Een mini tuin, idee! Aandacht voor het groene speelterrein Kruiden bezitten een wonderlijke macht (W)etens- (w)aardig- heden Is een kasje iets voor mij EEN VIJVER IS GEEN WENSDROOM MEER... 1 1 Ik heb de witte waterlelie lief Tuinkruiden als keukenplantj es Basis Ruimte genoeg Mooiste kruiden Combinaties Grassoorten Voorbereiding Het zaaien Niet altijd spuiten Bezoek van mussen vers bier Vakmanschap is Meesterschap VÏZ) •fc Plattegrond Waterplanten tür Vullen APRIL ALLERHANDE 3 Bij de besteding van de voor velen sterk toe genomen vrije tijd neemt de tuinliobby een be langrijke plaats in, maar hoewel Nederland meer tuinbezitters lelt dan algemeen wordt aange nomen. zijn er nog miljoenen landgenoten die hun tuinaspiraties uitleven op hun, soms zeer welvarende, troetelkinderen-in-de-pot op de ven sterbank. Hoewel flat- en bovenhuisbewoners ook op die bescheiden manier hun tuingenoegens beleven, zullen ze toch wel eens met heimwee kijken naai de tuintjes beneden, echte plantengemeenschap pen met gfotere en kleine gewassen, waarin de hele zomer wel wat bloeit. Misschien is nog te weinig bekend, dat er ook minituinen zijn, die ■men kant en klaar kan kopen, maar bij een juiste plantenkeuze ook zelf kan aanleggen Laag blijvend, weinig eisend In de minituin moeten de plantjes tevreden zijn met weinig grond, laag blijven, maar liefst wel bloeien. Daartoe lenen zich vooral de sempervivums, „altijd le vend" zoals de naam heel toepasselijk zegt. Als vet- plantjes zijn ze bij alle liefhebbers bekend, maar niet iedereen kent de grote variaties in deze gewasjes: er zijn zeer verschillende blpemkleuren en uiteenlopende vormen. Ook sedums, in de grotere soorten aan elke tuinier bekend, tellen afstammelingen, inheems in Europa of aangevoerd uit Amerika, die heel geschikt zijn voor de minituin, Grassen, zoals het blauwe schapegras zorgen voor nog meer afwisseling, evenals strobloempjes en steen- breeksoorten. Kwekerijen en tuincentra heb ben meestal een hele voorraad liggende en kruipende gewasjes en velen, die nooit hadden dur ven denken, ooit nog eens tuin bezitters te worden, zullen er een sport van maken, de va riatie met nieuwe mogelijkhe den uit te breiden. Hoewel men bij de aanblik van nieuwe stadswijken haast zou aannemen dat het grootste deel van onze land genoten op een flat woont, wijzen onderzoekingen uit dat toch nog 2,3 miljoen Nederlandse gezinnen een eigen j tuintje hebben; het gazon(netje) neemt dikwijls de be- langrijkste plaats in op zo'n lapje grond. Nijvere tellers j hebben berekend, dat al die grasveldjes met elkaar ruim honderd vierkante kilometers beslaan. Wie een schaal met een door snede van een halve meter be plant, brengt daar toch al gauw twintig verschillende gewasjes in onder. Als middelpunt wordt vaak een grillig gevormde steen gebruikt, waaromheen dan de plantjes, liefst niet al te regel matig, worden gegroepeerd. Het ligt voor de hand dat der gelijke tuintjes niet royaal be goten en zwaar bemest mogen worden, want de groei moet enigszins binnen de perken wor den gehouden. Als er eens een plantje te veel plaats gaat vra gen, kan het misschien worden gescheurd; wordt het overtol lige gewasje dan afzonderlijk in een potje gezet, dan kan het misschien worden weggegeven aan of geruild met een andere minituin-bezitter of met iemand, die alleen nog maar plannen heeft. De liefhebberij voor de mini tuin is voor Nederland nog be trekkelijk nieuw, maar in En geland bestaat ze al langer. Op de jaarlijkse tentoonstelling „Chelsea Flower Show" kent men sinds lang „table top"-tui- nen, letterlijk volgepropt met plantjes. Daar brengt men op nog geen drie vierkante meter al gauw tweehonderd soorten en variëteiten onder. Kruiden zijn in alle tijden voor mensen van belang geweest. En wel op zéér uit eenlopende wijze! Want zowel in de keuken als in de apotheek werd geprobeerd de geheimen te leren kennen; lang heeft er rond verschillende kruiden iets myste rieus gehangen. Vooral rond die kruiden die in toverdrankendoor heksen ver werkt werden! Tot in het begin van deze eeuw werden kruiden nog veel in grootmoeders keuken gebruikt maar daarna raak ten ze meer en meer uit het gezichtsveld. Nu komen ze weer in de belangstelling, en terecht! Want we weten inmiddels dat kruiden inderdaad een „wonderlijke macht' heb ben: ze doen smaak en geur van gerechten beter uitko men e n ze zijn bovendien gezond. Kruiden bevatten vitaminen en mineralen, ac tiveren de stofwisse'ins en maken zware gerechten lichter verteerbaar. Lijkt een eigen kruiden tuintje u niet geweldig? Een grote ruimte in de tuin is er niet voor nodig en voor flat bewoners bieden een bloem bak op het balkon of een paar bloempotten in het keukenraam voldoende mo gelijkheden. Een plezierige stap terug naar de natuur! Het is nu de tijd om te zaaien of om jonge plantjes op te kweken. U zou kunnen door Heieen Nieuwenliuis beginnen met één of meer van onderstaande soorten keukenkruiden, de belang rijkste gegevens staan erij. De mooiste kruiden ver schijnen als de aanwijzingen op de pakjes zaad opgevolgd zijn, de grond voldoende vocht doorlaat (potscherven onder in de bloempotten of -bak) en de standplaats niet al te somber is. Het zou jammer zijn in dien u alleen in zomer en najaar van de kruiden ge niet; sommige soorten kun nen gelukkig gedroogd of zelfs ingevroren worden. Wat het drogen betreft, leg of hang de kruidentakjes op een warme, droge en luchti ge plaats, niet in de zon of oven. Zijn de blaadjes droog, verwijder dan de ste len en bewaar iedere krui derij afzonderlijk i ,1 e en goed sluitend potje. De gedroogde kruiden worden even in het geacht meegetrokken om geur en smaak weer los te laten ko men. Toekruiden mogen echter pas op het laatst worden toegevoegd en soms kan een kruiderij op beide manieren gebruikt worden. Verder is het nog van be lang te weten dat elk kruid met mate gebruikt moet worden, de eigen smaak-van het gerecht mag niet verlo ren gaan. Durft u zich aan combinaties van kruiden te wagen? Ook hier is voor zichtigheid geboden want de wonderlijke macht van kruiden is groter dan u denkt Kruiderij Gebruiken in Hoe? Drogen? basilicum blad salades, mayonaise, tomaten, stoofvlees, macaroni meetrekken, toekruid kan bieslook blad salades, rauwkost, aard.ger. soep, kruidenboter toekruid kan niet bonekruid blad peulvruchten,tuinbonen, melksaus, ragout meetrekken, toekruid kan kervel blad op brood, soep, saus, kaas, kwark, eiergerechten toekruid kan niet marjolein blad lamsvlees, stoofvlees, tomaten, omelet meetrekken, 'kan peterselie blad vis, groenten, komkommer, slasaus, tomaten, aard.puree toekruid meetrekken. kan niet sterrekers op brood, salades, in soep, bladstelen kruidenboter, garnering toekruid kan niet tijm blad tomaten, peulvruchten, vis, wild, kip, saus, marinade meetrekken, kan Voor velen is een liefhebberskasje, waarin kan worden gezaaid, gestekt en geënt, zowel voor eigen tuin en ven sterbank als die van familie en vrienden, de bekroning van de tuinhobby. Gezien liet genoegendat men er aan kan beleven is zo'n kasje niet buitensporig duur te noemen, maar wie speelt met de gedachte, zich er een aan te schaffen, moet zich wel reali seren dat een werkelijk inten sief gebruik veel tijd vraagt. Vooral in het vroege voorjaar, als veel aspecten tegelijk de aandacht vragen, zal het hele. weekeinde in het kasje moe ten worden doorgebracht. Daar bij komt dan nog, dat elke morgen gelucht, bij zonneschijn iedere middag geschermd en regelmatig gespoten moet wor den. Zo'n kasje maakt wel een einde aan alle vrije-tijds-pro- blemen, maar als men die niet heeft, mag men zich wel enke- le malen bedenken vóór men tot deze aanschaf overgaat. Uiteraard kan een kasje een uitkomst betekenen voor ge- I pensioneerden, die van tuinie- ren houden en zich misschien al jaren op de nieuwe mogelijk- heden hebben verheugd. ZELF BOUWEN Wie behalve een tuinhobby ook liefhebberij voor en slag van knutselen heeft, kan bij een betroüwbaar adres een zelf bouwpakket aanschaffen. Heeft i men niet zoveel fiducie in eigen capaciteiten, dan kan men beter j waarschijnlijk bij dezelfde le- verancier, een kasje gaan uit- zoeken, aangepast aan de kweekplannen en de omvang daarvan. Men moet er rekening mee houden, dat in de meeste ge meenten voor een kasje een bouwvergunning nodig is, waartoe tekeningen moeten J worden overgelegd. Contact met een vakman zal de proce- dure vergemakkelijken. MATERIALENKEUZE Een kasje kan van hout of metaal worden gemaakt; voor een verantwoorde keuze is een betrouwbare leverancier, aan wie de persoonlijke wensen i worden voorgelegd, de beste adviseur. Hier volgen de pun- ten die van belang zijn. Veel amateurs geven de voor- keur aan een houten kasje, om dat men daarin een spijker kan slaan of een schroefoogje draaien. Ze kunnen dan kiezen uit cederhout en red wood, waarop gewoonlijk twintig jaar garantie tegen natuurlijke verrotting wordt gegeven. Goedkoper is vurenhout, dat dan wel een voorbehandeling moet hebben ondergaan. Staal, dat verzinkt of ge- choppeerd dient te zijn, is sta bieler dan hout; het werkt niet en de deur zal nooit klemmen. De kozijnen zijn wat smaller dan bij een houten kasje, wat de lichtinval ten goede komt. Was men in vroeger jaren al tevreden wanneer men vanuit de huiskamer kon uitkijken op mooi groen gras, de toe genomen vrije tijd heeft de behoefte aan actief buiten leven geschapen en daarbij speelt het gazon dikwijls een belangrijke rol. Badminton en jeu de boules vragen om speelterrein, de bar becue is een onderdeel van het weekendvermaak geworden, maar. het tot voor kort alge meen gebruikte „kijkgras" bleek op die activiteiten te rea geren met onherstelbare kale plekken. Men behoeft geen kenner te zijn om te weten dat er ver- schillende grassoorten bestaan en de graskwekers gingen, op zoek naar basismateriaal voor een stevig gazon, aan het krui- 1 sen en selecteren, mengden de I nieuwe variëteiten onderling en stelden ze op proefvelden aan druk voetenverkeer bloot. De overlevende variëteiten werden dan weer gebruikt in nieuwe mengsels en na jaren experimenteren kan men nu betrouwbaar gazonmateriaal aanbieden. Onder diverse merknamen is nu graszaad te koop dat, mits men wat tijd overheeft voor de voorbereiding en het inzaaien, een ijzersterke grasmat vormt, waarvan men veel genoegen kan beleven. In principe kan men, zolang het niet vriest of sneeuwt, het hele jaar gras zaaien, wat voor al voor mensen, die een nieuw huis betrekken, prettig is. Wel moeten wat voorbereidingen worden getroffen zoals het om spitten van de grond, het ver wijderen van stenen en ander bouwafval, zeker bij een nieuw huis en tenslotte het fijnmaken van de kluiten en het egalise ren van het veld, dat met het oog op een goede afwatering, van het huis af gerekend iets mag aflopen- Met het oog op de toekomst kan men de grond het best om streeks een maand braak laten liggen en intussen steeds op komend onkruid wieden. Daar na worden oneffenheden op nieuw gelijkgemaakt en. ten slotte wordt de grond vast- getrapt met plankjes onder de voeten of met klompen of laarzen aan. Bij een betrouwbaar adres wordt nu het benodigde zaad gekocht; op de verpakking staat meestal aangegeven voor hoeveel vierkante meter de in houd voldoende is. Het aanstaande gazon wordt nog een keer licht doorgeharkt en dan, bijvoorbeeld met de steel van de hark, in een aantal even grote vierkanten verdeeld. Van het zaad houdt men een deel apart als reserve; de rest wordt in evenveel porties ver deeld als er vaxken zijn, nadat men het zaad eerst goed heeft omgewoeld, zodat het mengsel gelijkmatig blijft; wanneer men er wat zand doordoet, kan men controleren of het zaaisel goed is verdeeld. Vak voor vak wordt nu in gezaaid, waarbij men zorgt, dat er niet over het zaaisel hoeft te worden gelopen. Ten slotte wordt wat fijne grond over het zaad gestrooid, een heel dun laagje, want gras is een „lichtkiemer". Iedere tuinier spuit graag, maar voor een pas ingezaaid gazon mag men de slang al leen hanteren als de grond, wat vooral in het voorjaar bij felle zon en schrale wind kan gebeu ren. heel droog is geworden. De straal mag niet direct op de grond worden gericht, daar het zaad dan op hoopjes spoelt en onregelmatig opkomt. Als men met de vinger op de straal- pijp schuin omhoogspuit. wordt de grond vochtig, maar niet doorweekt. Vooral in het voorjaar zullen er mussen op het zaaisel afko men; de schade die ze maken, bestaat meer in het „wassen" van de vogels in de rulle aarde, waardoor er gaten in het zaaisel komen, dan in het oppikken van Advertentie ambachtelijk gebrouwen, met een eigen karakter en een bijzondere smaak en frisheid, bereikt door een volkomen natuurlijkbrouw- en rijpingsproces, dat bijna vier maanden duurt. beugelfles 63 cent, pijpje 48 cent, want alle waar is naar zijn geld. zaad; er blijft altijd genoeg over. Worden de vogels te las tig, dan kunnen het best, laag over de grond, zwarte draden worden gespannen. Al naar het seizoen ver schijnt na korte of langere tijd een groen waas, als bewijs dat het kiemen is begonnen. Nu is ook te zien, of in het gezaaide „heiligendagen" voorkomen. De ze kale plekjes kunnen uit de reservevoorraad worden bijge- zaaid. 55 Selderij, peterselie en kervel zijn drie van. de meest ge bruikte kruiden in de keuken, AH brengt ze vanaf deze maand verser dan vers, namelijk op voedingsbodem. D.w.z. dat ze in een potje staan en dat de huisvrouw er naar behoefte een takje van af kan knippen. En dat gedu rende veertien dagen, want zolang gaan deze plantjes voor de keuken zeker mee. De selderij, peterselie en kervel bevinden zich elk als polletje in een plastic potje, dat voorzien is van een om- doosje met gebruiksaanwijzing. De plantjes moeten op een lichte plaats staan (beslist niet in kast of koelkast) en be handeld worden als een kamerplant, inclusief water geven. Wie zo met de plantjes omgaat, zal twee weken lang met deze verse tuinkruiden kunnen werken. De prijs van de potjes, die uiteraard los van elkaar ver krijgbaar zijn, is 75 cent per stuk. T ANG hebben bezitters van kleine tuinen de vijver onder de niet te ver vullen wensen moeten rangschikken, daar de con structie te ingewikkeld en daardoor te duur was, om die op klein formaat uit te (laten) voeren. Gelukkig hebben de kunststof fen, die om hun onverwoest baarheid nogal eens harde woorden aan natuurvrienden ontlokken, juist door die veel gesmade eigenschap het ideaal van veel tuinbezitters vervuld. Een kuil, al is die grillig van vorm en ongelijk van diepte, kan met een plastic bekleding jarenlang vijvergenoegens ver schaffen. Uiteraard moet men bij het beplanten voorzichtig te werk gaan, zodat de beklede bodem onbeschadigd blijft. W/IE zijn zinnen op een vij- ver(tje) heeft gezet, tekent op de daarvoor geschikte plaats een model en zet stokjes op de hoeken, eventueel met een lijn tje verbonden. Dan komt de spade voor de dag voor het zwa re werk: ongeveer in het mid den van het plan begint men met graven, waarbij een krui wagen onontbeerlijk is, want de uitgegraVen grond wordt buiten de lijn gebracht. Daarmee maakt men later een glooiende oever, waarop de beplanting extra goed uitkomt. Vooral wie een waterlelie in zijn vijverplan wil opnemen, moet zorgen voor een diepte van 60 a 70 cm; daarom moet^tot ongeveer 80 cm diep worden ge graven, want dan is er nog ruimte voor wat grond op de bekleding. De stand van het grondwater verschilt plaatselijk sterk. In de polder ziet men dat al gauw te voorschijn komen en dan is het van belang, snel te werken, het ongewenste water weg te scheppen en meteen tot bekle den over te gaan. Stenen, die bij het spitten worden aange troffen, moeten worden verwij derd, daar ze de deklaag be schadigen. DIJ een handelaar in tuin- benodigdheden wordt plas tic in de juiste dikte en ruim voldoende voor de omtrek van de vijver gekocht. De vakman geeft hierbij goede raad. Liefst bij zonnig weer, dat de folie soepel maakt, wordt de bekle ding over de vijverbodem uit gespreid, waarbij men liefst rubberlaarzen of klompen draagt, maar in geen geval schoeisel waaruit spijkers of andere scherpe metalen delen steken. Het plastic wordt stevig aangedrukt, zodat het de bodem zoveel mogelijk raakt. De ran den worden bedekt met uitge graven aarde. Op de bodem van de nu nog lege vijver wordt eerst een laag je turfstrooisel aangebracht en daarover 10 a 15 cm klei, die niet pas bemest mag zijn. De vijver zou dan snel volgroei en met algen en dat is niet te bedoeling. TT/AS men voor waterplanten vroeger aangewezen op „boerensloot]es", tegenwoordig zijn er kwekerijen die zich spe cialiseren in de stoffering van watertuinen. Zij kunnen allerlei planten leveren, die van nature in het nat groeien, zoals wa terlelies, gele plompen, water ranonkel, pijlkruid, zwanebloem en blaasjeskruid. Voor de oevers leveren ze gele lis, pinkster bloem en kattestaart om maar eens een paar bekende te noe men. Van de kweker krijgt men plantaan wijzigingen en ver neemt dan bijvoorbeeld, dat waterlelies niet direct in de bodem, maar in een met aarde gevuld mandje of emmertje worden gezet. Dit vergemakke lijkt het scheuren van de plan ten, wat na enkele zomers nood zakelijk is, wil men niet dat de waterlelie te sterk de overhand krijgt. Er zijn ook planten, die niet hoeven te worden gepoot, maar eenvoudig te water ge laten worden en dan blijven zweven; dat doet o.a. het blaas jeskruid. DIJ het vullen van de vijver is voorzichtigheid geboden. Ideaal is regenwater, maar daarvan zal zelden genoeg be schikbaar zijn voor een hele vijver. Is men aangewezen op leidingwater, dan mag de slang nooit direct op de bodem wor den gericht, waardoor de grond zou worden losgewoeld. Een zo dun mogelijke waterstraal kan het best worden gericht op een stuk papier, dat op de bodem is gelegd of in een bloempot of ander vaatwerk. De meeste vijverliefhebbers zullen wel een enkel visje wil len zien rondschieten tussen de groene stengels, maar met de aanschaf daarvan kan men het. best enkele weken wachten tot de planten goed geworteld zijn. Daarna kunnen de vissen ko men, liefst weinig. Dat geldt ook voor de planten: een bescheiden begin geeft de meeste voldoe ning en aanvullen kan altijd nog.

Allerhande | 1972 | | pagina 3