Onderwijs in internationale sfeer:
Verenigde Wereldscholen in opkomst
Ambachtsschool
onderging een
metamorfose
Goede vorming
AH-personeel
Efficiënte methode in dam:
Taalbarrière buitenlandse
kinderen overwonnen
Volwaardig onderwijs
adÉït
vers bier
Vakmanschap is
Meesterschap
Problemen
Ontevreden
Rotterdam
Medewerking
Toneelscène
Woordenlotto
MEI
ALLERHANDE
2
In liet breedgolvende groene landschap van Wales in
Engeland staat een romantisch 14e-eeuws kasteel dat
dienst doet als school voor 300 meisjes en jongens uit
alle delen van de wereld, waaronder Nederland. St. Do
nates Castle is geen gewone school.
Het is de eerste in een geplande keten van United
World College'shet heste te vertalen met Verenigde
Wereldscholen, waar jonge mensen de kans krijgen hun
middelbare school in een internationale sfeer te vol
tooien en waar ze worden voorbereid op een eventuele
verdere studie aan de universiteit.
Door middel van gezamenlijk
genoten onderwijs probeert
men de jeugd uit allerlei lan
den begrip voor elkaar bij te
brengen en tegelijkertijd een
onderwijssysteem op te zetten
dat meer is aangepast aan de
eisen van deze tijd.
Hoopvolle gedachte op de
achtergrond is daarbij op deze
manier in de toekomst te kun
nen bijdragen aan de interna
tionale verdraagzaamheid, on
ontbeerlijk bij het streven naar
wereldvrede.
NIET ZWEVEND
Hoe idealistisch dit alles mis
schien ook moge klinken, het
Atlantic College, zoals de
school in Wales genoemd wordt
is geenszins een zwevende
zaak. Twaalf jaar geleden
startte men met een onderwijs
programma dat werd uitgestip
peld door de bekende pedagoog
dr Kurt Hahn.
Oorspronkelijk alleen voor
jongens, na enkele jaren ook
voor meisjes. De school telt nu
300 leerlingen en heeft daarmee
een maximum bereikt. Sinds
kort is er dan ook een tweede
College bijgekomen voor leer
lingen uit Zuid-Oost Azië en
wel in Singapore.
PLANNEN
Daarnaast hoopt men spoedig
een derde College in Canada te
starten en verder zijn er plan
nen voor een College in Zuid-
Duitsland.
De tweejarige opleiding
wordt afgesloten met een eind
examen dat dezelfde waarde
heeft als de middelbare school
examens van de verschillende
landen. Dit internationaal „bac-
calauréat" wordt dan ook door
vrijwel alle landen erkend en
moet recht geven op toegang
tot iedere universiteit. In ons
land in de belangstelling voor
de United World Colleges
groeiende.
Voorzitter van het nationaal
comité van aanbeveling is prof.
dr. J. Kymmell, die elk jaar te
gen Kerstmis aan zo'n 40 recto-
res van middelbare scholen in
het land een brief stuurt met
inlichtingen en posters over het
Atlantic College.
Toekomstige leerlingen moe
ten minimaal 15 jaar oud zijn
en mogen bij hun aanmelding
in mei nog geen 17 jaar zijn.
Zij moeten in de vierde klas
van het atheneum of gymna
sium zitten, maar ook leerlin
gen van de vijfde HAVO kun
nen in aanmerking komen als
zij goede cijfers hebben.
Zij die zich aanmelden moe
ten naast een foto en een aan
tal persoonlijke gegevens twee
opstellen inleveren, waarin zij
in het Engels iets meer vertel
len over zichzelf en wat zij
verwachten van het Atlantic
College.
SELECTIE
Na een strenge selectie volgt
dan de persoonlijke kennisma
king met het nationaal comité
in Den Haag (beschermheer is
Prins Bernhard) en daarna
stuurt prof. Kymmell alle gege
vens met een aanbeveling naar
de Headmaster van St. Donat,
die het laatste woord heeft over
de toelating.
Wie wordt toegelaten gaat
twee jaar van hard werken te
gemoet. De hele onderwijsme
thode laat veel over aan de dis
cipline en zelfwerkzaamheid
van iedere leerling en valt,
zoals op de meeste Engelse Pu
blic Schools in drie delen uit
een: drie hoofdvakken, waaron
der wiskunde, minstens één
verplichte vreemde taal (met
literatuurgeschiedenis) en 6
tot 8 bijvakken. Daarnaast zijn
er eveneens verplichte, „socia
le" diensten als strandred-
dingsdienst of sociaal werk in
de omgeving.
DEBATTEN
Belangrijk onderdeel van de
opleiding vormt het maken van
scripties en het geven van le
zingen of deelnemen aan de
batten. Een dergelijk drukbela-
den programma laat niet veel
vrije tijd over. Toch ervaren de
meeste leerlingen volgens prof.
Kymmell die strenge discipline
niet als hinderlijk.
Al moet er over 'het algemeen
harder worden gewerkt dan
bijvoorbeeld op de middelbare
school in Nederland, er is vol-
doende gelegenheid tot ont
spanning. Sport vormt een be
langrijk onderdeel van het les
rooster en verder is er ruime
aandacht voor muziek en to
neel.
GESCHEIDEN
Tijdens hun verblijf op St.
Donat's wonen de leerlingen in
dormitories, de jongens streng
gescheiden van de meisjes. El
ke kamer heeft 3 of 4 bewoners
van verschillende nationaliteit,
maar telkens met één Engels
sprekende jongen of meisje.
Elke kamer heeft een eigen
house-master (een jongere ge
trouwde leraar) en de hele
school staat onder leiding van
Headmaster Sutcliffe, een jonge
Engelsman en zijn Duitse
vrouw.
Het ligt niet in de bedoeling
dat temidden van de veelheid
aan internationale kontakten
de band met het eigen land
verslapt. Speciale zorg van het
Nederlandse comité is dan ook
het ontbreken van een leraar
Nederlands op St. Donats.
Wel is er een verplichte lite
ratuurlijst van Nederlandse
boeken die regelmatig wordt
aangevuld en er zijn enkele
kranten en tijdschriften.
FINANCIËN
Voorlopig drijven de United
World Colleges nog op finan
ciële bijdragen van particulie
ren en in sommige gevallen
van het bedrijfsleven. In ons
land gaat professor Kymmell
eens per jaar met de pet rond,
zoals hij zelf zegt- Er is een
kleine subsidie van het depar
tement van Onderwijs, maar in
deze tijd van bezuiniging is er
voorlopig geen sprake van uit
breiding.
Dit alles brengt met zich mee
dat het Atlantic College St. Do-
nat een dure school is, al is het
onderwijs evenredig goed te
noemen. Een cursusjaar (met
een onderbreking van 1 maand
kerstvakantie, de zomervakan
tie duurt twee maanden) kost
ongeveer 8.000.
Kleding verschaft het college
zelf (spijkerbroeken en truien)
voor nog eens ƒ300.en het
maximum zakgeld bedraagt on
geveer 200,per jaar. Reiskos
ten zijn bij dit alles niet inbe
grepen. In noodgevallen kent
het nationale comité halve stu
diebeurzen toe.
Promotors van de United
World College's (onder wie
de oud-gouverneur van het
voormalig Brits-Indië
Lord Mountbatten) hopen
vurig dat tegen het einde
De ambachtsschool is er allang niet meer. En toch.toch zijn er nog velen
die de lagere technische school van nu zien als de vroegere ambachtsschool
maar met een andere naam. Zoals er ook nogal wat mensen zijn, die tegen het
huishoud- en nijverheidsonderwijs aankijken als of dat nog de spinazie-akedemie
van weleer is.
Zowel de L.T.S. als het
huishoud- en nijverheidson
derwijs horen thuis onder
de wet op het voortgezet on
derwijs, beter bekend als de
mammoetwet. Daarin zit op
gesloten, om maar iets te
noemen, dat beide scholen
net zo goed een brugklas
hebben als het M.A.V.O. en
het H.A.V.O. L.T.S. en huis
houdschool zijn echter wat
meer direct op de praktijk
van later afgestemd dan de
andere scholen.
Dat is eigenlijk geweldig.
Ja, u leest het goed: Gewel
dig. Heel lang zijn we er
mee opgevoeddat je 'meer'
was als je met je hoofd
werkte en daarvoor werd
opgeleid dan wanneer je
met je handen je kost moest
verdienen. Met dat heilige
principe zijn we van een
koude kermis thuis geko
men.
Creativiteit
Dat merken we heel goed
in deze tijd, waarin je zo-
tveel voor hebt, als je echt
met hoofd en handen lekker
creatief bezig kunt zijn. De
'hoofdwerker' meer dan de
'handwerker1? Onzin. Crea
tief met je handen bezig
zijn leert immers, dat ook
dit niet zonder 'koppie' kan.
Maar om op de golflengte
van het lager beroepsonder
wijs terug te komen - waar
LTS en huishoudschool on
der worden gerekend -
knoop dit in uw oren: De
L.T.S. geeft een geweldig
brok algemene ontwikkeling
met, zou je kunnen zeggen,
een partje vakopleiding.
Kijkt u maar eens naar deze
vakken: Engels of Duits, ge
schiedenis, aardrijkskunde,
natuurkunde, maatschappij
leer. Dit zijn vakken die in
het lager technisch onder
wijs worden gegeven
Mogelijkheden
Die ruimere algemene
vorming, geeft de L.T.S.ers
betere mogelijkheden voor
doorstromen naar verder
onderwijs dan indertijd het
geval was. Bijvoorbeeld
naar de M.T.S. De cursus
duur van de L.T.S. bedraagt
drie jaar. Er zijn echter op
leidingen die vier jaar du
ren en de kans is groot, dat
bij het begin van het
schooljaar 1973, de vierjari
ge L.T.S. er nagenoeg dperal
is.
Van belang om te weten is
ook, dat de L.T.S. een P en
een T stroom kent. Dat wil
zeggen een meer praktische
en een meer theoretische
richting. Afhankelijk van de
geaardheid van de leerling,
komt hij in één van die
stromen terecht.
Dienstensector
En dan het huishoud- en
nijverheidsonderwijs. Heeft
u wel eens gehoord van de
dienstensector? Dat is het
deel van het werk in onze
maatschappij, dat heel in
het bijzonder gericht is op
helpenassisteren kortom op
het verlenen van diensten
aan de mensen. Het huis
houd- en nijverheidsonder
wijs ontwikkelt zich steeds
meer in de richting van een
opleiding voor de dienstver
lening.
Gaat u maar na: De oplei
ding gaat in de richting van
de gezondheidszorg, kinder
verzorging, zorg \voor de wo
ning, voeding en kleding,
naaldvakken en speciale be
roepsvorming zoals voor
winkel en kantoor. Ook deze
school heeft een brugklas en
geeft een minstens even
sterk stuk algemene ontwik
keling als de L.T.S. De
school kent ook een P en T
stroom.
Doorstromen
Doorstromen na het lager
huishoud- en nijverheidson
derwijs is heel goed moge
lijk. En wel naar het mid
delbaar huishoud- en nij
verheidsonderwijs, dat op
leidingen kent voor verzor
gende beroepen, inrichtings
assistente, huishoudkundige
voor inrichtingen, kinder
verzorgster, kostuumnaai
ster, couturière en apothe
kersassistente.
Wie nog verder wil stude
ren, kan op deze school de
vooropleiding hoger be
roepsonderwijs volgen, die,
onder andere, toegang geeft
voor de opleiding lerares bij
het nijverheidsonderwijs.
Advertentie
ambachtelijk gebrouwen,
met een eigen karakter en
een bijzondere smaak en
frisheid, bereikt door een
volkomen natuurlijk brouw
en rijpingsproces, dat. bijna
vier maanden duurt.
fto&J
beugelfles 63 cent,
pijpje 48 cent,
want alle waar
is naar zijn geld.
van deze eeuw deze vorm
van internationaal onder
wijs voor jonge mensen in
de hele wereld ingang zal
hebben gevonden.
Wie in Nederland belang
stelling heeft kan zich wen
den tot prof. dr. J. Kym
mell, Karmelweg 2 in
Bloemendaal.
Perzik vreugd
Macedonische halve per
ziken in blik:
een delicatesse
De prijs van Macedonische
halve perziken per heel
blik is slechts 1,49, ze zyn
zeer geurig, prachtig geel
van kleur en uitermate
smakelijk
U kunt ze zomaar als
dessert geven, u kunt ze bij
feestelijke gelegenheden,
geflambeerd op een plak
cake, serveren of ze als
compote bij een passende
soort gevogelte dan wel
vlees opdienen.
De groei van het aantal SuperMarts en de toeneming
van de klantenkring, maken voor Albert Heijn een voort
durende vraag naar personeel noodzakelijk. Naar wat
voor mensen kijkt het levensmiddelenbedrijf in het bijzon
der uit? „Wij hebben voor onze zaken in de eerste plaats
mensen nodig die verantwoordelijkheid willen dragen.
Die zich voorts een schakel voelen in het grote geheel en
niet de indruk hebben, verloren te raken in zo'n zaak.
En dan natuurlijk mensen die ook bereid zijn om zichzelf
in te zetten, die dynamisch zijn, zien wat er te doen valt
en niet alleen de chef als de verantwoordelijke man be
schouwen".
Op de negende verdieping
van het kantoorgebouw van
A.H. in Zaandam, zet de heer
F. Brandsma de puntjes op de i
als hij het over personeelsselec-
tie heeft. Als hoofd coördinatie
personeelsbeheer en hoofd per
soneelszaken van het hoofd
kantoor, tilt hij zwaar aan een
goede vorming van het perso
neel in de SuperMarts.
Alles bij elkaar gerekend
dat wil zeggen personeel in
volledige en in part-time dienst
werken er in de winkels van
A.H. zo'n 14.500 mensen, onder
wie vooral veel dames zijn.
ALLE KANS
De heer K. Romp, hoofd cur
suswezen van A.H. legt, als hij
de opleiding in de SuperMarts
van A.H. toelicht, sterk de na
druk op het feit, dat iedereen
die in zo'n zaak aan de slag
gaat, alle kans tot opklimmen
krijgt.
„Dat was vroeger anders",
merkt hij op. „Toen was het zo,
dat de mensen die bij ons kwa
men werken, scherp werden
bekeken op hun geschiktheid of
ze al of niet zouden moeten
worden opgeleid. Daar zijn we
van afgestapt. Iedereen heeft
de kans, steeds verder een stap
omhoog te doen".
De eerste stap in die richting
doet degene die in een Super-
Mart gaat werken, als hij de
zaak binnenkomt. Dan begint
de eerste opleiding, die voor de
cassières iets anders is dan
voor het overige personeel.
„De eerste week is voor nieu
welingen in de SuperMart
praktisch helemaal oriënterend.
Dan komen ze aan werken niet
toe. En op de vrijdag in die
week ontmoeten alle nieuwe
lingen elkaar op zes plaatsen in
Nederland. Zij nemen dan deel
aan een instructie-studiedag.
Ook de cassières hebben zulke
bijeenkomsten, maar die komen
de tweede en derde week
terug en volgen een volledige
cassièrecursus van acht dagen",
vertelt de heer Romp.
BEGELEIDING
Gedurende zijn hele verdere
loopbaan, wordt de man of
vrouw die in de SuperMart
werkt, begeleid. Het opleidings
plan filialen voorziet in de be
staande behoefte vanaf het
allereerste begin naar opleiding
tot eerste assistent, voortgezette
opleiding tot chef, en Super-
Mart bedrijfsleider. Iedereen is
in het bezit van het opleidings-
paspoort.
Een kaart waarop elke vol
tooide opleiding wordt aangete
kend en letterlijk met een
zegel wordt bezegeld. „Be
langrijk bij de eerste opleiding
die helemaal in de filialen
gebeurt is de invloed van de
mentor. De man in het filiaal
waar het personeel bij kan
aankloppen, waar een jonge
man of een jonge vrouw mee
kan praten over de studie of
als er problemen zijn", merkt
de heer Romp op.
Wie niet verder wil, kan een
bepaalde functie in de Super-
Mart blijven bezetten. Hij
krijgt dan wel geregeld een
soort bijscholing. En dan heeft
Albert Heijn nog de cursus die
Leiding geven. Samenwerken
en Vertrouwen is genoemd
(L.S.V.)
F. Brandsma
„Drie jaar geleden hebben
we in het bedrijf gezegd: Als
we naar een duidelijke wijze
van leiding geven toe willen in
de SuperMart dan moeten we
duidelijk zeggen, wat we be
doelen met leiding geven.
Daarvoor hebben we deze cur
sus ingevoerd waarmee we op
het hoogste niveau zijn begon
nen. Hij is ingepast in de
Chefsopleiding en we gaan hem
ook geven aan de eerste as
sistenten", schetst de heer
Romp.
VORMINGSCURSUS
En dan is er ook nog de vor
mingscursus Outward Bound
voor chefs in Ulvenhout.
Een veertiendaags programma
waarin chefs een groepstrai
ning meemaken met het doel
de samenwerking te bevorde
ren. Waarmee nog eens beves
tigd wordt, dat door de hele
opleiding en training bij A.H.
een draad van vorming loopt.
„Men zegt vaak dat jon
geren zoveel problemen op
leveren, ook in het werk.
Maar mijn overtuiging is
dat ze wel willen werken",
zegt de heer Brandsma en
hij laat er met nadruk op
volgen: „Mij geven ze geen
problemen."
De buitenlandse werkne
mer is in onze maatschap
pij niet meer weg te den
ken, momenteel werken er
circa 130.000 gastarbeiders
in ons land, waarvan de
meesten vele jaren blijven.
Na één jaar bestaat de mo
gelijkheid vrouw en kinde
ren te laten overkomen,
met als gevolg, dat deze ge
zinnen ook ressorteren on
der de Nederlandse wetge
ving. Er zijn nu al meer dan
10.000 buitenlandse leer
plichtige kinderen in ons
land.
Vaak hebben de kinderen in
het moederland nauwelijks of
geen onderwijs gehad en wor
den nu hier naar leeftijd in een
klas ingedeeld; een andere mo
gelijkheid is er niet. Men kan
een dertienjarig kind toch
moeilijk in een eei'ste klas van
een basisschool plaatsen.
Daar zitten ze dan, kinderen
van vele nationaliteiten.
Turkse, Portugese, Spaanse
kinderen, Grieken, Marokka
nen, Surinamers enz. Ze ver
staan geen enkel woord, ze ver
velen zich, trekken zich in
zichzelf terug of gaan over tot
clanvorming en het bedenken
van kattekwaad, zo onbewust
proberend uit hun isolement te
geraken.
De leerkrachten zien zich
voor de grootst mogelijke pro
blemen geplaatst, ondanks hun
goede opleiding kunnen zij
geen kontakt met deze kinde
ren krijgen. Ook de oudei's van
deze kinderen zijn teleurgesteld
over het Nederlandse onder
wijs.
Bovendien waren op sommige
scholen de ouders van de Ne
derlandse kinderen ontevreden,
omdat zij vonden, dat door de
aanwezigheid van de buiten
landse kinderen het tempo in
de klas nadelig werd beïnvloed.
Overal in het land rezen deze
moeilijkheden, na schooltijd
probeerden leerkrachten op al
lerlei manieren met de buiten-
landertjes in kontakt te komen.
Er werden leerkrachten inge
schakeld, die de moedertaal
van het kind spraken, maar dit
onderwijs kon maar op zeer in
cidentele basis worden gegeven.
In Rotterdam werd men o.a.
zeer sterk met dit probleem ge-
konfronteerd, daar hier meer
dan 1000 buitenlandse kinderen
de scholen bezoeken. Geen
wonder, dat de heer H. de
Boer, inspekteur bij bet onder
wijs in de gemeente Rotterdam
het initiatief nam om tot een
oplossing van dit probleem te
komen.
Samen met de heren G. C.
Berlijn en U. H. Drost ontwik
kelde hij een audio-visuele
taalmethode, genoemd „Nou
jij!" waarbij met 120 kleuren
dia's. een bandrecorder en een
leerlingenboekje met afbeeldin
gen wordt gewerkt.
De afbeeldingen zijn ver
zorgd door Esma Yigitoglu,
Turkse van geboorte. Zij slui
ten in stripvorm aan bij de
dia's. De gehele kursus is uitge
geven door J. Muusses te Pur-
merend.
In deze methode wordt er
met de meest voorkomende
woorden a.h.w. gespeeld. Het
bleek, dat reeds bij een kennis
van 200 woorden het kind aan
spreekbaar is na een zeer korte
periode van 2Vs maand, waar
bij slechts per dag 2 x een half
uur les gegeven werd.
Deze 200 woorden zijn zo ge
kozen, dat zich daaromheen ge
makkelijk een paar honderd
andere wolorden vormen. Ze
zijn gesel-kteerd uit een we
tenschappelijk verantwoorde
woord-frequentielijst. Deze
woorden vormen eveneens de
basiskennis voor volwassenen.
De moeilijkheid was, wan
neer deze lessen moesten wor
den gegeven en door wie. Op
aparte scholen? Dit was niet
geschikt. Er ontstaat gettovor
ming, zoals men in onze buur
landen ook ziet. De daar ge
volgde lesmethoden waren
trouwens in ons land niet
bruikbaar.
In Rotterdam verleende het
gemeentebestuur grote mede
werking en men wist ook het
Rijk van de noodzaak van dit
bijzondere soort onderwijs te
overtuigen.
Er werd o.a. toestemming
verleend om een team van 5
pas afgestudeerde onderwijzers
op te leiden, dat voorzien van
bandrecorders, projektieappa-
ratuur dagelijks 7 scholen be
zoekt om de buitenlandertjes in
heterogene groepjes van maxi
maal 12 kinderen les te gaan
geven. Op 22 Rotterdamse
scholen was de eerste kursus
Kerstmis j.l. voltooid en mo
menteel zijn op 31 scholen 35
groepen ingeschakeld.
Met deze kursus wordt heel
eenvoudig begonnen met de
presentatie van een gezin
d.m.v. dia's. Op de band wor
den de gezinsleden voorgesteld.
Er worden per band zinnen
aangeboden in elementaire zins
patronen.
Op het signaal „Nou jij"
moeten de leerlingen herhalen
wat zij gehoord hebben. In het
begin zijn enkele Nederlandse
kinderen ter assistentie nodig
om de buitenlandertjes te leren
hoe zij moeten reageren op het
signaal „nou jij".
Al spoedig worden kleine
zinnetjes gemaakt en kan een
toneelscène aan de hand van de
vertoonde dia's en de bandop
name worden gespeeld, waarbij
de eenvoudige attributen als
kleding van de ouders, hoeden,
brillen enz. op de scholen ge
reed liggen, speciale attributen
worden door de rijdende on-
derwijsbrigade meegebracht.
Deze dramatisering is het ken
merkende bestanddeel van de
gevolgde methode.
De kinderen krijgen om de
beurt een rol, ze verkleden zich
en er wordt gewerkt met opge
spelde naamkaartjes. Dit verkle
den vinden de kinderen leuk
en bovendien verandert door
dit rollenspel hun persoonlijk
heid, ze durven meer, hun
angst om te spreken wordt door
het toneelspel overwonnen.
Het is de bedoeling, dat de
„gespeelde" leerstof gedurende
de rest van de dag door de
leerlingen wordt verwerkt. Het
kind doet dit op school, terwijl
de anderen normaal les ont
vangen. Nu wordt het leerlin
genboekje met de afbeeldingen
gebruikt, waarin achterin lees-
en schrijfmateriaal is opgeno
men.
De leerlingen moeten de
(zie verder pagina 13)
