwezig was. Met ande
re woorden: het weer maakt
niet ziek, maar het kan wel een
nog niet geconstateerde kwaal
stimuleren.
DENISE YASMINE, veer
tien jaar jong.
In vrijwel alle bergachtige gebieden wordt
de mens geconfronteerd met warme valwin
den, die hem ziek lijken te maken of hem, in
het beste geval, danig uit zijn humeur kun
nen brengen.
Van deze valwinden geniet
de f h n, die optreedt in het
Alpengebied van Midden-
Europa, de grootste bekend
heid. Toeristen die voor het
eerst te maken krijgen met de
gevolgen van de wind, zijn
geneigd hun lichamelijke
klachten en die van geestelij
ke aard te wijten aan de an
dere lucht, het andere voedsel
en de reaktie op het inge
spannen werken en autorijden
dat aan de vakantieperiode
voorafging. De bewoners van
de valwind-streken zullen hen
snel uit de droom helpen.
Ook zij hebben er ieder jaar
weer last van: de statistieken
tonen dat tijdens het optreden
van de valwind latente ziekte
kiemen tot ontwikkeling ko
men en dat vrijwel iedereen
geneigd is af en toe eens lek
ker ruzie te maken. Automobi
listen raken van de kook,
iedereen blijkt plotseling ver
geetachtig geworden te zijn,
kinderen worden baldadiger
(hetgeen ook in Nederland
een betrouwbare aanwijzing is
voor een naderende storm) en
de misdaad viert hoogtij.
De biometeorologie leert
dat niet het weertype de
mens zo anders doet reage
ren en het aantal zieken zo
snel doet toenemen. De oor
zaak werd gevonden in de
snelle wijziging van het weer
beeld Binnen een half uur
o'oen zich extreme tempera
tuurwisselingen voor en dit
schijnt te veel gevraagd te zijn
van het menselijke „warmte
centrum" dat tot taak heeft de
lichaamstemperatuur op peil
te houden. Het centrum heeft
enige tijd nodig en die tijd
schijnt voldoende te zijn om
zelfs de meest evenwichtige
mensen volkomen uit balans
te brengen. Men wordt prik
kelbaar, nerveus, vaak zelfs
agressief. Er ontstaan moei
lijkheden met het slapen en
duizeligheid en misselijkheid
behoren tot de veelgehoorde
klachten.
OPERATIE UITSTELLEN
Als ooit het nut van de bio
meteorologie aangetoond
wordt, dan is dat wel tijdens
het optreden van. de valwin
den. Zo opvallend is dan het
verband tussen weer en ziek
te, dat de artsen in die stre
ken een voortdurende samen
werking onderhouden met de
meteorologische instituten.
Niet alleen weten zij dan van
tevoren welke patiënten zij te
gemoet mogen zien, maar ook
kunnen zij gunstiger tijdstip
pen kiezen voor te verrichten
operaties. Tijdens het passe
ren van een kou- of warmte-
front, worden bepaalde slui
merende infectiehaarden ge
stimuleerd
Volgens biometeorologen
behoeven asthma-patiën-
ten niet per se langdurig in
het hooggebergte te verblij
ven om hun ademnood al
thans enigszins te overwin
nen.
Dr. S. W. Tromp, die zich in
Leiden bezig houdt met het be
studeren der invloeden van
weer en klimaat op mens, dier
en plant en als enige Neder
landse biometeoroloog regelma
tig de lekenpers haalt, heeft
aangetoond dat niet een lang
durig verblijf in het hoogge
bergte de astma-patiënt de
gewenste verlichting brengt,
maar dat die verlichting tot
stand komt door de gewijzigde
klimaatsomstandigheden. Zou
het mogelijk zijn de patiënt re
gelmatig de prikkel van het
„hogere" klimaat toe te dienen,
dan is een blijvend herstel van
betreffende lichaamsfuncties
niet uitgesloten.
Deze conclusie werd getrok
ken na behandelingen van pa
tiënten in de zogenaamde „la-
gedrukkamer", waarin de kli
maatsomstandigheden van het
hooggebergte zijn nagebootst.
De patiënten verbleven gedu
rende enkele maanden iper dag
ongeveer een uur in de kamer.
Wijzigingen in de luchtdruk
waren evenzovele prikkels tot
aanpassing. Bij jonge patiënten
dwongen deze prikkels het
warmtecentrum in de hersenen
tot hervatting van zijn functie.
Zoals bekend worden astmati
sche verschijnselen begeleid
door het onvermogen de li
chaamstemperatuur constant te
houden, tengevolge van een on
voldoend functioneren van het
„warmtecentrum"'. Ook de
functie van de bijnier laat bij
astmatici te wensen over. On
der verlaagde luchtdruk verto
nen sommige patiënten een
verbeterde longfunctie en blij
ken zij plotseling ook beter in
staat te zijn de lichaamstempe
ratuur aan de omgeving aan te
oassen.
Bij wijze van proef is Al-
bert Heijn Supermarts N.V.
gestart met de voorverkoop
van toegangskaarten in een
aantal filialen voor de suc
cesvolle theaterproduktie
Joop van den Ende „Twee
op de Wip" met o.a. Wille-
ke Alberti.
De verkoop, die gezien moet
worden als extra service voor
de klanten, start in de filialen
drie weken voor de opvoering
in de betreffende plaats, waar
bij A.H. bij aankoop van bood
schappen een reduktie geeft
van twee gulden op de toe
gangsprijs. Vijf dagen vóór de
voorstelling stopt de voorver
koop en neemt het theater ter
plaatse de verkoop over.
De voorstellingen van „Twee op de Wip", waarmee A.H.
de proef neemt zijn de volgende:
Datum: plaats:
9 okt. Junushof,
Wagen in gen
14 okt. Hubertushuis,
Kerkrade
16 okt. Schouwburg „De
Molenberg",
Delfzijl
17 okt. Cultureel Centrum
„De Tamboer"
Hoogeveen
18 okt.
Schouwburg
Den Helder
21 okt. Parkgebouw
Rijssen
22 okt. Schouwburg
Maastricht
23 okt. Sociaal Cultureel
Centrum
„De Wipmolen"
Alblasserdam
26 okt. Amphion Theater
Doetinchem
Supermart voor kaarten:
Stadsbrink 375.
Hertogenlaan 29.
Kuilsburg 5.
Hoofdstraat 110,
De Wielewaal 24.
Marsdiepstraat 445,
Julianaplein 9.
Haarstraat 3.
Schamerweg 110.
Makado Center 41.
Dr. Hubernoodtstraat 2.
